تحلیل حقوقی وصیت اموال فکری در ایران
تحلیل حقوقی وصیت اموال فکری در ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط غلامرضا اردستانی، با راهنمایی سیدحسن شبیری زنجانی و با مشاوره مهدی حسن زاده در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
 | |
| عنوان | تحلیل حقوقی وصیت اموال فکری در ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق مالکیت فکری |
| دانشجو | غلامرضا اردستانی |
| استاد راهنما | سیدحسن شبیری زنجانی |
| استاد مشاور | مهدی حسن زاده |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
چکیده
یکی از اعمال حقوقی که هر شخص به طور ارادی می تواند انجام دهد وصیت می باشد. وصیت به دو نوع وصیت تملیکی و وصیت عهدی تقسیم می گردد. با توجه به این که وصیت عهدی بحث از تعهد وصی به انجام عملی را می نماید به موضوع پژوهش حاضر مرتبط نمی باشد لذا به آن به طور گذرا پرداخته ولی با در نظر گرفتن این مطلب که بحث اصلی ما در این پژوهش وصیت تملیکی است به طور خاص به آن می پردازیم. هدف از وصیت تملیکی انتقال مالکیت موصی به؛ بعد از فوت موصی، به موصی له می باشد و مورد وصیت می تواند علاوه بر اموال مادی، اموال جدیدی را هم در بر بگیرد. با توجه به پیشرفت علم و دانش و به وجود آمدن اموال جدید از مواردی که می توان نام برد اموال فکری است که این اموال زیر مجموعه حقوق مالکیت فکری می باشند. با توجه به اهمیت و گسترش روز افزون این نوع اموال، امروزه اینکه آیا این اموال قابلیت مورد وصیت قرار گرفتن را دارند یا خیر مسیله ای بحث انگیز و مورد مناقشه بین حقوقدانان است. شاید ابتدای امر با توجه به لزوم عین بودن مال مورد وصیت، موقتی و غیرمادی بودن حقوق مالکیت فکری، عدم قابلیت قبض این حقوق و برخی استدلال های دیگر پذیرش وصیت آنها هم از بعد قانون و هم از جنبه شرع که از منابع حقوق ایران می باشند، قابل قبول نباشد، سعی ما در این پایان نامه بر این بوده است که با بررسی تحلیلی موضوع وصیت در حقوق ایران به این نتیجه برسیم که عینیت مال مورد وصیت نه تنها مبتنی بر کتاب یا سنت نمی باشدبلکه حداقل در حال حاضر، پایه های منطقی غیر قابل توجیه دارد. حقوق مالکیت فکری مثل هر مال دیگری به تناسب ویژگی های خود قابل قبض و اقباض هستند و می توانند برای تمام مدتی که قانون اعلام نموده از سوی مالک آنها، مورد وصیت قرار بگیرند.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
۱– معرفی و تبیین موضوع ۱
۲–پیشینه ی تحقیق ۲
۳– ضرورت انجام تحقیق ۳
۴– اهداف تحقیق ۳
۵– سوالات تحقیق ۳
۶– فرضیه های تحقیق ۳
۷– روش تحقیق ۴
۸– محدودیت ها و مشکلات تحقیق ۴
۹– ساماندهی تحقیق ۵
فصل اول:کلیات ۶
مبحث اول– مفاهیم ۷
گفتار اول– مفهوم وصیت ۷
بند اول – در لغت ۷
بند دوم – در اصطلاح ۸
الف– در فقه ۸
۱ – فقه امامیه ۸
۱–۱–در قرآن ۸
۱–۲– در حدیث پیامبر گرامی اسلام ۹
