سیاست تقنینی ایران در مورد نهادهای ارفاقی

سیاست تقنینی ایران در مورد نهادهای ارفاقی عنوان پایان نامه ای است که توسط زهرا سلمانی، با راهنمایی سجاد اختری در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس دفاع گردید.

عنوان	سیاست تقنینی ایران در مورد نهادهای ارفاقی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	زهرا سلمانی
استاد راهنما	سجاد اختری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

چکیده

ناکامی وشکست زندان در توفیق به اهداف پیشگرایانه، بازپرورانه, بازدارنده، زمینه بروز وتشدید بحران تورم جمعیت کیفری را فراهم نموده است. این امر، دیر زمانی است که ذهن متصدیان نظام های عدالت کیفری به ویژه متولیان امر زندان بانی را در سرتاسر جهان به تحرک وتجسس وا داشته است. لذا از این رو، طرح اندیشه های جایگزین زندان ومکانیسم های کاهش جمعیت کیفری با رویکردهای نوین به مقوله زندان در زندان بانی به عنوان الگویی کارساز وفایده مند جهت برون رفت از این معضل مورد استقبال واضعان عرصه سیاست جنایی قرار گرفته است. عنوان کیفری، مجازات های جایگزین حبس ونهادهای ارفاقی که برای نخستین بار در قانون جدید مجازات اسالمی ۱۳۹۲ به کار گرفته شده است یکی از تحوالت ورویکردهای نوین این مجموعه قانونی است. در ایران هم تحول قانونگذاری درسال های اخیر خصوصا درعرصه حقوق کیفری وجرم شناسی باعث شده است نوآوری های جدیدی درنهادهای ارفاق آمیز که به سودمتهم است بنیان گذاری شود، خصوصا درقانون مجازات اسالمی مصوب ۱۳۹۲وقانون آیین دادرسی کیفری جدید؛ لذا با تحول صورت گرفته می توان به این نتیجه رسیدکه قانونگذار، دیدی مثبت به متهم در روند دادرسی کیفری ازکشف جرم تا زمان اجرای حکم داشته است که به عنوان نهادهای ارفاق آمیز مورد بحث وبررسی قرار گیرد؛ از جمله تعویق صدورحکم؛ آزادی مشروط، تخفیف مجازات، توبه، عفو، تعلیق اجرای مجازات می توان اشاره کرد. در این پایان نامه از روش تحقیق وبررسی استفاده شده است وبا مراجعه به کتابها واینترنت به جمع آوری مطالب پرداخته شده است. در این تحقیق به فلسفه واهداف قانونگذار درتاسیس هر یک از نهادهای ارفاق آمیز خواهیم پرداخت وضمن بررسی شرایط اعمال هریک از آنها به دنبال کشف ارتباط بین هریک ازآنها با شخصیت متهم و شرایط ارتکاب جرم وتطبیق با اهداف مقنن خواهیم پرداخت. به عنوان نتیجه گیری کلی نکات ونتایجی را که در این پایان نامه به آن دست یافته ام عبارتند از: ۱ –آنچه که مسلم است این بوده که رویکرد قانونگذاردر دوقانون مجازات اسالمی وآیین دادرسی کیفری رویکردنوین وجدیدی بوده است و ازموضوعاتی که درقوانین جزایی کشورهای دیگر نسبت به مجرمین اعمال می شود استفاده کرده وتحولی را ایجاد نموده است . ۲–با توجه به جمعیت کیفری روبه رشد ومشکالت به وجود آمده ناشی از آن واثبات ناتوانی مجازات حبس جهت حل این مشکل، در سالهای اخیر تالش های بسیاری برای مدرنیزه کردن اعمال مجازات در حقوق کیفری ایران صورت گرفته است که مهم ترین دستاورد این تالش ها که یکی از مهم ترین افتخارات ق.م.ا ۱۳۹۲ نیز محسوب می گردد، معرفی اشکال جدید نهادهای ارفاقی است

