حق دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی
حق دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی عنوان پایان نامه ای است که توسط علیرضا اقمشه، با راهنمایی باقر انصاری و با مشاوره رویا معتمدنژاد در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | حق دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی |
|---|---|
| رشته | حقوق ارتباطات |
| دانشجو | علیرضا اقمشه |
| استاد راهنما | باقر انصاری |
| استاد مشاور | رویا معتمدنژاد |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
چکیده
رفع تنش و ایجاد رابطه صحیح میان اصحاب رسانه در دسترسی به جلسات دادرسی و اطلاعات قضایی با دستگاه قضا از امور بسیار مهمی است که توجه به آن از ضروریات حقوق تلقی می شود. مقررات گذاری در این زمینه که اصحاب رسانه بتوانند با استفاده از حق آزادی اطلاعات و دسترسی به اطلاعات و حق آزادی بیان خود در دستیابی به اطلاعات قضایی استفاده کنند و مصاحبه هایی در این زمینه انجام دهند و دستگاه قضا نیز به هر بهانه ای از دسترسی آن ها جلوگیری نکنند، کاری بس دشوار است. همین طور از طرفی دیگر دستگاه قضا نیز برای خود بر پایه یکسری اصول است که برای بهتر انجام شدن امر خطیر قضا، پایبندی به آن اصول از مهمات دستگاه قضا محسوب می شود، اصولی مانند استقلال قوه قضاییه و قضات، اصل دادرسی منصفانه، نظم جلسات دادرسی، نظم عمومی، حفظ حریم خصوصی اصحاب دعوا و اخلاق حسنه، که توجه به آن ها نیازمند احتیاطی دوچندان می باشد تا امر قضا به مشکل برنخورد. بدین خاطر ایجاد تعادل با بهره مندی از فرهنگ سازی، آموزش و مقررات گذاری در این حیطه میان این اصول به ظاهر متعارض، کار هنرمندانه ای است تا این دو نهاد یعنی رسانه ها و دستگاه قضا، کار خود را در چارچوب خود و بدون مزاحمت یکدیگر به انجام رسانند. در کشور ما، با آنکه قانون انتشار و دسترسی به اطلاعات خود را توانسته ایم با مشقت های فراوان به تصویب رسانیم، اما با این حال تعادلی میان این اصول به ظاهر متعارض بوجود نیامده است و حد و مرز آن ها به درستی تعیین نشده است. دستگاه قضای کشور ما نیز با آنکه مقررات مختلفی در این زمینه به تصویب نرسانده اما باز مشکل به قوت خود باقی است. در این پژوهش، به حق دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی، پرداخته شده است که در ابتدا در فصل اول به کلیات بحث یعنی به مبانی و حدود حق دسترسی رسانه ها پرداخته شده و در فصل دوم، مطالعه ای تطبیقی در وضعیت حقوقی و شیوه های دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی انجام شده است و از قوانین و مقررات متنوعی در این باب استفاده شده است. در فصل سوم نیز، وضعیت حقوقی حق دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی در ایران، مورد مطالعه قرار گرفته است.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱۴
الف–بیان مسیله ۱۴
ب–سوالات تحقیق ۱۵
