رعایت منافع فردی و اجتماعی در تعیین و اعمال مجازات جرایم موجب حد

رعایت منافع فردی و اجتماعی در تعیین و اعمال مجازات جرایم موجب حد عنوان پایان نامه ای است که توسط مجتبی خسروی، با راهنمایی محمد رسایی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

رعایت منافع فردی و اجتماعی در تعیین و اعمال مجازات جرایم موجب حد
عنوانرعایت منافع فردی و اجتماعی در تعیین و اعمال مجازات جرایم موجب حد
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومجتبی خسروی
استاد راهنما[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی



چکیده

بررسی اهداف مجازاتها از منظر اسلامی و حقوقدانان، ویژگیهای مجازات و اقسام آن بر اساس قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، برحسب نسبت مجازاتها با یکدیگر و برحسب موضوع یا ماهیت آنها باید مورد مطالعه قرار گیرد. یکی از مهمترین مسایل در مباحث جزایی، نقش مصالح فردی و اجتماعی در مجازات جرایم موجب حد می باشد که درآن به تبعیت احکام اسلامی از مصلحت و تغییر ملاکات آن احکام با تغییر شرایط و مقتضیات و نقش حکم حکومتی در اجرای حدود می باشد. بطور مثال علنی بودن یا نبودن اجرای حدود موافقین و مخالفین خاص خود را دارد. اجرای علنی حدود آثاری بر فرد و اجتماع دارد که هرکدام بطور مستقل مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین نقش مرور زمان ، تعدد جرم، اعلام گذشت، عفو، قاعده درا، تکرار جرم، توبه، مقتضیات زمان و مکان در اجرای مجازات جرایم موجب حد و تاثیر و ارتباط منافع فردی و اجتماعی در تاخیر، تشدید یا سقوط آنها از جمله مباحث مطرح شده در این موضوع است. نتیجه بررسی مورد بحث موید این مطلب است که اگرچه در قانون، مصادیق منافع و مصالح فردی و اجتماعی در تعیین و اعمال آنها بطور صریح و روشن تبیین نگردیده ولی باید کرامت انسانی و راه بازگشت مجرم پس از تحمل مجازات به جامعه باز باشد چراکه در مواقعی عدم مجازات و تنبیه نکردن، خیلی بهتر از مجازاتهای شدید و بی تاثیر در احوال مجرم می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

۱ – بیان مسیله : ۱

۲ – اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن : ۲

۳ – هدفهای تحقیق : ۲

۴ – سوالات یا فرضیه های تحقیق : ( بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه ) : ۲

