حق شهرت

حق شهرت به اشخاص علاوه بر اینکه امکان کنترل نام، شباهت و سایر ویژگی‌های شخصیتی را در قالب حق انحصاری عطا می‌کند، مانع بهره‌برداری غیرمجاز سودجویان از این نمادهای انسانی در جهت ترویج کالاها و خدمات می‌شود. به دیگر سخن، حق شهرت منبعث از یک نفع و مصلحت خصوصی است. ، اما کپی‌رایت حافظ منافع مؤلف و اثر اوست و در مقام مصلحت پس از اتمام دوره حمایت به نفع عموم و آزادی بیان کوتاه می‌آید.

مفهوم حق شهرت

حق شهرت زاده نظام کامن‌لا آمریکا و همزاد با حق حریم خصوصی اما متفاوت از آن است. سرگذشت آن به سال ۱۹۵۳ میلادی برمی‌گردد؛ هنگامی‌که قاضی جروم فرانک اساس حق شهرت را استنباط کرد و پس از آن، سرآغاز دو پرونده معروف «لابراتوار هایلن» تحول حقوقی مهم در ایالات مختلف این کشور شد. به‌طور کلی، حق شهرت، حق ذاتی و انحصاری هر انسان مبنی بر کنترل و نظارت در بهره‌برداری تجاری از هویت و نشانه‌های شخصیتی خویش و نیز مطالبه خسارت و ارزش تجاری ناشی از استفاده غیرمجاز از آن با مراجعه به دادگاه عنوان می‌شود. بر این بنیان، حق شهرت با منع تصاحب شخصیت و استثمار آن در مسیر بها دادن به اعتبار اشخاص حرکت می‌کند. بر اساس رهیافت‌های اتخاذی، مبانی حمایت از حق شهرت مشتمل بر تقویت انگیزه مالی و اقتصادی، انتفاع از حاصل کار، منع دارا شدن ناعادلانه، پیشگیری از بهره‌برداری غیرمجاز و در نهایت جلوگیری از گمراهی مصرف‌کننده در تأیید کالاها و خدمات هستند.

مقالات مرتبط

• مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از هتک شهرت در حقوق ایران، آمریکا و انگلیس