تحول حقوق بین الملل بشردوستانه در پرتو کاربرد فناوری های نوین تسلیحاتی
تحول حقوق بین الملل بشردوستانه در پرتو کاربرد فناوری های نوین تسلیحاتی عنوان رساله ای است که توسط جعفر برمکی، با راهنمایی حسین شریفی طرازکوهی و با مشاوره مجتبی بابایی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | تحول حقوق بین الملل بشردوستانه در پرتو کاربرد فناوری های نوین تسلیحاتی |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل عمومی |
| دانشجو | جعفر برمکی |
| استاد راهنما | حسین شریفی طرازکوهی |
| استاد مشاور | مجتبی بابایی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | مرکز تحصیلات تکمیلی |
چکیده
فناوری های نوین تسلیحاتی از یک سو می توانند سبب کاهش تلفات به غیرنظامیان شده و از سوی دیگر فجایع غیرقابل جبرانی را درپی داشته باشند. دولت ها به منظور حفظ توازن میان اصل انسانیت و اصل ضرورت نظامی، قانونمند شدن بکارگیری سلاح های جدید را به رسمیت شناخته اند. دولت هایی که در راستای اهداف حقوق بین الملل بشردوستانه به ارزیابی فناوری های نوین تسلیحاتی مبادرت می ورزند، هنجارهایی را باید ملاک قرار دهند که برای سلاح های سنتی تدوین شده اند. لذا، این پرسش مطرح می شود که حقوق بشردوستانه بین المللی در پرتو ظهور پرشتاب و کاربرد گسترده فناوری های نوین تسلیحاتی، آیا از جایگاهی برخوردار است که بتواند در قبال سلاح های جدید پاسخگو باشد؟ برای پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش تحقیق تحلیلی و شیوه تجزیه و تحلیل حقوقی کیفی، به بررسی اصول و قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه در محدود زمانی ۴ دهه گذشته پرداخته شد. تلاش گردید تا با گرایش به آینده پژوهی، پاسخ پرسش مزبور داده شود. بررسی انجام گرفته در این تحقیق نشان داد که فرآیند تولید و کاربرد فناوری های نوین تسلیحاتی، بر اصول بنیادین حقوق بشردوستانه بین المللی که از بنیان های نظری و ساختار اجرایی مستحکمی برخوردار بوده، تاثیری نداشته است . البته باید پذیرفت که کاربرد گسترده فناوری های نوین تسلیحاتی در مخاصمات مسلحانه بین المللی و غیربین المللی، مستلزم تحول در قاعده سازی و بازتعریف برخی از مولفه های حقوق بین الملل بشردوستانه نیز می باشد .
ساختار و فهرست رساله
چکیده
بخش اول: کلیات تحقیق
بیان مساله
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
سوال های تحقیق
فرضیه های تحقیق
سابقه و پیشنیه
مراجع استفاده کننده
روش انجام تحقیق
مفاهیم واژگان
ساختار تحقیق
بخش اول: ملاحظات انسانی و اصول حقوق بین الملل بشردوستانه
فصل اول: ملاحظات انسانی؛ فلسفه وجودی حقوق بین الملل بشردوستانه
گفتار اول: مفهوم انسانیت در حقوق بین الملل
گفتار دوم: اصل انسانیت در گذر زمان
مبحث اول: قبل از میلاد مسیح (ع)
مبحث دوم: بعد از میلاد تا شروع قرون وسطی
مبحث سوم: قرون وسطی (۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی)
مبحث چهارم: پایان قرون وسطی تا پایان قرن
میلادی
مبحث پنجم: قرن
تاکنون
مبحث ششم: شرط مارتنز
گفتار سوم: تاثیر حقوق بشر بر حقوق بشردوستانه
گفتار چهارم: اصول انسانیت و اخلاق در حقوق بین الملل بشردوستانه
جمع بندی
فصل دوم: اصول حقوق بین الملل بشردوستانه
گفتار اول: اصل تفکیک
مبحث اول: آراء قضایی
مبحث دوم: مشارکت مستقیم
مبحث سوم: جنگ افزارها در اصل تفکیک
گفتار دوم: اصل تناسب
گفتار سوم: اصل ضرورت نظامی
گفتار چهارم: اصل بکارگیری احتیاط در حملات
گفتار پنجم: اصل ممنوعیت رنج بیهوده و جراحت غیرضرور
گفتار ششم: ارزیابی قانونی بودن سلاح های جدید
مبحث اول: عناصر اصلی ماده
پروتکل یکم الحاقی
مبحث دوم: استنادات بررسی حقوقی
جمع بندی
بخش دوم: کاربرد سلاحهای نوین از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه
فصل اول: سامانه های تسلیحاتی خودگردان
گفتار اول: توانمندی سلاح های خودگردان
گفتار دوم: تعریف، دسته بندی و ماهیت سلاح های خودگردان