۵ – مدل تحقیق : ۲

۶ – روش تحقیق : ۲

۷ – روش گردآوری اطلاعات : ۳

۸ – روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : ۳

۹ – متغیرها و کلمات کلیدی : ۳

پیشگفتار : ۴


بخش اول– کلیات

فصل اول– مفاهیم ۷

مبحث اول– تعریف جرم ۷

گفتار اول– لغوی ۷

گفتار دوم– اصطلاحی ۷

۱– از نظر فقها ۷

۲– از نظر حقوقدانان : ۷

مبحث دوم– تعریف منفعت و مصلحت ۸

گفتار اول– لغوی ۸

گفتار دوم : اصطلاحی ۹

گفتار سوم : ارتباط منفعت با مصلحت ۹

مبحث سوم– تعریف مجازات ۱۱

مقدمه ۱۱

گفتار اول– لغوی ۱۲

گفتار دوم– اصطلاحی ۱۲

فصل دوم– اهداف مجازات ، ویژگیها و اقسام آن ۱۳

مبحث اول– اهداف مجازات ۱۳

گفتار اول– از منظر حقوق اسلامی : ۱۳

الف– برقراری قسط و عدالت : ۱۳

ب– اصلاح و تربیت : ۱۴

پ– تهذیب مجرم و تکفیر گناه : ۱۴

ت– حفظ نظام اجتماعی : ۱۵

ث– پیشگیری از ارتکاب جرم : ۱۵

گفتار دوم– از منظر مبانی حقوقی و حقوقدانان ۱۶

الف– از منظر مبانی حقوقی : ۱۶

۱– حفظ نظم و حقوق افراد :……… ۱۶

۲– هدف سودمندی :……… ۱۶

۳– ایجاد حس تشفی و انتقام :…… ۱۷

۴– سزادهی :……… ۱۷

ب– از منظر حقوقدانان : ۱۷

مبحث دوم– ویژگیهای مجازات ۱۸

گفتار اول– از دیدگاه اسلام ۱۸

الف– توجه به عدالت و استحقاق مجرم : ۱۸

ب– توجه به آثار و نتایج حاصل از اجرای مجازات : ۱۹

گفتار دوم– از دیدگاه حقوقدانان ۱۹

مبحث سوم– اقسام مجازات ۲۰

گفتار اول– براساس شدت و نوع جرم ارتکابی ۲۰

الف– حدود ۲۰

ب– قصاص ۲۱

پ– دیات ۲۲

ت– تعزیرات ۲۳

گفتار دوم– برحسب نسبت مجازاتها با یکدیگر ۲۴

الف– مجازات اصلی ۲۴

ب– مجازات تکمیلی (تتمیمی) ۲۴

پ– مجازات تبعی ۲۵

گفتار سوم– برحسب موضوع یا ماهیت مجازاتها ۲۶

الف– مجازاتهای بدنی ۲۶

ب– مجازاتهای سالب آزادی ۲۶

پ– مجازاتهای محدودکننده آزادی ۲۷

ت– مجازاتهای مالی ۲۷

ث– مجازاتهای ممنوعیت از اشتغال به کسب، حرفه یا شغل ۲۷

ج– مجازاتهای سالب حق ۲۷

چ– مجازات های سالب حیثیت ۲۸

خ– نظام نیمه آزادی ۲۹

د– نظام آزادی مشروط ۲۹

ذ– مجازاتهای جایگزین حبس ۲۹


بخش دوم– جرایم موجب حد ، مجازاتهای آن ، نقش مصلحت وعلنی بودن آنها

فصل اول– انواع جرایم موجب حد ۳۲

مبحث اول : زنا ۳۲

مبحث دوم : لواط ۳۲

مبحث سوم : تفخیذ ۳۳

مبحث چهارم : مساحقه ۳۳

مبحث پنجم : قوادی ۳۳

مبحث ششم : قذف ۳۴

مبحث هفتم : سب نبی(ص) ۳۴

مبحث هشتم : مصرف مسکر ۳۵

مبحث نهم : سرقت ۳۵

مبحث دهم : محاربه ۳۶

مبحث یازدهم : بغی و افساد فی الارض ۳۶

فصل دوم– انواع مجازات جرایم موجب حد ۳۸

مبحث اول : تازیانه ۳۸

مبحث دوم : اعدام ۳۸

مبحث سوم : تبعید ۳۹

مبحث چهارم : رجم ۴۰

فصل سوم – نقش مصالح فردی و اجتماعی در مجازات جرایم موجب حد ۴۲

مبحث اول– معنای لغوی و اصطلاحی مصلحت ۴۲

گفتار اول– معنای لغوی مصلحت : ۴۲

گفتار دوم– معنای اصطلاحی مصلحت ۴۲

مبحث دوم– تبعیت احکام اسلامی از مصلحت ۴۴

گفتار اول– کلیات ۴۴

گفتار دوم– نقش مصلحت در نظریات اهل سنت ۴۶

الف) بقاء دین : ۴۷

ب) حجیت عملکرد فقها : ۴۸

ج) اجماع : ۴۸

مبحث سوم– تغییر ملاکات احکام اسلامی با تغییر شرایط و مقتضیات ۵۲

مبحث چهارم– نقش مصلحت و منافع فردی و اجتماعی در اجرای حدود در فقه و قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۵۶

