دادگاه اختصاصی

دادگاه اختصاصی از جمله دادگاه هایی هستند که آنها را می‌توان تحت عنوان استثنایی بر دادگاه های عمومی و به تبع آن استثنایی بر اصل کلی برابری حقوقی و قانونی اشخاص جامعه در دسترسی آنها به دادگاه ها بیان نمود. این دادگاه ها صلاحیت رسیدگی به دعاوی را دارا هستند که به وسیله قانونگذار معین گردیده است. از این رو، صلاحیت رسیدگی به موارد حصری مشخص شده را دارا هستند. از نکات مهم در باب دادگاه های اختصاصی، وجود ویژگی هایی چون سرعت عمل، تخصص و سادگی تشریفات است.

فلسفه ایجاد دادگاه اختصاصی

اصل تساوی عموم در برابر قانون و مراجع قضایی که موجب وحدت سازمان قضایی است، ایجاد مراجع خارج از دستگاه قضایی را نمی‌پذیرد و تأسیس این نوع مراجع را مغایر اصل وحدت و استقلال قضایی و نیز ناسازگار با اصل تفکیک قوا و عدم دخالت قوه اجرایی در امور قضایی می‌داند. از نگاهی دیگر، با ملاحظه مقتضیات جامعه و گستره وظایف حاکمیتی دولت، قانون‌گذار بنا به تشخیص خود می‌تواند در جهت رسیدگی به امور حاکمیتی، مراجع ثانویه صلاحیت‌داری تأسیس و به آن‌ها صلاحیت‌های لازم را محول نماید. این صلاحیت‌ها در مواردی به لحاظ اهمیت و تأثیرگذاری در امور جامعه هم‌سطح با صلاحیت محاکم قضایی می‌باشند. بنابراین، در نظام حقوقی ایران در کنار مراجع قضایی، مراجعی تحت عنوان دادگاه‌های اختصاصی اداری مورد شناسایی قانون‌گذار قرار گرفته‌اند.