پ–فرضیه های تحقیق ۱۵
ت–اهداف تحقیق ۱۶
ث– سابقه و ضرورت انجام تحقیق ۱۷
ج–اهمیت تحقیق ۱۸
چ– کاربردهای تحقیق ۱۸
ح–مشکلات و تنگناهای احتمالی ۱۸
خ–روش انجام تحقیق ۱۸
د–ساختار پایان نامه ۱۹
بخش اول: مفاهیم و مبانی
گفتار اول–تعاریف و مفاهیم کلی بحث ۲۱
بند اول–مفهوم اطلاعات ۲۱
بند دوم–آزادی اطلاعات و حق دسترسی به اطلاعات ۲۲
بند سوم–تعریف اطلاعات قضایی ۲۴
بند چهارم–انواع اطلاعات قضایی ۲۴
گفتار دوم–مبانی حق دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی ۲۵
بند اول–آزادی بیان و اطلاع رسانی ۲۵
بند دوم– اصل علنی بودن دادرسی ها ۲۷
بند سوم–حق دسترسی آزاد به اطلاعات نهادهای حکومتی ۳۴
الف–آثار عملی دسترسی آزاد به اطلاعات ۳۵
ب– تسری قوانین آزادی اطلاعات به قوه قضاییه و اطلاعات قضایی ۳۶
۱–تسری قوانین آزادی اطلاعات به قوه قضاییه ۳۷
۲–تسری قوانین آزادی اطلاعات به اطلاعات قضایی ۳۷
ج– اهداف دستگاه قضا با در اختیار گذاردن اطلاعات قضایی ۳۸
گفتار سوم–حدود دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی ۳۸
بند اول–رعایت اصول دادرسی عادلانه ۳۹
بند دوم–رعایت اصل استقلال قوه قضاییه ۴۳
بند سوم–حفظ حریم خصوصی ۴۵
الف–حریم خصوصی اطلاعات اشخاص ۴۶
ب–حریم خصوصی اشخاص در اماکن خاص ۴۸
ج–حریم خصوصی و سوابق کیفری اصحاب دعوا ۵۰
د–حریم خصوصی اطفال و سوابق کیفری آنان ۵۲
بند چهارم–حفظ نظم جلسات دادرسی ۵۵
الف–حفظ نظم جلسات دادرسی در ایالت نیوهمشایر ۵۵
ب–حفظ نظم جلسات دادرسی در ایالت آلاسکا ۵۶
ج–حفظ نظم جلسات دادرسی در ایالت اورگان ۵۷
بند پنجم–رعایت نظم عمومی ۵۹
بند ششم–رعایت اخلاق حسنه ۵۹
گفتار چهارم–راهکار حل تنش میان حق دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی با اصول دادرسی منصفانه ۶۰
گفتار پنجم–وظایف دستگاه قضا در باب حق دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی ۶۳
گفتار ششم–لزوم مقررات گذاری در زمینه حق دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی ۶۳
بخش دوم: مطالعه تطبیقی دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی
گفتار اول–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی در ایالت متحده امریکا ۶۷
بند اول–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی ۶۷
بند دوم–دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی در رویه قضایی امریکا ۷۰
بند سوم–دسترسی رسانه ها به اطلاعات اعضای هییت منصفه ۷۱
بند چهارم–استانداردهای بخش دادرسی جنایی در دسترسی به اطلاعات در امریکا ۷۲
الف–محدودیت های اعمال شده در این استاندارد ۷۲
ب–محدودیت در افشای اطلاعات توسط پرسنل قضایی ۷۵
بند پنجم–آشنایی با مقررات دسترسی و پوشش رسانه ای اطلاعات قضایی و جلسات دادرسی در ایالات ۷۵
الف–مقررات پوشش رسانه ای جلسات دادرسی و دسترسی به اطلاعات قضایی در ایالت نیوهمشایر ۷۵
ب–مقررات پوشش رسانه ای جلسات دادرسی و دسترسی به اطلاعات قضایی در ایالت فلوریدا ۷۹