۱–۳– در احادیث ایمه اطهار ۹
۱–۴– تعریف وصیت توسط فقها امامیه ۱۰
۲– فقه عامه ۱۱
۲–۱– فقه شافعی ۱۱
۲–۲– فقه حنفی ۱۱
۲–۳– فقه مالکی ۱۲
۲–۴– فقه حنبلی ۱۳
ب– در حقوق ۱۳
۱– قانون اساسی ۱۳
۲– قانون عادی ۱۴
۲–۱ – قانون مدنی ۱۴
۲–۲ – قانون امور حسبی ۱۴
۳– اندیشه های حقوقی (دکترین) ۱۵
گفتار دوم– مفهوم حقوق، حق، مالکیت، فکری و حقوق مالکیت فکری ۱۶
بند اول– مفهوم حقوق ۱۶
بند دوم– مفهوم حق ۱۷
الف– در لغت ۱۷
ب– در اصطلاح ۱۸
۱– در قرآن ۱۸
۲– در فقه ۱۸
۳– در حقوق ۱۹
بند سوم– مفهوم مالکیت ۲۰
الف– در لغت ۲۰
ب– در اصطلاح ۲۰
۱– در فقه ۲۰
۲– در حقوق ۲۱
۲–۱– در قانون ۲۱
۲–۲– در نزد حقوق دانان ۲۱
بند چهارم– مفهوم فکری ۲۲
الف – در لغت ۲۲
ب – در اصطلاح ۲۲
بند پنجم– حقوق مالکیت فکری ۲۳
بند ششم– نامگذاری عنوان ۲۴
مبحث دوم– ماهیت حقوق مالکیت فکری ۲۴
گفتار اول– نظریه حقوق دینی ۲۴
گفتار دوم– نظریه حقوق عینی: ۲۵
گفتار سوم– نظریه حقوق فکری ۲۶
گفتار چهارم– نظریه برگزیده ۲۶
مبحث سوم– اوصاف حقوق مالکیت فکری ۲۷
گفتار اول– انواع و ویژگیهای حقوق مالی (اقتصادی) ۲۸
بند اول– انواع حقوق مالی رایج ۲۸
الف – حق نشر و تکثیر ۲۸
ب – حق ترجمه: ۲۸
ج – حق اقتباس ، تلخیص و تبدیل: ۲۹
د – حق عرضه و اجرا: ۲۹
ه – حق استفاده از پاداش و جایزه: ۲۹
بند دوم– ویژگی های حقوق مالی ۳۰
الف– محدودیت زمانی: ۳۰
ب – محدودیت مکانی: ۳۲
ج– قابلیت انتقال: ۳۳
۱ – انتقال اختیاری: ۳۴
۲ – انتقال قهری: ۳۵
۲–۱– انتقال در زمان حیات مالک: ۳۵
۲–۲– انتقال پس از فوت مالک:: ۳۵
۳– استثنایات: ۳۶
۳–۱ – نام گذاری نام مبدا و مشخصات کالا: ۳۶
۳–۲ – حق توزیع : ۳۶
۳–۳ – حق تعقیب: ۳۶
گفتار دوم: انواع و ویژگیهای حقوق اخلاقی (معنوی) ۳۷
بند اول– انواع حقوق اخلاقی رایج ۳۷
الف – حق افشاء یا انتشار ۳۷
ب – حق حرمت نام و عنوان پدید آورنده ۳۸
ج – حق حرمت اثر ۳۸
بند دوم – ویژگی هایی حقوق غیر مالی (اخلاقی یا معنوی) ۳۹
الف– عدم محدودیت زمانی ۳۹
ب – عدم محدودیت مکانی ۴۰
ج – غیر قابل اسقاط بودن ۴۰
د– غیر قابل انتقال بودن ۴۱
ه – غیرقابل توقیف بودن ۴۲
گفتار سوم: اوصاف مشترک حقوق مالی و اخلاقی ۴۲
بند اول– غیر مادی بودن ۴۲
بند دوم – قابلیت استناد داشتن ۴۳
بند سوم– انحصاری بودن ۴۳
مبحث چهارم– اقسام حقوق مالکیت فکری ۴۴
گفتار اول– حقوق مالکیت ادبی و هنری و اقسام آن ۴۴
بند اول – اقسام حقوق مالکیت ادبی و هنری ۴۴
الف– حقوق مالکیت ادبی و هنری (کپی رایت) ۴۴
ب– مصادیق حقوق مالکیت ادبی و هنری ۴۵
بند دوم – حقوق مرتبط ۴۷
الف : مفهوم حقوق مرتبط ۴۷
ب: مصادیق حقوق مرتبط ۴۸
۱– مجریان آثار ادبی و هنری ۴۸
۲– تولید کنندگان صفحات صوتی و تصویری صوتی ۴۹
۳– موسسات رادیو تلویزیونی (بنگاه های سخن پراکنی) ۵۰
بند سوم – حقوق ویژه ۵۱
الف– بانک های اطلاعاتی ۵۲
ب– برنامه های نرم افزاری ۵۳
۱– مالکیت ادبی و هنری (کپی رایت) ۵۴
