تحلیل ثابت انگاری مجازات ها در نظام کیفری ایران با رویکرد هرمنوتیکی

تحلیل ثابت انگاری مجازات ها در نظام کیفری ایران با رویکرد هرمنوتیکی عنوان رساله ای است که توسط صفی الله فغانپور عزیزی، با راهنمایی رامین پورسعید و با مشاوره نریمان فاخری در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه عدالت دفاع گردید.

عنوان	تحلیل ثابت انگاری مجازات ها در نظام کیفری ایران با رویکرد هرمنوتیکی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	صفی الله فغانپور عزیزی
استاد راهنما	رامین پورسعید
استاد مشاور	نریمان فاخری
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه عدالت

چکیده

هدف: از آنجا که نو آوریهای اعمال شده در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، تحولاتی ماهوی که حکایت از تغییر جدی در حوزه مجازاتهای منصوص (حدود ، قصاص ، دیات و تعزیرات منصوص) نماید، نمی باشد ، رساله هدف خود را بررسی امکان تحول پذیری مجازاتهای یاد شده بر اساس منطق تفسیری هرمنوتیکی قرار داده است. شیوه ای نو که مباحث الفاظ اصول فقه را به نقد می کشاند . بر این اساس شالوده و ماهیت مجازات ها به عنوان بخشی از نظام کیفری،امکان تحول پیدا می کنند. بر مبنای هرمنوتیک ، امکان فهم پرکاربرد از مقاصد قانونگذار، در سطحی فراتر از ظواهر کلام او فراهم می شود که این خواسته تا حد بضاعت نگارنده انجام شده است. روش شناسی پژوهش: رساله به روش، توصیفی و تحلیلی، مبانی ثابت انگاران را بر پایه هرمنوتیک مورد نقد و بررسی قرار داده است . از یک سو به (توصیف) وضعیت موجود و تبیین اصطلاحات و دیدگاههای مهم در خصوص نظام جرایم و مجازاتهای منصوص پرداخته تا در خلال توصیف صورت گرفته ،کاستی های توسل به مجازاتهای منصوص را هویدا سازد و از سوی دیگر به لحاظ روشی پای در عرصه تفسیر هرمنوتیکی نهاده و تلاش دارد تا با (تحلیل) های نو به نو ، امکان باز تفسیری مجازاتهای مذکور را ارایه دهد. از همین رو فصل آخر سراسر نقد دلالی و متنی مجازاتها است ، و امکان متناسب سازی آنها را با اوضاع تاریخی موجود بررسی نموده است. یافته ها : مشخص شد که علل ثابت انگاری مجازاتها نزد ثابت انگاران اموری نظیر: تمسک به مبانی کلامی خاص ، نادیده انگاری زمینه های تاریخی صدور مجازاتهای شرعی، تاثیر منطق ارسطویی، غلبه روحیه حدیث گرایی، کم توجهی به ادله لبی خصوصا عقل و بنا عقلا ، بی توجهی به تاریخمندی حقوق، حاکمیت مطلق اصاله الظهور در مباحث الفاظ و به تبع آن تمسک حد اکثری به اطلاق گیری در خصوص مجازاتهای منصوص است که در این بین ، ضروری است تا اصل ظهور ، به روش تفسیری نوین و هرمنوتیکی نقد ، بررسی و تحلیل شوند. نتیجه گیری: تحلیلها نشان داد که در مواردی باید زمینه های تاریخی صدور حکم شرعی در نظر گرفته شود ، چنانکه هرمنوتیک تاریخی دیلتای بر آن است . این نکته می تواند برخی مجازاتها همچون دیه عاقله را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین در مواردی دیگر، تلاش جهت درک و اعمال اهداف اصلی شارع و معصوم ، برای تفسیر برخی از مجازاتهای منصوص همچون حد سرقت لازم و ضروری به نظر می رسد. آن چنانکه شلایرماخر می پنداشت و فقیهان مقاصدی همچون ابوالقاسم گرجی نیز به این ساحت گرایش نشان داده اند. بدین ترتیب هرمنوتیک ، درصد مطمین تری از فهم و تفسیر متون مربوط به مجازاتهای منصوص را ارایه می دهند و تا حدودی کاستی های روش تمسک به اصل ظهور را جبران می کنند. هرمنوتیک فلسفی که به نسبیت فهم می انجامد ملاک رساله قرار نگرفته است

کلیدواژه ها

• ثابت انگاری مجازاتها
• نظام کیفری ایران
• قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲
• اصاله الظهور
• هرمنوتیک