حل تعارض قاعده ی قضاوت حرفه ای و سلسله مراتب اداری در شرکت های دولتی نفتی

حل تعارض قاعده ی قضاوت حرفه ای و سلسله مراتب اداری در شرکت های دولتی نفتی عنوان رساله ای است که توسط وحیده غلامی، با راهنمایی پرویز ساورایی و با مشاوره محمد سلطانی و محمدحسین زارعی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	حل تعارض قاعده ی قضاوت حرفه ای و سلسله مراتب اداری در شرکت های دولتی نفتی
رشته	حقوق نفت و گاز
دانشجو	وحیده غلامی
استاد راهنما	پرویز ساورایی
استاد مشاور	محمد سلطانی، محمدحسین زارعی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

قاعدهی قضاوت حرفهای که در نظام حقوق عرفی (کامن لو) تبلور یافته است به عنوان پیش فرضی عمل میکند که مطابق آن تصمیمات اعضای هییت مدیره آگاهانه،با حسن نیت و در راستای مصالح عالیه شرکت بودهاست. این قاعده برای صلاحیت ذاتی هییت مدیره در اتخاذ تصمیمات تجاری اعتبار بسیاری قایل است. لذا در برابر هرگونه ادعای مسیولیت اعضای هییت مدیره که ناشی از اتخاذ تصمیمات تجاری بودهاست؛ این قاعده به حمایت آنان آمده و صرف نظر از نتیجه ی حاصل از یک تصمیم تجاری؛ مسیولیت مدیران را تنها در فرضی ثابت میداند که خواهان (مدعی) بتواند سوءنیت، بی منطقی فاحش و یا نفع طلبی شخصی مدیران را اثبات کند. از سوی دیگر؛ شرکت های دولتی خصوصا در کشورهای در حال توسعه عمدتا تحت شمول نظام سلسله مراتب اداری مدیریت میشوند که در آن به جای اولویت صلاحیت تصمیم گیری قاعده ی تبعیت از مافوق نقش اصلی را ایفا میکند. اعمال قاعده ی سلسله مراتب اداری بر ساختار شرکتها که اساسا برای سودآوری و اهداف تجاری تشکیل می شوند به منزله ی خالی کردن قالب شرکت از هدف اصلی آن است و موجب ناکارآمدی در عملکرد این شرکتها می شود. لذا در این رساله امکان اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای در شرکت های دولتی و تبعات چنین اعمالی بررسی شده است.