ج–مقررات پوشش رسانه ای جلسات دادرسی و دسترسی به اطلاعات قضایی در ایالت اورگان ۸۵
۱–انتشار اطلاعات قضایی پرونده های کیفری ۸۶
۲–انتشار تصاویر مظنونین و متهمین ۸۷
۳–مقررات پوشش رسانه ای و سایر شیوه های دسترسی عمومی به وقایع دادگاه ۸۸
۴–محدودیت های تجهیزات و کارکنان برای پوشش دسترسی عمومی ۸۹
د–مقررات پوشش رسانه ای جلسات دادرسی و دسترسی به اطلاعات قضایی در ایالت آلاسکا ۹۰
۱–اعتراض به دستور قاضی مبنی بر رد درخواست رسانه ۹۲
۲–تعلیق امتیازات رسانه ای ۹۳
۳–دستورالعمل شماره
مدیریت سیستم قضایی ایالت آلاسکا ۹۳
۴–مکان تجهیزات و پرسنل ۹۵
۵–وضعیت اخذ اعتبارنامه رسانه ای ۹۷
و–مقررات پوشش رسانه ای جلسات دادرسی و دسترسی به اطلاعات قضایی در ایالت کلورادو ۹۸
۱–درخواست رسانه ها برای پوشش رسانه ای جلسه دادرسی ۹۸
۲–موارد تحت بررسی برای قضات دادگاه ها برای ارایه مجوز به رسانه ها برای پوشش خبری دادرسی ها ۹۹
۳– محدودیت هایی بر پوشش رسانه ای گسترده دادرسی ها ۹۹
۴–اجازه تحمیل محدودیت هایی بر پوشش رسانه ای گسترده در مواقع ضروری ۱۰۰
۵–شرایط تجهیزات رسانه ها برای پوشش خبری دادرسی ها ۱۰۰
۶–رویه دادگاه ها برای دادن اجازه به رسانه ها ۱۰۲
۷– اختیارات اضافی قضات در نحوه اجازه به رسانه ها ۱۰۳
گفتار دوم–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی در استرالیا ۱۰۴
بند اول–دسترسی مردم به سوابق و مستندات دادرسی ها ۱۰۵
بند دوم–دسترسی رسانه ها به سوابق و مستندات دادرسی ها ۱۰۶
الف–ضوابط دسترسی ۱۰۶
ب–شرایط فوق العاده برای اجازه دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی ۱۰۷
ج–رویه قضایی دادگاه ها در ممانعت از دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی ۱۰۹
د–دسترسی رسانه ها به اسناد و اطلاعات دادگاه های محلی ۱۱۰
گفتار سوم–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی در انگلستان ۱۱۱
بند اول– علنی بودن دادرسی ها در انگلستان ۱۱۱
بند دوم–محدودیت های علنی بودن دادرسی ها ۱۱۲
بند سوم–محدودیت های ارایه گزارش رسانه ها از دادرسی ها ۱۱۳
الف–در دادگاه های اطفال و نوجوانان ۱۱۳
ب–کودکان در دادگاه های بزرگسالان ۱۱۴
ج–حضور رسانه ها در دادگاه نوجوانان ۱۱۵
د–محدودیت های رسانه ها در دادگاه های نوجوانان ۱۱۵
بند چهارم–اطلاعات قضایی مجاز برای انتشار در رسانه ها ۱۱۷
الف– اطلاعات قضایی مجاز برای انتشار بدون محدودیت در رسانه ها ۱۱۷
ب– اطلاعات قضایی مجاز برای انتشار با محدودیت در رسانه ها ۱۱۸
بند پنجم–دسترسی رسانه ها به اسناد و اطلاعات قضایی دادگاه های کیفری بزرگسالان ۱۱۸
بند ششم–محدودیت های ارایه گزارش از جلسات مربوط به جرایم مالی ۱۱۹
بند هفتم–محدودیت های پیش از جلسه دادرسی ۱۲۰
گفتار چهارم–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی در کانادا ۱۲۱
بند اول–دسترسی رسانه ها به جلسات دادرسی ۱۲۱
الف–حضور در جلسه استماع دعاوی ۱۲۲
