تحولات قانون مجازات اسلامی در تخفیف مجازات

تحولات قانون مجازات اسلامی در تخفیف مجازات عنوان پایان نامه ای است که توسط زهرا قمری، با راهنمایی عادل ساریخانی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

تحولات قانون مجازات اسلامی در تخفیف مجازات
عنوانتحولات قانون مجازات اسلامی در تخفیف مجازات
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوزهرا قمری
استاد راهنماعادل ساریخانی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۵
دانشگاهدانشگاه قم



چکیده

در جهت اجرای سیاست فردی کردن مجازات ها و توجه به اصول سیاست اصلاح و درمان، قانون گذار در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ اختیارات گسترده ای در این زمینه به قضات محول کرده است. در ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی که راجع به تخفیف مجازات می باشد به تقلیل و معافیت از مجازات اشاره شده است. هم چنین شرایط جدیدی برای تخفیف مجازات در نظر گرفته شده است. در این پایان نامه کوشش شده است، که رویکرد قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ را با نگاهی به قوانین گذشته و نوآوری های قانون اخیرالذکر مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. در نهایت تحولات و ارفاق هایی که سبب کاهش مجازات و یا تبدیل و در مواردی معافیت مجرم از مجازات می شود مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته است. مجموع این تحولات نشان دهنده ی اهتمام قانون گذار اسلامی به اصلاح متهم، اجرای عدالت و پیشگیری از ارتکاب جرم است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه


مقدمه ۱

الف: بیان مساله ۱

ب: سوالات اصلی تحقیق ۲

ج: فرضیه ها ۲

د: اهداف و کاربردها ۳

ه– : روش تحقیق ۳

و: ضرورت تحقیق ۳

ز: سابقه تحقیق ۴

ح:ساماندهی تحقیق ۴

فصل اول:

مفاهیم، پیشینه، مبانی تحقیق

مبحث اول: مفاهیم ۷

گفتار اول: مفاهیم لغوی ۷

الف: تخفیف ۷

ب: تبدیل ۸

گفتار دوم: مفاهیم اصطلاحی ۸

الف: تخفیف مجازات ۸

ب: تبدیل مجازات ۱۰

گفتار سوم: انواع تخفیف ۱۰

الف: تخفیف قانونی یا الزامی ۱۱

ب: تخفیف قضایی ۱۲

مبحث دوم: پیشینه تخفیف مجازات ۱۴

گفتار اول: دوران قبل از اسلام ۱۴

الف: وضعیت تخفیف مجازات در جرایم مهم ۱۴

ب: وضعیت تخفیف در جرایم کم اهمیت ۱۶

گفتار دوم: اسلام و پس از آن ۱۹

الف: اسلام ۱۹

۱– تخفیف در مجازات حدود ۲۰

۲– تخفیف در قصاص ۲۱

۳– تخفیف در دیات ۲۲

۴– تخفیف در مجازات های تعزیری ۲۲

۴ ۱ مجازات های تعزیری غیرمعین ۲۲

۴ ۲ مجازات تعزیری معین ۲۳

ب: دوران معاصر ۲۴

۱ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ ۲۴

۲ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ ۲۵

۳ قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب ۱۳۶۱ ۲۶

۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ ۲۶

۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۲۷

مبحث سوم: مبانی تخفیف مجازات ۲۹

گفتار اول: مبانی فردی تخفیف مجازات ۲۹

الف: رعایت کرامت انسانی ۳۰

ب: رعایت اصل فردی کردن مجازات ها؛ تناسب مجازات با مجرم ۳۰

۱– فردی کردن تقنینی مجازات ها ۳۲

۲– فردی کردن قضایی مجازات ها ۳۳

۳– فردی کردن اجرایی مجازات ها ۳۴

ج– اصلاح و درمان مجرمان از طریق اعمال تخفیف مجازات ۳۴

گفتار دوم: مبانی اجتماعی تخفیف مجازات ۳۶

الف: تحقق عدالت ۳۷

ب: ایجاد اعتماد به دستگاه قضایی و حفظ ارتباط شهروندان با حکومت از طریق

کاهش شدت مجازات ها ۴۰

فصل دوم:

موارد و ارکان و شرایط تخفیف مجازات

مبحث اول: معاذیر معاف کننده یا تخفیف دهنده در جرایم تعزیری ۴۳

گفتار اول: مصادیق معاذیر قانونی معاف کننده از مجازات ۴۳

الف: عذر ندامت ۴۴

ب: عذر تحریک ۴۴

ج: عذر همکاری ۴۵

د: عذر توبه ۴۶

ه– : عذر اطاعت از مافوق ۴۶

گفتار دوم: مصادیق معاذیر قانونی تخفیف دهنده از مجازات ۴۷

الف: عذر ترک جرم ۴۷

ب: عذر خانوادگی ۴۸

ج: عذر همکاری ۴۸

د: عذر اعانت ۴۹

گفتار سوم: تخفیف وتبدیل مجازات درقانون مجازات جرایم نیرو های مسلح ۴۹

الف: شیوه های اعمال تخفیف مجازات ۵۰

۱ تخفیف به صورت تقلیل مجازات ۵۰

۲ تخفیف به صورت تبدیل مجازات ۵۱

ب: جهات تخفیف و تبدیل مجازات در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح

مصوب ۱۳۸۲ ۵۱

مبحث دوم: ارکان تخفیف مجازات ۵۳

گفتار اول: انحصار حق تخفیف مجازات به دادگاه و قانون ۵۳

گفتار دوم: منحصر بودن تخفیف مجازات به جرایم تعزیری ۵۴

مبحث سوم: شرایط تخفیف مجازات ۵۶

گفتار اول: علل و جهات تخفیف مجازات ۵۶

الف: گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم غیرقابل گذشت ۵۷

ب: همکاری موثر متهم ۵۷

ج: ارتکاب جرم تحت تاثیر اوضاع و احوال خاص ۵۸

۱ عذر بر انگیختگی ۵۸

۲ وجود انگیزه شرافتمندانه ۵۹

د: اعلام و اقرار متهم ۵۹

ه– : ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم ۶۰

و: اقدام یا کوشش متهم پس از جرم ۶۰

ز: خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم ۶۱

ح: مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم ۶۱

گفتار دوم: عدم وجود ممنوعیت از تخفیف مجازات ۶۱



فصل سوم:

تحولات تخفیف در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲

مبحث اول: تحولات مربوط به ارکان تخفیف ۶۱

گفتار اول: تحول نسبت به نوع جرم تخفیف داده شده ۶۱

گفتار دوم: معافیت از مجازات ۶۳

الف: تعریف و ماهیت ۶۳

ب: شرایط معافیت از مجازات ۶۴

مبحث دوم: تحولات مربوط به شرایط تخفیف ۶۶

گفتار اول: قلمرو قانونی تخفیف مجازات ۶۶

گفتار دوم: تحول درجهات کیفیات مخففه در قانون مجازات اسلامی مصوب

۱۳۹۲ ۶۸

مبحث سوم: آثار تخفیف در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۷۲

گفتار اول: ضمانت اجراهای جایگزینی یا حذف مجازات ۷۲

الف: تعویق صدور حکم ۷۲

ب: تعلیق اجرای مجازات ۷۴

ج: نظام نیمه آزادی ۷۵

د: آزادی مشروط ۷۶

ه– : سامانه الکترونیکی ۷۸

گفتار دوم: مجازات های جایگزین حبس ۷۹

الف: محدوده اعمال جایگزین های حبس ۸۰

۱ موارد اجباری اعمال جایگزین های حبس ۸۰

۱ ۱ جرایم عمدی تا مجازات سه ماه حبس ۸۰

۱ ۲ جرایم عمدی از نود و یک روز تا شش ماه حبس ۸۰

۱ ۳ جرایم غیرعمدی ۸۱

۱ ۴ جرایمی که نوع یامیزان آن درقوانین موضوعه مشخص نشده است ۸۱

۲ موارد اختیاری اعمال جایگزین حبس ۸۱

۲ ۱ جرایم عمدی دارای مجازات از شش ماه تا یک سال حبس ۸۱

۲ ۲ جرایم غیرعمدی بیش از دو سال حبس ۸۱

و: شرایط اعمال مجازات های جایگزین حبس ۸۱

۱ شرایط مربوط به بزه ۸۲

۲ شرایط مربوط به بزهکار ۸۲

۳ شرایط مربوط به بزه دیده ۸۳

۴ وجود جهات تخفیف مجازات ۸۳

گفتار سوم: انواع مجازات های جانشین حبس ۸۴

الف: دوره مراقبت ۸۴

ب: خدمات عمومی رایگان ۸۵

ج: جزای نقدی ۸۶

د: جزای نقدی روزانه ۸۷

ه– : حبس خانگی ۸۸

و: محرومیت از حقوق اجتماعی ۸۸

گفتار چهارم: موجبات سقوط مجازات یا ارفاقی نسبت به متهم در قانون

مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۸۹

الف: مرور زمان ۸۹

ب: توبه ۹۰

ج: قاعده درا ۹۱

د: تخفیف مجازات در زمینه جرایم کودکان، جرایم سیاسی و مطبوعاتی ۹۲

ه– : تخفیف مجازات در تعدد و تکرار جرم ۹۳

نتیجه گیری ۹۵

فهرست منابع و مآخذ ۹۹

الف) کتب فارسی و عربی ۹۹

ب) مقالات ۱۰۷

ج: پایان نامه ها ۱۱۲

کلیدواژه ها

  • مجازات اسلامی
  • قانون مجازات اسلامی
  • تخفیف مجازات
  • جرم
  • توسعه
  • عدالت کیفری
  • پیشگیری از بزهکاری