حقوق انسان در مرحله بازداشت اولیه در حقوق وضعی وحقوق اسلامی
حقوق انسان در مرحله بازداشت اولیه در حقوق وضعی وحقوق اسلامی عنوان رساله ای است که توسط بسیم عبدالکاظم حسین، با راهنمایی عادل ساریخانی و با مشاوره محسن قدیر در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.
 | |
| عنوان | حقوق انسان در مرحله بازداشت اولیه در حقوق وضعی وحقوق اسلامی |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | بسیم عبدالکاظم حسین |
| استاد راهنما | عادل ساریخانی |
| استاد مشاور | محسن قدیر |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | جامعه المصطفی العالمیه |
چکیده
دستگیری رویه ای است که توسط ضابطان دادگستری به منظور کشف جرایم وعاملان آن انجام می شود، رویه ای است که با شک وشبهه توجیه می شود، مشروط بر اینکه شخص با اختیار واختیار خود را در موقعیت شک وشبهه قرار دهد. چنانکه در می یابیم که قانونگذار برای اعطای حق ممانعت از رهگذر به منظور آگاهی از حقیقت فردی که دستگیری وی صورت گرفته است، وجود درجه خاصی از سوء ظن وشبهه را برای عضو پلیس قضایی مقرر کرده است. ساخته شده است، ودر نتیجه یا برای رفع یا تایید آن شک وتردید. از آنجایی که توقف عمل بسیار خطرناکی است، زیرا بر گرانبهاترین وگرانبهاترین چیزی که انسان از آن لذت می برد، یعنی آزادی، تاثیر می گذارد. لازم بود قانونگذار شرایط قانونی خاصی را بر رویه دستگیری تعیین کند تا به حیثیت وآزادی انسان خدشه وارد نشود، زیرا از یک سو شخص تا زمانی که مجرمیت او ثابت نشود، بی گناه است. از طرفی روال دستگیری منجر به کشف جرایم ودر نتیجه برقراری امنیت در جامعه می شود. چرا که بی توجهی به عدم انجام این اقدام، امنیت وثبات جامعه را متزلزل می کند، اما تعلیق باید با شرایط خاصی باشد تا به درجه بی عدالتی نرسد. واینکه تحمل ومدارا نمی کند تا جایی که امنیت وثبات جامعه را زیر پا بگذارد، در نتیجه قانونگذار باید بین عدم تجاوز به جان وآزادی افراد وحفظ امنیت وثبات جامعه تعادل برقرار می کرد. این بودجه از طریق تعیین استانداردها، شرایط وکنترل هایی برای روند دستگیری به دست می آید که حقوق افراد دستگیر شده را که توسط قانون اساسی، ادیان وقوانین تضمین شده است، تضمین می کند. از آنجایی که نباید به آنها تضییع شود ودر صورت تضییع آن حقوق وآزادی ها، شخص تحت بازداشت در معرض مسایل حقوقی واداری طرفی است که در آن کار می کند. اینکه این رویه فوق العاده خطرناک است ورویه ای است که مقدم بر دستگیری است وآزادی شخصی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد که ارزشمندترین واصیل ترین حقوقی است که افراد از آن برخوردارند. از این رو اهمیت این موضوع که در آن دو منفعت با هم تضاد دارند، اولی مصلحت جامعه وحق آن برای زندگی در امنیت وثبات ودوم، مصلحت فرد وعدم تضییع آزادی شخصی اوست. علیرغم اهمیت این رویه، عدم تصریح صریح آن در قانون منجر به ایجاد حالت سردرگمی در علل، شرایط، ماهیت ومرجع مجاز اجرای آن شد. به دلیل اهمیت این موضوع، شریعت اسلامی به دنبال تضمین بسیاری از حقوق بشر در همه زمینه ها بوده است، چنانکه اسلام با تصویب اصول کلی واساسی در قرآن کریم وسنت شریف نبوی که هدف آن آزادی فرد وجامعه است، پیشرو در اعطای این حقوق به شمار می رود. از آنجا که شرع اسلام حقوق وتکالیفی را که در آن جان، آزادی وکرامت انسان رعایت می شود، مورد تایید قرار داده است، حق آزادی را که یکی از حقوق اساسی انسان است، تضمین کرده است. آزادی در اسلام پایه ای است که همه حقوق بعدی بر آن استوار است. بنابراین شرع اقتضا می کرد که جز برای مصلحت ومصلحت جامعه محدود نشود وتخطی از آن، تعرض به آن حدود باشد.