ساختار و فهرست پایان نامه

ح فهرست مطالب چکیده––––––––––––––––––––––––––––––––۱ مقدمه–––––––––––––––––––––––––––––––۲ کلیات تحقیق––––––––––––––––––––––۴ بیان مساله ––––––––––––––––––––––––۵ اهمیت وضرورت انجام تحقیق۵ مرور ادبیات وسوابق مربوط––––۶ جنبه جدید بودن ونوآوری در تحقیق–––––––––––––––––––––––––––––––۶ اهداف مشخص تحقیق––––––––۷ سواالت تحقیق –––––––––––––––––––۷ فرضیه های تحقیق–––––––––––––––۷ روش تحقیق –––––––––––––––––––––۸ سازمان دهی تحقیق––––––––––––۸ فصل اول: بخش اول مفاهیم–۹ ۱۰–سیاست ۱–۱ ۱۰––جنایی سیاست ۲– ۱–۱ ۱۱––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– تقنینی جنایی سیایت ۳–۱–۱ ۱۱–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––مخففه کیفیات ۲–۱ ۱۲–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––صدورحکم تعویق ۳–۱ ۱۲–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––لغوی مفهوم ۱–۳–۱ ۱۲––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––اصطالحی مفهوم ۱–۳–۱ ۱۳–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– تعویق انواع ۲–۳–۱ ۱۳–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– مجازات اجرای تعلیق ۴–۱–۱ ۱۳–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––تعلیق انواع ۱–۴–۱ ۱–۵ نظام آزادی مشروط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۴ ۱–۶ نظام نیمه آزادی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۵ ۱–۷ مجازات های جایگزین حبس–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۵ ۱–۷–۱انواع مجازات های جایگزین حبس––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۶ ۱۶––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––مراقبت دوره۱–۱–۷–۱ ۱۷––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––رایگان عمومی خدمات ۲–۱–۷–۱ ۱۷–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– روزانه نقدی جزای ۳–۱–۷–۱ ۱۸––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––نقدی جزای ۴–۱–۷–۱ ۱–۸ اقدامات تامینی وتربیتی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۸ ۱–۸–۱ اقدامات تامینی شخصی واقدامات تامینی عینی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۹ ۱۹––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––شخصی تامینی اقدامات ۱–۱–۸–۱ ۱۹––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––عینی تامینی اقدامات ۲–۱–۸–۱ ۲۰–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– قانون نسخ ۹–۱ ۲۰–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– مرورزمان ۱۰–۱ ۲۰–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––مرورزمان انواع ۱–۱۰–۱ ۲۱––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––شکایت مرورزمان ۱–۱–۱۰–۱ ۲۲––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––حکم اجرای مرورزمان ۲–۱–۱۰–۱ ۲۲–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––تعقیب مرورزمان ۳–۱–۱۰–۱ ۲۲––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– شاکی گذشت ۱۱–۱ ۲۳–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––عفو ۱۲–۱ ۲۴–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– توبه ۱۳–۱ ۲۴––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––لغوی مفهوم ۱–۱۳–۱ ۲۵–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––اصطالحی مفهوم ۲–۱۳–۱ ۱–۲ فصل اول: بخش دوم مبانی نظری––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۶ ۱–۲–۱ مبانی نظری نهادهای ارفاقی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۷ ۲۷–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– مخففه کیفیات مبانی ۲–۲–۱ ۱–۲–۳ مبانی تعویق صدور حکم –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۹ ۱–۲–۴ مبانی تعلیق اجرای مجازات –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۹ ۳۰–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– مشروط آزادی مبانی ۵–۲–۱ ۱–۲–۶ مبانی نظام نیمه آزادی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۰ ۳۱––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– زمان مرور مبانی ۷– ۲–۱ ۳۲–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––عفو مبانی ۸–۲–۱ ۳۳–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– توبه مبانی ۹–۲–۱ ۳۴––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– گذشت مبانی ۱۰–۲–۱ ۳۵–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––نسخ مبانی ۱۱–۲–۱ ۱–۲–۱۲ مبانی مجازات جایگزین حبس –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۶ ۱–۲–۱۳ مبانی اقدامات تامینی وتربیتی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۶ فصل دوم : سیاست تقنینی ایران پیرامون سابقه تاریخی، آثار، آیین صدورولغو نهادهای ارفاقی۳۹ ۲–۱سیاست تقنینی ایران در مورد نهادهای ارفاقی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۰ ۲–۲سیاست تقنینی ایران در مورد تعویق صدور حکم –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۳ ۲–۲–۱ سابقه تاریخی تعویق صدور حکم ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۴ ۲–۲–۲ چگونگی صدور قرار تعویق صدور حکم ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۵ ۲–۲–۳آثار تعویق صدور حکم ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۶ ۲–۲–۴ لغو قرار تعویق صدور حکم –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۶ ۲–۳ سیاست تقنینی ایران در مورد تعلیق اجرای مجازات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۷ ۲–۳–۱ سابقه تاریخی تعلیق اجرای مجازات ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۹ ۲–۳–۲ آثار تعلیق اجرای مجازات –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۰ ۲–۳–۳ لغو تعلیق اجرای مجازات –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۱ ۲–۴ سیاست تقنینی ایران در مورد نظام آزادی مشروط –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۱ ۲–۴–۱ سابقه تاریخی نظام آزادی مشروط ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۳ ۲– ۴–۲ آیین صدور نظام آزادی مشروط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۳ ۲–۴–۲ آثار نظام آزادی مشروط ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴ ۲–۴–۳ لغو نظام آزادی مشروط ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴ ۲–۵ سیاست تقنینی ایران در مورد مجازات جایگزین حبس ––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۵ ۲–۵ –۱ سابقه تاریخی مجازات جایگزین حبس ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۶ ۲–۵–۲ چگونگی صدور مجازات جایگزین حبس––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۶ ۲–۶ سیاست تقنینی ایران در مورد اقدامات تامینی وتربیتی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۷ ۲–۶–۱سابقه تاریخی اقدامات تامینی وتربیتی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۹ ۲–۷ سیاست تقنینی ایران در مورد نظام نیمه آزادی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۹ ۲–۷–۱ سابقه تاریخی نظام نیمه آزادی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۰ ۲–۸ سیاست تقنینی ایران در مورد مرورزمان –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۱ ۲–۸–۱ سابقه تاریخی مرور زمان––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۲ ۶۳––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– زمان مرور آثار ۲–۸–۲ ۶۴–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––مرورزمان مبدا ۳–۸–