گفتار اول : روایات ۵۶

گفتار دوم : نقش حکم حکومتی در اجرای حدود ۵۹

گفتار سوم– در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و بخشنامه ۶۰

بند اول : ارتباط قانون با مصلحت ۶۰

بند دوم : ارتباط قانون با منافع فردی و اجتماعی ۶۱

بند سوم : بخشنامه رییس قوه قضاییه در خصوص مصلحت اجتماعی در عدم اجرای حد ۶۱

فصل چهارم– اجرای علنی حدود و کیفر تشهیر ۶۴

مبحث اول : معناشناسی ۶۴

گفتار اول– معنای لغوی و اصطلاحی علن ۶۴

بند اول– لغوی ۶۴

بند دوم– اصطلاحی ۶۵

گفتار دوم– معنای لغوی و اصطلاحی ملاعام ۶۶

بند اول– لغوی ۶۶

بند دوم– اصطلاحی ۶۷

گفتار سوم– معنای لغوی و اصطلاحی تشهیر ۶۷

بند اول– لغوی ۶۷

بند دوم– اصطلاحی ۶۸

مبحث دوم– نظریات فقها درخصوص اجرای علنی حدود ۷۰

گفتار اول– قول به وجوب علنی بودن اجرای حدود ۷۱

بند اول– از نظر فقهای شیعه و بیان روایات مربوط به آن ۷۲

بند دوم– از نظر فقهای اهل سنت ۷۶

گفتار دوم– قول به استحباب علنی بودن اجرای حدود ۷۷

گفتار سوم– قول به عدم جواز علنی بودن اجرای حدود ۷۷

بند اول– نقش مصلحت در اجرای علنی مجازاتها ۷۸

بند دوم– دیدگاه جامعه بین المللی نسبت به اجرای علنی مجازاتها ۸۰

مبحث سوم– بررسی آثار و نتایج ناشی از اجرای علنی مجازاتها و تشهیر ۸۴

گفتار اول : آثار فردی اجرای مجازاتها در ملاعام و کیفرتشهیر ۸۴

بند اول– آثار مثبت ۸۵

۱–اصلاح و بازپروری مجرم ۸۵

۲– ارعاب و بازدارندگی خاص ۸۶

۳–خدشه دار شدن کرامت انسانی مجرم ۸۷

بند دوم– آثار منفی ۸۸

۱–برچسب زنی و افزایش حس انتقام جویی ۸۸

۲– دشوار و یا غیرممکن شدن اصلاح مجرم ۸۹

گفتار دوم : آثار اجتماعی اجرای مجازاتها در ملاعام و کیفرتشهیر ۸۹

بند اول– آثار مثبت ۹۰

۱– ارعاب و بازدارندگی عمومی ۹۰

۲– ایجاد نفرت عمومی نسبت به جرم ۹۱

۳– جلوگیری از بزه دیدگی افراد جامعه و حفظ نظم و امنیت جامعه ۹۲

بند دوم– آثار منفی ۹۳

۱– افشاء و اشاعه جرم ۹۳

۲– ترویج روحیه خشونت ورزی ۹۳

۳– تحمیل آثار روانی به خانواده مجرم و لطمه وارد شدن به کانون خانواده ۹۴

مبحث چهارم– طرح مواد قانونی مرتبط با اجرای علنی مجازاتها و کیفرتشهیر ۹۵


بخش سوم– تاثیر منافع فردی و اجتماعی در سقوط ، تاخیر ، تشدید در مجازات جرایم موجب حد

مبحث اول– مرور زمان در جرایم مستوجب حد ۱۰۳

گفتار اول– تعریف : ۱۰۳

گفتار دوم– تاریخچه : ۱۰۳

گفتار سوم– اقسام مرور زمان کیفری ۱۰۴

گفتار چهارم– فلسفه و ادله قایلین به مرور زمان ۱۰۴

گفتار پنجم– عقیده علمای مذاهب اسلامی درباره اعمال مرور زمان در"حدود" ۱۰۶

گفتار ششم– دلایل پذیرش یا رد قاعده مرور زمان در "حدود" : ۱۰۷

دلیل اول– ادله نقلی ۱۰۸

دلیل دوم– اجماع : ۱۰۸

دلیل سوم– استدلال عقلی : ۱۰۸

گفتار هفتم– عدم پذیرش مرور زمان در حدود ۱۰۹

گفتار هشتم– مرور زمان در جرایم مستوجب حد از دیدگاه فقه امامیه ۱۰۹

مبحث دوم– نقش تعدد جرم در مجازات جرایم موجب حد ۱۱۰

گفتار اول– عنصر قانونی تعدد جرم در جرایم موجب حد در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۱۰