ب–ثبت زنده دعاوی ۱۲۲
بند دوم–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ای در استان مانیتوبای کانادا ۱۲۲
الف–روش ها و سیاست های دادگاهی موثر بر پوشش رسانه ای در استان مانیتوبا ۱۲۲
ب–ممنوعیت های اعمال شده برای رسانه ها در پوشش رسانه ای ۱۲۳
ج–بهره مندی رسانه ها از رونوشت های اسناد دادگاه ۱۲۳
د–استفاده از مستندات دادگاه ها ۱۲۴
و–انتشار احکام دادگاه ۱۲۴
بند سوم– وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ای در استان اونتاریوی کانادا ۱۲۴
الف–هدف ۱۲۴
ب–ممنوعیت استفاده از دستگاه های الکترونیک توسط عموم ۱۲۵
ج–ضمانت های اجرایی عدم رعایت مقررات پروتکل ۱۲۶
بند چهارم–دسترسی به اسناد و مدارک دادگاه در استان بریتیش کلمبیای کانادا ۱۲۶
الف قانون کلی ۱۲۶
ب–سیاست های مرتبط با دسترسی رسانه ها به جلسات دادرسی و اطلاعات قضایی در استان بریتیش کلمبیا ۱۳۵
۱– قواعد کلی سیاست ها ۱۳۵
۲– سیاست استفاده از دوربین ۱۳۶
۳– سیاست پخش اقدامات قانونی جلسات دادرسی از تلویزیون ۱۳۷
۴–استفاده از رایانه برای یادداشت برداری ۱۳۸
گفتار پنجم–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به جلسات دادرسی و اطلاعات قضایی در فرانسه ۱۳۸
بند اول–علنی بودن دادرسی های دادگاه ها ۱۳۸
بند دوم–ممنوعیت های انتشار روند دادرسی و اطلاعات قضایی ۱۳۹
گفتار ششم–وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به جلسات دادرسی و اطلاعات قضایی در هلند ۱۴۴
بند اول–اهداف این خط و مشی ۱۴۵
بند دوم– دستیابی به این اهداف ۱۴۵
بند سوم–انعطاف بیشتر سیستم قضایی در مقابل مطبوعات ۱۴۶
بند چهارم–شیوه انتشار احکام در مطبوعات و خلاصه احکام ۱۴۶
بند پنجم– رویه دیوان عالی هلند در برخورد با رسانه ها ۱۴۷
بخش سوم: وضعیت حقوقی دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی در نظام حقوقی ایران
گفتار اول– دسترسی رسانه ها به اطلاعات قضایی ۱۵۱
بند اول– قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب ۳۱/۵/۱۳۸۸ ۱۵۱
بند دوم– قانون مدنی ۱۵۴
بند سوم– مصوبات قوه قضاییه ۱۵۴
گفتار دوم–دسترسی رسانه ها به جلسات دادرسی ۱۵۹
بند اول – قانون اساسی ۱۵۹
بند دوم– قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ ۱۶۱
بند سوم– مصوبات قوه قضاییه ۱۶۲
بند چهارم–طرح حمایت از حریم خصوصی در تاریخ ۰۷/۰۴/۱۳۸۵ ۱۶۳
گفتار سوم– انتشار اطلاعات قضایی در رسانه ها ۱۶۴
بند اول– قانون مطبوعات ۱۶۴
الف–انتشار مذاکرات جلسات غیرعلنی محاکم دادگستری، مراجع قضایی ۱۶۴
ب–انتشار تحقیقات مراجع قضایی ۱۶۵
بند دوم– قانون مربوط به تشکیل دادگاه اطفال بزهکار مصوب
آبان ماه ۱۳۳۸ ۱۶۵
بند سوم–طرح حمایت از حریم خصوصی مورخ ۰۷/۰۴/۱۳۸۵ ۱۶۶
بند چهارم– قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۰۴/۱۲/۱۳۹۲ ۱۶۷
نتیجه گیری و پیشنهادات:
الف– نتیجه گیری ۱۷۱
ب– پیشنهادات ۱۷۴
منابع و مآخذ ۱۷۷
کلیدواژه ها
- رسانه
- آیین دادرسی
- آزادی بیان