۲ – مالکیت صنعتی(حق اختراع) ۵۴
۳ – نظام حقوقی ویژه ۵۵
د – نام دامنه ۵۶
گفتار دوم–حقوق مالکیت صنعتی و اقسام آن ۵۷
بند اول– حقوق مالکیت صنعتی ۵۷
بند دوم – اقسام حقوق مالکیت صنعتی ۵۸
الف– حق اختراع ۵۸
ب– طرح صنعتی ۵۹
ج– علامت تجاری ۶۰
د– نشانه های جغرافیایی ۶۱
ه– اسم تجاری ۶۲
و– طرح های ساخت مدارهای یکپارچه ۶۲
ز– اسرار تجاری ۶۳
فصل دوم: ۶۵
تبیین و تحلیل موانع وصیت حقوق مالکیت فکری ۶۵
مبحث اول– لزوم مالیت موصی به ۶۶
گفتار اول– تبیین مانع ۶۶
گفتار دوم– تحلیل مانع ۶۷
بند اول– مال در لغت ۶۷
بند دوم – مال در اصطلاح ۶۸
الف– در فقه ۶۸
۱– فقه امامیه: ۶۸
۲ – در قانون ۶۹
۳ – در نزد حقوق دانان ۶۹
۴– در عرف ۷۱
ب – فقه عامه ۷۱
۱– فقه حنفی ۷۱
۲ – فقه شافعی ۷۲
۳– فقه حنبلی: ۷۲
۴ –فقه مالکی ۷۳
گفتار سوم – چالش مالیت اموال فکری ۷۳
بند اول– داشتن منفعت مشروع و عقلایی ۷۴
بند دوم– قابلیت داد وستد ۷۵
بند سوم– قابلیت اختصاص یافتن ۷۵
مبحث دوم– لزوم عینیت موصی به ۷۵
گفتار اول– تبیین مانع ۷۶
گفتار دوم– تحلیل مانع ۷۶
بند اول – عین در لغت ۷۶
بند دوم – عین در اصطلاح ۷۷
الف – عین به معنی مال محسوس و قابل رویت ۷۷
ب– عین در مقابل دین و منفعت ۷۸
ج – عین به معنای اصل یا اصلی ۷۹
گفتار سوم: چالش عین بودن اموال فکری ۷۹
دلایل موافقان توسعه دامنه ماده
قانون مدنی به اموال غیر مادی ۷۹
مبحث سوم– لزوم قبض موصی به ۸۳
گفتار اول– تبیین مانع ۸۳
گفتار دوم– تحلیل مانع ۸۳
بند اول– قبض در لغت ۸۳
بند دوم – قبض در اصطلاح ۸۵
الف – از نظر فقها ۸۵
ب– قبض در قانون ۸۶
ج – قبض در عرف ۸۷
بند سوم–کاربرد قبض در عقود ۸۸
الف– عقود عینی ۸۹
ب– عقود غیرعینی ۸۹
بند چهارم– ماهیت حقوقی وصیت ۸۹
گفتار سوم: چالش در قبض اموال فکری ۹۰
بند اول – وصیت تملیکی بعنوان عقد ۹۰
۱– در فقه ۹۰
۲ – در حقوق ۹۲
بند دوم _ وصیت تملیکی بعنوان ایقاع ۹۳
مبحث چهارم – لزوم ملکیت موصی به ۹۵
گفتار اول– تبیین مانع ۹۶
گفتار دوم– تحلیل مانع ۹۷
بند اول– مفهوم ملک در لغت و اصطلاح ۹۷
بند دوم– ملک در اصطلاح ۹۷
الف – در فقه ۹۷
۱ – حکم بودن ماهیت ملک: ۹۷
۱–۱– حکم عرفی و عقلایی ۹۸
۱–۲– حکم شرعی ۹۸
۱–۳ – حکم عقلی – انتزاعی ۹۸
۲ – سلطنت بودن ماهیت ملک ۹۸
۲–۱ – ماهیت سلطنت از مقوله ی کیف ۹۹
۲–۲ – ماهیت سلطنت از مقوله ی اضافه ۹۹
۲–۳ – ماهیت سلطنت مردد بین مقوله ی کیف و اضافه ۹۹
۲–۴– ماهیت سلطنت از مقوله ی جده بودن ۹۹
۳ – حق بودن ماهیت ملک ۹۹
۴ – مستقل بودن ماهیت ملک از حکم، سلطنت و حق ۹۹
ب– در حقوق ۱۰۰
گفتار سوم: چالش ملک بودن اموال فکری ۱۰۲
نتیجه و پیشنهاد ۱۰۳
فهرست منابع ۱۰۵
الف – کتب ۱۰۵
۱ فارسی ۱۰۵
۲ عربی ۱۰۵
ب – مقالات ۱۰۹
ج– رساله ها و پایان نامه ۱۰۹
کلیدواژه ها
- حقوق مالکیت فکری
- وصیت
- حقوق معنوی
- عین (مال)
- تحلیل حقوقی
- قبض (گرفتن)
- نظام حقوقی
- ایران
- تقسیم