ساختار و فهرست رساله
المقدمه
اولا: بیان المساله
ثانیا: الدراسات السابقه
ثالثا: اسیله البحث
ا: السوال الرییسی:
ب: الاسیله الفرعیه
رابعا: فرضیات البحث
ا: الفرضیه الاصلیه
ب: الفرضیات الفرعیه
خمسا: اهداف البحث
سادسا: منهجیه البحث
سابعا: اهمیه البحث
ثامنا: هیکلیه البحث
الفصل الاول: المباحث العامه
المبحث الاول: المفاهیم
المطلب الاول: مفهوم الحق
الفرع الاول: مفهوم الحق لغه
الفرع الثانی: مفهوم الحق اصطلاحا
المطلب الثانی: مفهوم الانسان
الفرع الاول: مفهوم الانسان لغه
الفرع الثانی: مفهوم الانسان اصطلاحا
المطلب الثالث: مفهوم الاستبقاف
الفرع الاول: تعریف الاستیقاف
الفرع الثانی: الاستیقاف فی الشریعه الاسلامیه
المطلب الرابع: مفهوم حقوق الانسان
المطلب الخامس: مفهوم المشتبه فیه
الفرع الاول: مفهوم المشتبه فیه تشریعا
الفرع الثانی: تعریف المشتبه فیه فقها
الفرع الثالث: تعریف المشتبه فیه قضاء
المبحث الثانی: التطور التاریخی لحقوق الانسان
المطلب الاول: حقوق الانسان فی النظم القانونیه القدیمه
الفرع الاول: المجتمعات البداییه
الفرع الثانی: المجتمعات القبلیه
الفرع الثالث: المجتمعات المدنیه القدیمه
الفرع الرابع: حقوق الانسان فی الحضاره الاوربیه
المطلب الثانی: حقوق الانسان فی نظم الاجراءات الجناییه ۵۰ الفرع الاول: النظام الاتهامی ۵۰ الفرع الثانی: نظام التحری والتنقیب
الفرع الثالث: النظام المختلط
المبحث الثالث: تمییز الاستیقاف عن غیره من الاجراءات المشابهه
المطلب الاول: تمییز الاستیقاف عن القبض
المطلب الثانی: تمییز الاستیقاف عن الحبس الاحتیاطی
المطلب الثالث: تمییز الاستیقاف عن الامر بعدم التحرک
المطلب الرابع: التمییز بین الاستیقاف والتعرض المادی
المطلب الخامس: التمییز بین الاستیقاف والاجراءات التحفظیه
المطلب السادس: التمییز بین الاستیقاف والاجراءات الامنیه عند دخول بعض الاماکن
المبحث الرابع: اهمیه وطبیعه الاستیقاف القانونیه
المطلب الاول: الاهمیه القانونیه للاستیقاف وبعض المصطلحات المستخدمه للدلاله علیه
الفرع الاول: الاهمیه القانونیه للاستیقاف
الفرع الثانی: بعض المصطلحات المستخدمه فی القانون للدلاله علی الاستیقاف
المطلب الثانی: الطبیعه القانونیه للاستیقاف
الفرع الاول: الاختلاف الفقهی بشان الطبیعه القانونیه للاستیقاف
الفرع الثانی: اسباب الاختلاف الفقهی بخصوص الطبیعه القانونیه للاستیقاف
الفرع الثالث: النتایج العلمیه لاختلاف الفقهاء فی الطبیعه القانونیه للاستیقاف
الفصل الثانی: الاساس القانونی لحمایه حقوق الانسان وضمانات الحریه الشخصیه للمستوقف
المبحث الاول: حقوق الانسان المشموله بالحمایه من سلطات الضبط القضایی
المطلب الاول: خصوصیه حقوق الانسان
المطلب الثانی: الحقوق المشموله بالحمایه من سلطات الضبط القضایی
المبحث الثانی: الاساس القانونی لحمایه حقوق الانسان (مبدا اصل البراءه)
المطلب الاول: اساس وطبیعه مبدا الاصل البراءه