ساختار فهرست رساله

بخش اول: ظهور بنگاه اقتصادی از منظر اقتصادی و تاریخی و گسترش ساختار شرکت فصل اول: ظهور بنگاه اقتصادی از منظر اقتصادی و تاریخی مبحث اول: مفهوم بنگاه اقتصادی و جدایی مالکیت از کنترل شرکت گفتار دوم: رشد شرکت و ضرورت جدایی مالکیت از کنترل شرکت گفتار سوم: توزیع کنترل شرکت به نفع سهامداران یا هییت مدیره مبحث دوم: شکل گیری و توسعه ی ساختار شرکت در چهار دوره تاریخی گفتار اول: شکل گیری ساختار شرکت به عنوان شخصیت حقوقی مستقل (قرن چهاردهم میلادی) گفتار دوم: شکل گیری شرکت های انتفاعی پس از شرکت های غیر انتفاعی (پایان قرن هجدهم میلادی) گفتار سوم: شکل گیری شرکت های سهامی عام با معاملات گسترده سهام (اواخر قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم میلادی) فصل دوم: اهمیت یافتن نقش هییت مدیره در راستای جدایی مالکیت از کنترل شرکت و اهم تعهدات مربوطه مبحث اول: اهمیت یافتن نقش هییت مدیره در راستای جدایی مالکیت از کنترل شرکت و ضرورت اعطای صلاحیت گفتار اول: اهمیت نقش هییت مدیره گفتار دوم: حدود صلاحیت اعطا شده به هییت مدیره گفتار سوم: نقش هییت مدیره در مقایسه با سایر مدیران شرکت مبحث دوم: کنترل صلاحیت هییت مدیره و لزوم بازبینی تصمیمات گفتار اول: کنترل صلاحیت هییت مدیره گفتار دوم: لزوم بازبینی تصمیمات هییت مدیره مبحث سوم:اهم تعهدات مدیر گفتار اول: تعهد به مراقبت و وفاداری در سهامداران اکثریت شرکت گفتار دوم: تعهدات امانی هییت مدیره گفتار سوم: معافیت از تعهدات بخش دوم: قاعده ی قضاوت حرفه ای در راستای تضمین صلاحیت هییت مدیره در مقایسه با سلسله مراتب اداری فصل اول: بررسی قاعده ی قضاوت حرفه ای مبحث اول: مختصات قاعده ی قضاوت حرفه ای گفتار اول: نمود قاعده ی قضاوت حرفه ای در رویه ی قضایی گفتار دوم: تفکیک اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای بر نمایندگان شرکت گفتار سوم: قاعده ی قضاوت حرفه ای به عنوان خودداری یا محدودیت در بررسی مجدد تصمیمات هییت مدیره مبحث دوم: مولفههای قاعده ی قضاوت حرفه ای گفتار اول: منطقی بودن تصمیم و عدم تعارض منافع گفتار دوم: حسن نیت، وفاداری و عدم تعارض منافع گفتار سوم: عادلانه بودن کلی معاملات و عملیات فصل دوم: قاعده سلسله مراتب اداری و اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای بر شرکت ها مبحث اول: مفهوم و جایگاه قاعده سلسله مراتب اداری در نظام اداری گفتار اول: سلسله مراتب اداری و بروکراسی گفتار دوم: مقایسه مفهوم سلسله مراتب اداری و اعطای صلاحیت به مدیران در اداره گفتار سوم: نمود و آثار اعمال قاعده سلسله مراتب اداری و صلاحیت اداری بر ساختار شرکت ها مبحث دوم: آثار اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای بر ساختار شرکت گفتار اول: پذیرش ریسک و حداکثر سازی سود در شرکت گفتار دوم: کاهش پیچیدگی بررسی مسایل حرفه ای در دادگاه گفتار سوم: تضمین صلاحیت برای هییت مدیره و به کار گیری افراد خبره در اداره ی شرکت بخش سوم: شرکت های ملی نفت و اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای فصل اول: ساختار و نقش شرکت های ملی نفت مبحث اول: ساختار شرکت های دولتی و مزیت ساختار شرکت بر ارگانهای غیر شرکتی گفتار اول: شرکت های دولتی تحت ساختار عمومی شرکت ها و فضای بین المللی گفتار دوم: شرکت های دولتی تحت ساختار نظام اداری و مفهوم مدیریت دولتی نوین گفتار سوم: مزیت ساختار شرکت بر ارگان های غیر شرکتی مبحث دوم: نحوه تصمیم گیری در شرکت های دولتی گفتار اول: تصمیم گیری بر اساس اجماع گفتار دوم: تصمیم گیری بر اساس تایید مقام مافوق و یا سهامداران فصل دوم: اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای در شرکت های دولتی مبحث اول: حدود اختیارات هییت مدیره در شرکت های دولتی گفتار اول: نقش هییت مدیره در اداره شرکت های دولتی گفتار دوم: ضرورت کنترل هییت مدیره در شرکت های دولتی گفتار سوم: حضور نمایندگان سیاسی یا تجاری در هییت مدیره شرکت های دولتی مبحث دوم: موانع و محدودیت های اعمال قاعده ی قضاوت حرفه ای بر شرکت های دولتی گفتار اول: وجود اهداف غیر تجاری در شرکت های دولتی و ضرورت کنترل صلاحیت هییت مدیره گفتار دوم: عدم پراکندگی سهامداری و محدود شدن جدایی کنترل از مالکیت شرکت گفتار سوم: دخیل بودن اموال و منابع طبیعی و ضرورت اقدامات و مسیولیت های جزایی نتیجه گیری منابع

کلیدواژه ها

• هییت مدیره
• صلاحیت
• تصمیمات تجاری
• قضاوت حرفهای
• سلسله مراتب اداری
• حسن نیت
• غیرمنطقی بودن