جنایات داعش علیه اقلیت ها در سوریه و عراق از منظر حقوق بین المللی کیفری

جنایات داعش علیه اقلیت ها در سوریه و عراق از منظر حقوق بین المللی کیفری عنوان رساله ای است که توسط علی حسین یوسف یوسف، با راهنمایی مصطفی فضایلی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه قم دفاع گردید.

عنوان	جنایات داعش علیه اقلیت ها در سوریه و عراق از منظر حقوق بین المللی کیفری
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	علی حسین یوسف یوسف
استاد راهنما	مصطفی فضایلی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه قم

چکیده

در سالهای گذشته و در خلال درگیری هایی که در کشورهای عراق و سوریه وجود داشت گروهی تروریستی قدرت گرفت که مدعی تشکیل یک حکومت اسلامی در منطقه بود و خود را دولت اسلامی عراق وشام می نامید این گروه به منظور رسیدن به اهداف خود به روشهای خشونت آمیز متوسل شد و جنایات و قساوتها را نسبت به اقلیات ها سوریه و عراق رواداشت. این جنایات از نظر گستردگی شیوه و انگیزه ارتکاب بسیار درخور توجه هستند به گونه ای که بسیاری از حقوقدانان و نهادهای بین المللی این جنایات را مصداق جنایات مهم بین المللی از جمله جنایت علیه بشریت نسل کشی و جرایم جنگی میدانند به دنبال این مسیله دخالت محاکم بین المللی در امر به کیفر رساندن این جنایات ضرورت پیدا می کند. در این نوشتار که به شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای فراهم شده سعی بر آن داریم تا گزینه های پیش روی جامعه بین المللی به منظور به کیفر رساندن این جنایت کاران را مورد بررسی قرار دهیم مهمترین گزینه پیش روی جامعه بین المللی دیوان بین المللی کیفری است که به دلیل عدم پیوستن کشورهای عراق و سوریه به اساسنامه آن از ورود به مسیله بازمانده است با این وجود توسل به راهکارهایی که در اساسنامه گنجانده شده در این مورد میتواند راهگشا باشد تعقیب در یک محکمه موردی و یا مختلط نیز از گزینه های پیش روست که تاکنون اقدامی در مورد آن صورت نگرفته است رسیدگی در محاکم داخلی کشورهای عراق و سوریه به عنوان اصلی ترین کشورهای حوزه فعالیت داعش و محاکم داخلی کشورهای ثالث نیز از گزینه هایی است که در صورت وجود قانون گذاری داخلی مرتبط امکان پذیر هست.

ساختار و فهرست رساله

المقدمه

اولا: بیان المسیله

ثانیا: اسیله البحث

ثالثا:الفرضیات

رابعا: الدراسات السابقه والجدید فی البحث:

خامسا:الهدف من البحث

سادسا: منهجیه البحث

سابعا: هیکلیه البحث

الفصل الاول: مفاهیم والکلیات

تمهید:

المبحث الاول: تاریخ وسیاق ظهور داعش فی سوریا والعراق:

المطلب الاول: تاریخ تنظیم داعش الإرهابی:

المطلب الثانی: منصات صعود تنظیم داعش الإرهابی:

المطلب الثالث: اسس وعوامل تکوین داعش فی سوریا والعراق:

المطلب الرابع: الطبیعه القانونیه لداعش من وجهه نظر القانون الدولی:

الف– داعش کدوله:

۱– مفهوم الحکومه فی القانون الدولی:

۱–۱ السکان الدایمون:

۲–۱ الارض:

۳–۱ الحکومه:

۴–۱ تحدید وصلاحیه إقامه علاقات دولیه مع الحکومات الاخری:

۲– تطبیق العناصر المکونه للحکومه علی داعش:

۱–۲السکان:

۲–۲ الارض:

۳–۲ الحکومه:

۴–۲ تحدید وصلاحیه إقامه العلاقات مع الحکومات الاخری:

ب– داعش بصفتها جهه فاعله غیر حکومیه:

المبحث الثانی: مفهوم الاقلیه:

المطلب الاول: التطور التاریخی لفکره الاقلیات:

اولا: فکره الاقلیات فی العصور القدیمه والوسطی:

الف: فکره الاقلیات فی العصور القدیمه:

۱– مصر الفرعونیه:

۲– بلاد ما بین النهرین:

۳– الحضارات الاوروبیه القدیمه:

ب– الاقلیات فی العصور الوسطی:

ج– الاقلیات فی الاسلام:

د– الاقلیات فی العصور الحدیثه:

ثانیا– تعریف الاقلیات:

الف– تعریف الاقلیه لغه:

ب– تعریف الاقلیات اصطلاحا:

ج– مفهوم الاقلیات فی نصوص الاتفاقیات والموسسات الدولیه:

المبحث الثالث: نشات القضاء الجناییه الدولیه:

المطلب الاول: تاریخ المحاکمات الدولیه حتی الحرب العالمیه الثانیه:

المطلب الثانی: تجارب دولیه بعد الحرب العالمیه الثانیه:

۱– محکمه نورمبرغ:

۲– محکمه طوکیو: ۳۳

– محاکمات یوغوسلافیا السابقه ورواندا:

۱–۳ – المحکمه الجناییه الدولیه لیوغوسلافیا السابقه:

۲–۳– المحکمه الجناییه الرواندیه:

۴– الجیل الثالث من المحاکم الجناییه الدولیه:

۱–۴– محکمه سیرالیون:

۲–۴ – الفروع الخاصه للمحاکم الکمبودیه:

۳–۴–المحکمه اللبنانیه الخاصه: ۳۹

– المحکمه الجناییه الدولیه الدایمه:

الفصل الثانی: انواع وحقوق الاقلیات فی سوریا والعراق

تمهید:

المبحث الاول: انواع الاقلیات

المطلب الاول: انواع الاقلیات حسب اسباب التاسیس:

الف– الاقلیات الدینیه:

ب– الاقلیات العرقیه:

ج– الاقلیات اللغویه:

د– الاقلیات القومیه:

المطلب الثانی: انواع الاقلیات علی اساس موقعها الجغرافی:

الف: اقلیه متفرقه:

ب: اقلیه متمرکزه:

المطلب الثالث: انواع الاقلیات بناء علی وصفها الحرکی:

الف: حرکات الانصهاریه:

ب: الحرکات الاندماجیه:

ج: الحرکات التعددیه: ۵۰ د: الحرکات الانفصالیه: ۵۰ المبحث الثانی: حقوق الاقلیه الدینیه فی القانون الدولی والشریعه الاسلامیه: ۵۰ المطلب الاول– الحقوق المدنیه–السیاسیه:

اولا: کرامه الإنسان:

ثانیا: المساواه امام القانون:

ثالثا: الحق فی الحریه:

ا: حریه العقیده والدین:

ب: حریه التعبیر:

رابعا: الحقوق والحریات الاساسیه:

ا– الحصانه:

ب– حریه العقیده والدین:

ج – حریه السکن:

خامسا: الحقوق والحریات المدنیه:

سادسا: الحقوق والحریات القضاییه:

المطلب الثانی: الحقوق الاقتصادیه والاجتماعیه والثقافیه للاقلیات الدینیه:

اولا: الحقوق المالیه فی الاسلام:

ثانیا: الحقوق الاقتصادیه للاقلیات الدینیه فی القانون الدولی:

المطلب الثالث: الحقوق الاجتماعیه والثقافیه فی شریعه الاسلامیه والقانون الدولی

الف: الحقوق الاجتماعیه للاقلیات الدینیه فی الشریعه الإسلامیه:

ب: الحقوق الاجتماعیه والثقافیه للاقلیات الدینیه فی القانون الدولی:

المبحث الثالث: الاقلیات فی سوریه:

۱– الاکراد:

۲– الارمن:

۳– الشراکسه:

۴– الاشوریون:

المبحث الرابع: الاقلیات فی العراق:

۱– المسیحیون:

۲– المنداییین:

۳– الیزیدیین:

۴– الاکراد:

۵– کاکاییون:

الفصل الثالث:التوصیف القانونی للجرایم التی ارتکبتها داعش فی سوریا والعراق

تمهید:

المبحث الاول: جریمه ضد الانسانیه:

المطلب الاول: تعریف الجریمه ضد الانسانیه:

المطلب الثانی: ارکان الجرایم ضد الإنسانیه:

اولا: النیه الإجرامیه فی الجرایم ضد الإنسانیه:

ثانیا: العنصر المادی:

المطلب الثالث: صور جرایم ضد الانسانیه فی سوریه والعراق:

اولا: القتل:

ثانیا: الاستقصاء:

ثالثا: العبودیه:

رابعا: للعنف الجسدی المنظم؛ انتهاک حقوق المراه من قبل الجماعات المتطرفه:

خامسا: الاضطهاد:

سادسا: الاختفاء القسری:

سابعا: سبی واغتصاب النساء:

ثامنا: نقل الابناء:

المبحث الثانی: جرایم حرب:

المطلب الاول: شرح جرایم الحرب:

المطلب الثانی: شروط ارتکاب جرایم الحرب:

المطلب الثالث: ارکان جرایم الحرب علی اساس نظام روما الاساسی:

اولا: الرکن الشرعی:

ثانیا: الرکن المعنوی:

ثالثا: الرکن المادی:

۱– قتل:

۲– التعذیب او المعامله اللاإنسانیه، بما فی ذلک إجراء تجارب بیولوجیه:

۳– التسبب عمدا فی معاناه او اضرار جسیمه للجسم او الصحه:

۴– تدمیر الممتلکات ومصادرتها علی نطاق واسع دون مقتضیات عسکریه، خلافا للقانون وبطریقه متعمده:

المطلب الرابع: صور جرایم الحرب فی سوریه والعراق:

اولا: معامله الاسری والمعتقلین:

ثانیا: القتل العمد:

ثالثا: إصدار الاوامر وتنفیذها دون تشکیل محکمه قانونیه رغم الضمانات القضاییه:

رابعا: تدمیر الاعمال والمبانی الثقافیه والتاریخیه:

خامسا: قری شمال سوریا القدیمه:

سادسا: قتل مدنیین ومهاجمه مناطق مدنیه:

سابعا: التعذیب:

ثامنا: اخذ الرهاین:

تاسعا: الاغتصاب والعنف الجنسی:

عاشرا: انتهاک حقوق الطفل الاساسیه:

الحادی عشر: المحاکمه والتنفیذ دون مراعاه ضمانات المحاکمه العادله:

الثانی عشر: اعمال إرهابیه:

الثالث عشر: استخدام الاسلحه الکیماویه فی سوریا:

المبحث الثالث: جریمه الإباده الجماعیه:

المطلب الاول: مفهوم جریمه الإباده الجماعیه:

المطلب الثانی: ارکان جریمه الإباده الجماعیه:

اولا – العنصر المادی

ثانیا: الرکن المعنوی لجریمه الإباده الجماعیه:

الف– النیه الإجرامیه العامه فی جریمه الإباده الجماعیه:

۱– المعرفه:

۲– الاراده:

ب– النیه الإجرامیه المحدده فی جریمه الإباده الجماعیه:

الفصل الرابع: إمکانیه محاکمه جرایم داعش فی سوریا والعراق وفقا للقانون الجنایی الدولی

تمهید:

المبحث الاول: اسس اختصاص المحاکم الداخلیه فی سوریا والعراق بالنظر فی جرایم داعش:

الملاحقه القضاییه فی المحاکم الوطنیه فی العراق وسوریا:

المطلب الاول: الإجراءات علی اساس جنسیه المجرم:

المطلب الثانی: الإجراءات علی اساس جنسیه الضحیه:

المطلب الثالث: الملاحقه والمحاکمه فی المحاکم المحلیه للدول علی اساس الولایه القضاییه العالمیه:

المبحث الثانی: إمکانیه المحاکمه فی محاکم مختلطه:

المبحث الثالث: محاکمه اعضاء داعش امام المحکمه الجناییه الدولیه:

المطلب الاول: الإحاله إلی المدعی العام للمحکمه من قبل إحدی الدول الاعضاء فی النظام الاساسی:

المطلب الثانی: الإحاله من مجلس الامن:

المطلب الثالث: تحقیق مستقل من قبل المدعی العام:

المطلب الرابع: الإحاله إلی المدعی العام للمحکمه من قبل إحدی الدول غیر الاعضاء فی النظام:

المبحث الرابع: اختصاص المحکمه الجناییه الدولیه فی التعامل مع قضیه داعش:

المطلب الاول: الاختصاص الزمنی

المطلب الثانی: الاختصاص المکانی

المطلب الثالث: الاختصاص الإضافی للمحکمه

المطلب الرابع: الاختصاص الشخصی للمحکمه

المطلب الخامس: الاختصاص الموضوعی للمحکمه الجناییه الدولیه

اولا: جریمه الإباده الجماعیه

ثانیا: جرایم ضد الانسانیه

ثالثا: جرایم حرب

المبحث الخامس: المسوولیه الدولیه للحکومه السوریه عن الجرایم التی ارتکبتها داعش فی سوریا

المطلب الاول: انتهاک القانون الدولی فی سوریه:

الف– انتهاکات حقوق الإنسان:

ب– انتهاک حقوق النزاعات المسلحه:

ج– انتهاک قواعد القانون الدولی الانسانی:

د– تخریب الاثار الثقافیه:

المطلب الثانی: ارتباط او عدم ارتباط سلوک وافعال تنظیم داعش المخالف للقانون الدولی إلی الحکومه السوریه:

اولا: المبدا؛ عدم ارتباط سلوک وافعال داعش بالحکومه السوریه

ثانیا: الاستثناء؛ من الممکن نسب سلوک داعش إلی الحکومه السوریه

ثالثا: مسوولیه او عدم مسوولیه الحکومه السوریه عن ارتکاب اعمال حکومیه لداعش فی سوریه

الخاتمه

التوصیات:

المصادر

کلیدواژه ها

• داعش
• دیوان بین المللی کیفری
• محکمه موقت
• محکمه مختلط
• محاکم داخلی
• اقلیت ها
• سوریه