الفرع الاول: مبدا اصل البراءه واهمیته
الفرع الثانی: الاساس القانونی لمبدا اصل البراءه
المطلب الثانی: دور مبدا اصل البراءه فی تحقیق الحمایه لحقوق الانسان
الفرع الاول: دور مبدا اصل البراءه فی الاجراءات الجناییه
الفرع الثانی: نتایج مبدا اصل البراءه
المبحث الثالث: حمایه حقوق الانسان فی الشریعه الاسلامیه وفی الدساتیر والاعلانات الدولیه
المطلب الاول: حمایه حقوق الانسان فی الشریعه الاسلامیه
الفرع الاول: مظاهر اهتمام الشریعه الاسلامیه بحقوق الانسان
الفرع الثانی: الشرعیه الاجراییه وافتراض مبدا البراءه فی التشریع الاسلامی
المطلب الثانی: المصادر الاساسیه لحمایه حقوق الانسان
الفرع الاول: حمایه حقوق الانسان فی المواثیق والاعلانات الدولیه
الفرع الثانی: حمایه حقوق الانسان فی الدساتیر الوطنیه
المبحث الرابع: ضمانات الحریه الشخصیه للمستوقف ( المشتبه به )
المطلب الاول: الحق فی الصمت والکذب والعلم بالوقایع المنسوبه للمستوقف
الفرع الاول: ضمانه الحق فی الصمت للمستوقف
الفرع الثانی: ضمانه الحق فی الکذب للمستوقف
الفرع الثالث: الحق بالعلم فی الوقایع المنسوبه للمستوقف
المطلب الثانی: الحق فی سلامه جسم المستوقف ومعاملته
الفرع الاول: ضمانه الحق فی الفحص الطبی
الفرع الثانی: حظر استخدام الوسایل غیر المشروعه علی المستوقف
الفرع الثالث: الحق فی معامله تحفظ کرامه المستوقف
الفصل الثالث: الشروط والاحکام والاثار القانونیه للاستیقاف
المبحث الاول: شرعیه الاستیقاف
المطلب الاول: التشریعات المقرره صراحه علی الاستیقاف
الفرع الاول: التشریعات العربیه
الفرع الثانی: التشریعات الاجنبیه
المطلب الثانی: التشریعات الخالیه من النص علی الاستیقاف
المطلب الثالث: مدی ملایمه النص علی الاستیقاف فی قانون الاجراءات الجناییه
المطلب الرابع: نص بعض القوانین الجناییه الخاصه بالاستیقاف
الفرع الاول: استیقاف السیارات
الفرع الثانی: استیقاف حامل السلاح
الفرع الرابع: استیقاف الاجانب
المبحث الثانی: شروط الاستیقاف واثاره (ضمانات وقیود المساس بالحریه الشخصیه واثاره)
المطلب الاول: شروط الاستیقاف
الفرع الاول: شروط الاستیقاف فی القانون
الفرع الثانی: شروط الاستیقاف فی الشریعه الاسلامیه
المطلب الثانی: اثار الاستیقاف
الفرع الاول: توافر الدلیل الکافی علی اثر الاستیقاف
الفرع الثانی: قیام حاله التلبس علی اثر الاستیقاف
الفرع الثالث: تخلی المستوقف بإرادته عن بعض المواد علی اثر الاستیقاف
الفرع الرابع: سقوط بعض المواد علی اثر الاستیقاف
المبحث الثالث: جزاء الاستیقاف الباطل
المطلب الاول: استبعاد الدلیل الناتج عن الاستیقاف الباطل
المطلب الثانی: مدی انطباق جریمه القبض دون وجه حق علی الاستیقاف الباطل
المطلب الثالث: مدی جواز مقاومه الاستیقاف الباطل
المطلب الرابع: مسوولیه الدوله عن الاستیقاف الخاطی
الخاتمه
اولا: النتایج
ثانیا: التوصیات
المصادر والمراجع
کلیدواژه ها
- حقوق انسان
- بازداشت