گفتار دوم– نظریات اداره حقوقی قوه قضاییه در مورد تعدد جرم ۱۱۲

مبحث سوم– تاثیر اعلام گذشت در مجازات جرایم موجب حد ۱۱۴

گفتار اول– در حد قذف و حد سرقت : ۱۱۴

گفتار دوم– در سایر حدود ۱۱۴

مبحث چهارم– تاثیر عفو در مجازات جرایم موجب حد ۱۱۵

گفتار اول– تعریف عفو و اقسام آن ۱۱۵

گفتار دوم– عفو در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ : ۱۱۶

گفتار سوم– نقش ولی فقیه در عفو مجازات جرایم موجب حد ۱۱۶

مبحث پنجم– نقش قاعده درا در مجازات جرایم موجب حد ۱۱۷

گفتار اول– شبهه و موارد آن ۱۱۷

گفتار دوم– قاعده درا در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۱۸

گفتار سوم– شرایط تحقق قاعده درا ۱۱۸

بند اول– شرط تحقق حدوث شبهه در نزد متهم و دادگاه ۱۱۸

بند دوم– مبنای کیفر حد در شرع براساس تسامح است ۱۱۹

مبحث ششم– نقش تکرار جرم در مجازات جرایم موجب حد ۱۱۹

گفتار اول– عنصر قانونی تکرار جرم در جرایم موجب حد در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۲۰

مبحث هفتم– نقش توبه مجرم در مجازات جرایم موجب حد ۱۲۱

گفتار اول– توبه مجرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۲۱

گفتار دوم– شرایط تبدیل کیفر حد به تعزیر براساس توبه مجرم ۱۲۲

گفتار سوم– نظرات فقها در مورد نقش توبه در مجازات جرایم موجب حد: ۱۲۳

گفتار چهارم– نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه درخصوص توبه مجرم ۱۲۳

گفتار پنجم– موارد لغو سقوط یا تخفیف مجازات بعلت تظاهر مجرم به توبه ۱۲۴

مبحث هشتم– نقش مقتضیات زمان و مکان در مجازات جرایم موجب حد ۱۲۴

گفتار اول– مفهوم زمان و مکان ۱۲۵

گفتار دوم– برخی مظاهر تغییر و تحول در زندگی بشر ۱۲۶

گفتار سوم– نظریات پیرامون نقش زمان و مکان در احکام شرعیه ۱۲۶

گفتار چهارم– نقش زمان و مکان در اجرای حدود ۱۲۷

بند اول– تاخیر در اجرای حد ۱۲۸

۱ – زنان باردار ۱۲۸

۲ – ضرورت بهبودی مجرم بیمار برای اجرای حد ۱۲۹

۳ – اجرای حد در غیر حرم ۱۲۹

بند دوم– عدم اجرای حد ۱۳۲

۱– عدم اجرای حد نسبت به زن یهودی ۱۳۲

۲ – عدم اجرای حد در سرزمین دشمن ۱۳۲

۳– عفو زنان بی شوهر ۱۳۳

۴ – عدم مجازات سارق در سال قحطی ۱۳۳

بند سوم– تغییر کیفیت اجرای حد ۱۳۳

نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۳۵

منابع و مآخذ ۱۳۹

کلیدواژه ها

  • حد
  • منفعت اجتماعی
  • حقوق فردی و اجتماعی
  • جرایم مستوجب حد
  • مصلحت
  • حد (فقه)
  • قانون مجازات اسلامی
  • منفعت
  • مجازات
  • شان انسانی
  • تعیین مجازات