ترتیبات تشریک منافع در بهره برداری از رودخانه های فرامرزی

ترتیبات تشریک منافع در بهره برداری از رودخانه های فرامرزی عنوان رساله ای است که توسط فرهاد درهمی، با راهنمایی محمدحسین رمضانی قوام آبادی و با مشاوره میرشهبیز شافع و محسن عبدالهی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	ترتیبات تشریک منافع در بهره برداری از رودخانه های فرامرزی
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	فرهاد درهمی
استاد راهنما	محمدحسین رمضانی قوام آبادی
استاد مشاور	میرشهبیز شافع، محسن عبدالهی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

از گذشته تا امروز استفاده از منابع آب مشترک موجب اختلاف میان جوامع و دولت ها بوده، از اینرو حقوق بین الملل همواره سعی داشته که از ایجاد چنین اختلافاتی جلوگیری نماید. با اینحال، با کمیاب شدن منابع دردسترس آب، تعارضات بین المللی آبی در دهه های اخیر افزایش یافته است؛ امری که می تواند گواه بر ناتوانی رویکردهای اتخاذ شده توسط دولت ها، که مبتنی بر تقسیم کمی آب هستند، در مواجهه و حل چنین تعارضاتی قلمداد گردد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی– تحلیلی انجام گرفته و در پی آن است که به این سوال پاسخ دهد که کارآمدترین شیوه بهره برداری از رودخانه های فرامرزی، در راستای منافع تمام دولت های ساحلی آن چیست، حاکی از آن است گذار از تمرکز بر تقسیم حجمی آب میان کشورهای ساحلی رودخانه به ایجاد ترتیبات همکاری میان کشورهای مزبور به منظور بهره برداری از رودخانه به بهینه ترین صورت ممکن، و تشریک منافع حاصل از این همکاری می تواند گزینه مطلوبتری جهت استفاده از این منابع آبی ارزشمند قلمداد شود. در واقع، اعمال ترتیبات تشریک منافع در بهره برداری از رودخانه های فرامرزی، که مورد حمایت اصول حقوق بین الملل آب، از جمله اصل بنیادین استفاده منصفانه و معقول، نیز است و در اعمال آنها نقش دارد، از طریق تبدیل نتیجه برد–باخت ناشی از تقسیم آب به نتیجه برد–برد ناشی از همکاری در استفاده بهینه از منبع آبی مشترک، منافع دولت ها را افزایش داده و نه تنها از بروز تعارضات آبی جلوگیری می نماید بلکه قادر است موجب توسعه و تحکیم همکاری های بین المللی حتی فراتر از رودخانه نیز شود.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه: تعریف مسیله و طرح موضوع: ا اهمیت موضوع: ج سیوالات تحقیق: ج فرضیه(فرضیات) تحقیق: ح سابقه مطالعات و تحقیقات پیشین: ح روش تحقیق: خ ابزار گردآوری اطلاعات خ سازماندهی تحقیق د فصل اول: از ناکارآمدی نظریات درباره بهره برداری از رودخانه های فرامرزی تا تکوین ترتیبات تشریک منافع مبحث اول: اقسام بهره برداری از آب های فرامرزی

گفتار اول: فراز و افول بهره برداری از رودخانه های فرامرزی برای کشتیرانی

بند اول: بهره برداری از رودخانه برای کشتیرانی در گذشته های دور

بند دوم: بهره برداری از رودخانه برای کشتیرانی در عصر مدرن

گفتار دوم: توسعه حقوق بهره برداری از رودخانه های فرامرزی برای مقاصد غیرکشتیرانی

بند اول: نظریه حاکمیت مطلق سرزمینی

بند دوم: نظریه تخصیص مقدم

بند سوم: نظریه یکپارچگی مطلق سرزمینی

بند چهارم: نظریه جامعه دولت های ساحلی آبهای یک رودخانه فرامرزی

بند پنجم: نظریه حاکمیت محدود سرزمینی

مبحث دوم: تدوین حقوق بین الملل آب

گفتار اول: موسسه حقوق بین الملل

گفتار دوم: انجمن حقوق بین الملل

گفتار سوم: کمیسیون حقوق بین الملل مجمع عمومی سازمان ملل متحد

مبحث سوم: وضعیت کنونی حقوق حاکم بهره برداری از رودخانه های فرامرزی برای مقاصد غیرکشتیرانی

گفتار اول: اصل بنیادین استفاده منصفانه و معقول

گفتار دوم: تقسیم آب یا تشریک منافع حاصل از استفاده از آب

فصل دوم: تبیین ترتیبات تشریک منافع و بررسی جایگاه آن در حقوق بین الملل مبحث اول: ظهور و توسعه ترتیبات تشریک منافع در حقوق بین الملل عمومی

گفتار اول: حقوق بشر و حقوق بر علم

گفتار دوم: حقوق بشر و حق بر توسعه

گفتار سوم: حقوق افراد بومی و قبیله ای

گفتار چهارم: میراث مشترک بشریت و تشریک منافع

بند اول: حقوق دریاها

بند دوم: اجرام سماوی

گفتار پنجم: تحقیقات بالینی بین المللی

گفتار ششم: حقوق تنوع زیستی

گفتار هفتم: منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی

گفتار هشتم: تنوع زیستی و حفاظت از مناطق بیابانی در آمریکای مرکزی

گفتار نهم: پروتکل جامعه توسعه آفریقای جنوبی در مورد جنگلداری

گفتار دهم:کنوانسیون های ریو

مبحث دوم: تغییر و تحولات ترتیبات تشریک منافع

مبحث سوم: تشریح تشریک منافع

مبحث چهارم: مضمون تشریک منافع

گفتار اول: منظور از تشریک در تشریک منافع چیست

گفتار دوم: منافع موضوع تقسیم کدامند

گفتار سوم: محرک های اقدام به تشریک منافع چه هستند

گفتار چهارم: ذینعفان تشریک منافع چه کسانی می باشند

مبحث پنجم: جایگاه تشریک منافع در حقوق بین الملل

فصل سوم: تشریک منافع در بهره برداری از رودخانه های فرامرزی مبحث اول: تشریک منافع در حقوق بین الملل آب

مبحث دوم: مزایای اعمال ترتیبات تشریک منافع در بهره برداری از رودخانه های فرامرزی

گفتار اول: منافع برای رودخانه

گفتار دوم: منافع حاصل از رودخانه

گفتار سوم: منافع بخاطر رودخانه

گفتار چهارم: منافع فراتر از رودخانه

مبحث سوم: تشریک منافع در پرتوی اصول بنیادین حقوق بین الملل آب

گفتار اول: تشریک منافع و استفاده منصفانه و معقول

گفتار دوم: وظیفه جلوگیری از آسیب های فرامرزی قابل توجه

گفتار سوم: اصل تعهد به همکاری به عنوان بستری برای استفاده منصفانه و تشریک منافع

مبحث چهارم: رویه بین المللی مربوط به اعمال ترتیبات تشریک منافع در رودخانه های فرامرزی

گفتار اول: اسناد بین المللی متضمن تشریک منافع

گفتار دوم: اعمال ترتیبات تشریک منافع در رودخانه های فرامرزی

بند اول: رودخانه کلمبیا

بند دوم: رودخانه نیل

بند سوم: رودخانه مکونگ

نتیجه گیری

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• حقوق بین الملل آب
• تشریک منافع