گفتار سوم: جوانب اخلاقی سلاح های خودگردان
گفتار چهارم: پهپادها
مبحث اول: تعریف و ویژگی
مبحث دوم: دسته بندی
مبحث سوم: پهپادها و اصول حقوق بین الملل بشردوستانه
گفتار پنجم: قانونی بودن کاربرد سلاح های کاملا خودگردان
مبحث اول: اصل تفکیک
مبحث دوم: اصل تناسب
مبحث سوم: اصل اتخاذ اقدامات احتیاطی
مبحث چهارم: کاربرد شرط مارتنز
مبحث پنجم: مسیولیت اعمال خلافکارانه سلاح های خودگردان
گفتار ششم: راه حل هایی برای قانونمند ساختن سلاح های خودگردان
مبحث اول: ممنوعیت فوری
مبحث دوم: پذیرش در چارچوب کنوانسیون برخی سلاح های متعارف
مبحث سوم: کنترل از طریق حقوق نرم
مبحث چهارم: کنوانسیون چارچوبی
مبحث پنجم: سیاستهای ملی
جمع بندی
فصل دوم: سلاح های حاصل از فناوری نانو
گفتار اول: مفهوم فناوری نانو
گفتار دوم: کاربرد فناوری نانو
گفتار سوم: نانوفناوری و اصول حقوق بین الملل بشردوستانه
مبحث اول: اصل تفکیک
مبحث دوم: اصل منع رنج بیهوده
مبحث سوم: اصول تناسب و احتیاط در رعایت اصل حفاظت از محیط زیست و سلامتی انسان
گفتار چهارم: کاربرد نانوفناوری در پرتو عهدنامه های کنترل تسلیحات
مبحث اول: کنوانسیون ۱۸۹۹ لاهه
مبحث دوم: پروتکل ۱۹۲۵ ژنو
مبحث سوم: کنوانسیون سلاحهای بیولوژیک
مبحث چهارم: کنوانسیون سلاحهای شیمیایی
مبجث پنجم: کنوانسیون برخی سلاحهای متعارف
جمع بندی
بخش سوم: عرصه های نوین جنگی و حقوق بین الملل بشردوستانه
فصل اول: فضای سایبری
گفتار اول: ماهیت و توانایی نظامی قابلیت های سایبری
گفتار دوم: جنگ سایبری
مبحث اول: حمله سایبری
مبحث دوم: حمله سایبری در مفهوم مخاصمه مسلحانه در حقوق بین الملل بشردوستانه
مبحث سوم: آستانه اِعمال حقوق بین الملل بشردوستانه بر حملات سایبری
گفتار سوم: امکان اطلاق سلاح به ابزار سایبری
گفتار چهارم: مفهوم رزمندگی و مشارکت مستقیم در حملات سایبری
مبحث اول: مفهوم رزمندگی در فضای سایبری
مبحث دوم: وضعیت رزمندگان سایبری
مبحث سوم: مشارکت مستقیم در عملیات سایبری
گفتار پنجم: اطلاق شی به داده ها
گفتار ششم: اصول حقوق بین الملل بشردوستانه
مبحث اول: اصل تفکیک
مبحث دوم: اصل تناسب
مبحث سوم: اصل احتیاطی
گفتار هفتم: انتساب و مسیولیت
جمع بندی
فصل دوم: فضای ماوراء جو
گفتار اول: کاربردهای نظامی فضای ماوراء جو
مبحث اول: سلاح های فیزیکی یا انهدام سخت
مبحث دوم: سلاح های مجازی یا انهدام نرم
گفتار دوم: معاهدات حاکم بر فضای ماوراء جو
مبحث اول: معاهده اصول حاکم بر فعالیت دولتها در فضای ماورای جو و دیگر اجرام آسمانی
مبحث دوم: موافقتنامه نجات فضانوردان، بازگشت فضانوردان و اجسام پرتاب شده به فضا
مبحث سوم: کنوانسیون مسیولیت بین المللی خسارات ناشی از اجسام فضایی
مبحث چهارم: کنوانسون ثبت اجسام فضایی پرتاب شده به فضا
مبحث پنجم: موافقتنامه حاکم بر فعالیت دولت ها در ماه و دیگر اجرام آسمانی
گفتار سوم: رژیم حقوقی فضای ماوراء جو و نظامی سازی فضا
مبحث اول: معاهده فضای ماوراء جو
مبحث دوم: موافقتنامه حاکم بر فعالیت دولت ها بر روی ماه و دیگر اجرام آسمانی
مبحث سوم: کنوانسیون ثبت اشیاء فضایی
گفتار چهارم: کاربرد حقوق بین الملل بشردوستانه بر مخاصمات فضایی
مبحث اول: قابلیت بکارگیری حقوق بین الملل بشردوستانه بر مخاصمات فضایی
مبحث دوم: هدف قرار دادن ماهواره ها
گفتار پنجم: قانونی بودن حمله به ماهواره های ارتباطاتی
مبحث اول: اصل تفکیک
مبحث دوم: اصل تناسب
مبحث سوم: اصل احتیاطی
مبحث چهارم: اصل حفاظت از محیط زیست
گفتار ششم: وضعیت رزمندگی فضانوردان
گفتار هفتم: مشارکت غیرنظامیان در مخاصمات فضایی
گفتار هشتم: اسناد قابل اِعمال بر مخاصمات فضایی
مبحث اول: معاهده ممنوعیت سلاح های هسته ای در جو، فضای ماوراء جو و زیر آب
مبحث دوم: پیمان ضدموشک بالستیک
مبحث سوم: معاهده قطب جنوب و کنوانسیون حقوق دریاها
جمع بندی
بخش پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع
کلیدواژه ها
- حقوق بین الملل بشردوستانه
- سلاح های خودگردان
- نانوسلاح
- فضای سایبری
- فضای ماوراء جو