۶۴––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––مرورزمان قطع ۴–۸–۲ ۲–۹ سیاست تقنینی ایران در مورد گذشت شاکی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۵ ۲–۹–۱ سابقه تاریخی گذشت شاکی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۶ ۶۶––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– شاکی گذشت آثار ۲–۹–۲ ۲–۱۰ سیاست تقنینی ایران در مورد عفو ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۷ ۶۷––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– عفو تاریخی سابقه ۱–۱۰–۲ ۶۸–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– خصوصی عفو آثار ۲–۱۰–۲ ۶۸––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– عمومی عفو آثار ۳–۱۰–۲ ۲–۱۱ سیاست تقنینی ایران در مورد توبه ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۹ ۷۰––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– توبه تاریخی سابقه ۱–۱۱–۲ فصل سوم : شرایط ایجابی نهادهای ارفاقی–––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۱ ۳–۱ شرایط ایجابی صدور حکم ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۲ ۷۲–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– تخفیف جهات وجود ۱–۱–۳ ۳–۱–۲ پیش بینی اصالح مرتکب –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳ ۳–۱–۳ فقدان سابقه کیفری موثر –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳ ۳–۱–۴ جبران ضرر وزیان وترتیبات جبران––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۴ ۳–۲ شرایط ایجابی تعلیق اجرای مجازات ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۴ ۷۴–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––ماهیتی شرایط ۱–۲–۳ ۷۶–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––شکلی شرایط۲–۲–۳ ۳–۳ شرایط ایجابی نظام نیمه آزادی مشروط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷ ۳–۳–۱ شرایط شکلی آزادی مشروط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷ ۳–۳–۲ شرایط ماهوی وفردی وشخصی آزادی مشروط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۸ ۳–۴ شرایط ایجابی مجازات های جایگزین حبس––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۰ ۳–۴–۱ مجازات های جایگزین حبس در جرایم عمدی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۰ ۳–۴–۲ مجازات های جایگزین حبس در جرایم غیر عمدی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۱ ۳–۴–۳ مجازات جایگزین حبس در جرایم بدون مجازات–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۱ ۳–۵ شرایط ایجابی نظام نیمه آزادی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۲ ۳–۵–۱ اختیار دادگاه صادر کننده حکم قطعی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸ ۳–۶ شرایط ایجابی اقدامات تامینی وتربیتی اطفال ونوجوانان –––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۳ ۳–۷ شرایط ایجابی نسخ قانون––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۴ ۳–۸ شرایط ایجابی گذشت شاکی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۶ ۳–۸–۱ شرایط گذشت محکوم له––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۶ ۸۶––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– موثر گذشت ماهیت ۲–۸–۳ ۳–۸–۳ گذشت محکوم له از موجبات تجدید نظر در میزان مجازات حکم قطعی ––––––––––––––––––––۸۶ ۳–۹ شرایط ایجابی مرورزمان–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۹ ۳–۱۰ شرایط ایجابی عفو –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۹ ۳–۱۱ شرایط ایجابی توبه –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۰ فصل چهارم : شرایط سلبی اعمال نهاد های ارفاقی –––––––––––––––––––––––––––––۹۳ ۴–۱ شرایط سلبی تعویق صدور حکم––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۴ ۴–۲ شرایط سلبی تعلیق اجرای مجازات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۵ ۴–۳ شرایط سلبی نظام آزادی مشروط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۷ ۴–۴ شرایط سلبی مجازات های جایگزین حبس–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۸ ۴–۵ شرایط سلبی نسخ قانون––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۹ ۴–۶ شرایط سلبی مرور زمان–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۰ ۱۰۱––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– زمان مرور قطع ۱–۶–۴ ۱۰۳––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––زمان مرور تعلیق ۲–۶–۴ ۴–۷ شرایط سلبی گذشت شاکی ––––––––––––––––––––––––––––۱۰۴ ۴–۸ شرایط سلبی عفو––––––––۱۰۴ فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادات–––––––––––––––––––––۱۰۶ ۱–۵نتیجه گیری–––––––––––––––––۱۰۷ ۲–۵ پیشنهادات–––––––––––––––۱۰۹ منابع ––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۱ چکیده انگلیسی––––––––––––––––۱۱۵

کلیدواژه ها

• سیاست تقنینی
• نهادهای ارفاقی