تفسیر تکاملی معاهدات در رویه دیوان بین المللی دادگستری

تفسیر تکاملی معاهدات در رویه دیوان بین المللی دادگستری عنوان رساله ای است که توسط سید امرالدین حجازی، با راهنمایی محمد علی صلح چی و با مشاوره سید قاسم زمانی و هیبت الله نژندی منش در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

عنوان	تفسیر تکاملی معاهدات در رویه دیوان بین المللی دادگستری
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	سید امرالدین حجازی
استاد راهنما	محمد علی صلح چی
استاد مشاور	سید قاسم زمانی، هیبت الله نژندی منش
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

تفسیر به عنوان عمل ذهنی که برای شناخت معنا و مفهوم یک متن به کار می رود، از دیرباز برای شناخت متون دینی و حقوقی دارای اهمیت بسیار بوده است. با این همه در خصوص حدود و گستره این نهاد حقوقی میان صاحبنظران هنوز هم اختلاف وجود دارد. در طول قرن هفدهم تاکنون بسیاری از حقوق دانان کوشیده اند تا چارچوب، حدود و ثغور تفسیر را مشخص کنند. یکی از نکات بسیار اهمیت در تفسیر نقش زمان در شناخت و معنای واژگان می باشد. تا مدت ها گمان می شد که برای احترام به اراده واضع یک متن، عبارات و واژگان باید در معنای زمان وضع آنها مورد توجه قرار گیرد. با این همه رویکرد تفسیر پویا یا تحولی رویکردی است که تلاش می کند تا نقش زمان را به عنوان یک عنصر مهم در تفسیر مورد توجه قرار دهد. به تعبیر بهتر واژگان باید به عنایت به تغییر معنای کلمات در طول زمان تفسیر شوند. این رویکرد به طور خاص در چند دهه گذشته در رویه قضایی از اهمیت خاصی برخوردار شده است و دیوان بین المللی دادگستری نیز به عنوان یک دادگاه جهانی به صراحت پذیرفته است که کلمات و واژگان به عنوان موجوداتی زنده می توانند در طول تاریخ دچار تغییر و تحول شوند. رساله با نگاهی تاریخی به مفهوم تفسیر در حقوق بین الملل در چند سده عمر آن و با عنایت تحول رویه قضایی در یک قرن اخیر، به طور مشخص رویه دیوان بین المللی دادگستری را در مقوله تفسیر در قرن بیستم و آغاز هزاره سوم مورد توجه و کنکاش قرار داده است. در این سیاق رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری در راستای این فرضیه مورد ارزیابی قرار گرفته است که دیوان با در نظر گرفتن تحولات جامعه بین المللی اصولی را مدنظر قرارداده است که معاهدات را در سیاق کنونی مورد تفسیر و تحلیل قرار می دهد، اصولی که نقش "زمان" را در شناخت معنای واژگان لحاظ می نمایند.

ساختار و فهرست رساله

فصل اول– مفهوم تفسیر در نظام حقوقی داخلی و بین المللی

گفتار اول– در جستجوی مفهوم و ماهیت تفسیر در حقوق داخلی و حقوق بین المللی

گفتار دوم– تاریخچه تکوین قواعد تفسیر در حقوق بین الملل

فصل دوم– تفسیر پویا رویکردی جدید در اجرای معاهدات بین المللی

گفتار اول– جایگاه تفسیر پویا در تدوین کنوانسیون ۱۹۶۹وین

گفتار دوم– ظهور و پیدایش مفهوم تفسیر پویا

گفتار سوم– تکوین مفهوم تفسیر پویا در رویه مراجع حل و فصل اختلافات بین المللی

فصل سوم– سیر تطور تفسیر پویا در رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری

گفتار اول–ملاحظات مقدماتی در خصوص شیوه، ماهیت و عناصر موثر تفسیر در محاکم بین المللی.....۷۴ گفتار دوم– نگاهی تاریخی به تحول تفسیر پویا در دیوان بین المللی دادگستری

گفتار سوم: تحلیل نقش زمان در تفسیر معاهدات بین المللی در دیوان بین المللی دادگستری

گفتار چهارم: رویکرد عمومی دیوان بین المللی دادگستری در جستجوی قاعده عام برای تفسیرپویا...۱۰۸ گفتار پنجم: تحلیل ماهیتی– اماری رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری در پذیرش نقش زمان در تفسیر پویای مقررات بین المللی

نتیجه گیری

منابع و ماخذ

کلیدواژه ها

• معاهدات
• دیوان بین المللی دادگستری
• تفسیر تکاملی
• زمان در حقوق بین الملل