سیاست جنایی حاکم بر اراضی مشمول انفال در حقوق ایران

سیاست جنایی حاکم بر اراضی مشمول انفال در حقوق ایران عنوان رساله ای است که توسط هاجر سپه وند، با راهنمایی محمدهادی صادقی و با مشاوره محمدمهدی ساداتی و شهرام ابراهیمی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه شیراز دفاع گردید.

عنوان	سیاست جنایی حاکم بر اراضی مشمول انفال در حقوق ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	هاجر سپه وند
استاد راهنما	محمدهادی صادقی
استاد مشاور	محمدمهدی ساداتی، شهرام ابراهیمی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه شیراز

چکیده

یکی از وظایف مهم حکومت اسلامی، توزیع عادلانه ثروت های عمومی است. اراضی انفال به عنوان یکی از منابع ثروت عمومی هم از نظر فقهی دارای ارزش اقتصادی هستند و هم از نظر حقوقی جزو حقوق عامه و دارای ارزش و اعتبار در سطح فراتقنینی می باشند. بعد از انقلاب اسلامی نسبت به اراضی انفال اساسی سازی شکلی در قالب اصل ۴۵ قانون اساسی صورت گرفت لیکن اساسی سازی ماهوی که تضمین آن در نظام حقوقی می باشد محقق نگردید و همین امر باعث گردید جرایم علیه اراضی انفال به دلیل فراوانی در صدر مفاسد اقتصادی قرار گیرند. پژوهش در کیفیت سیاست جنایی ناظر بر اراضی مشمول انفال در حقوق ایران نشان می دهد سیاست جنایی موجود با اوصاف غیر افتراقی و غیر منسجم، در پیشگیری و مبارزه با جرایم علیه اراضی انفال موفقیت چندانی را در پیش نداشته و به مرور از میزان اراضی انفال کاسته و از طریق انحصارگرایی به ثروت خصوصی تبدیل گردیده اند و این امر حاصل ضعف و ناکارآمدی در تدابیر اتخاذی ابعاد مختلف سیاست جنایی به ویژه در سطح زیر ساخت تقنینی می باشد. در نظام کیفری ایران به رفتار مجرمانه مستقلی به عنوان جرایم علیه اراضی انفال تصریح نشده است و پاسخ کیفری به جرایم ارتکابی این حوزه با استناد به قوانین گذشته و با درجه نامتناسب صورت می گیرد. سایر ابعاد سیاست جنایی نیز با وجود ارایه تدابیر ناظر بر پیشگیری وضعی به دلیل ضعف در نقطه ثقل سیاست جنایی، در ارزیابی عملکرد نتایج مطلوبی از اهداف مورد نظر به دست نمی آورند. در این پژوهش با استفاده از شیوه تحلیل محتوا و کتابخانه ای به بررسی وضعیت موجود سیاست جنایی ناظر بر اراضی انفال پرداخته شد و یافته پژوهش آن است که صیانت از اراضی انفال مستلزم سیاستگذاری نوین در سطوح مختلف سیاست جنایی و تدوین سند مدیریت جامع اراضی انفال با رویکرد مشارکتی است.

ساختار و فهرست رساله

فصل اول: مقدمه

۱–۱– بیان مسیله

۱–۲– طرح بحث و اهمیت موضوع

۱–۳– پیشینه تحقیق

۱–۴– سوالات تحقیق

۱–۵– فرضیات تحقیق

۱–۶– تعریف مفاهیم کلیدی

۱–۷– اهداف وکاربرد های تحقیق

۱–۸– روش انجام تحقیق

۱–۹– مشکلات تحقیق

۱–۱۰– زمان بندی تدوین رساله

فصل دوم: تبیین مفاهیم و جایگاه حقوقی انفال

۲–۱– واژه شناسی و پیشینه فقهی

۲–۱–۱– تعریف لغوی و اصطلاحی

۲–۱–۱–۱– انفال

۲–۱–۱–۲–اراضی

۲–۱–۱–۳– سیاست جنایی

۲–۱–۲– پیشینه فقهی انفال

۲–۱–۲–۱– انفال در قرآن

۲–۲–جایگاه حقوقی انفال

۲–۲–۱–انفال در قوانین موضوعه

۲–۲–۱–۱–انفال در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

۲–۲–۱–۲–انفال در قوانین عادی

۲–۲–۲– گونه های انفال(قلمرو انفال)

۲–۲–۲–۱–غیر انحصاری بودن انفال

۲–۲–۲–۲– مصادیق اراضی مشمول انفال

۲–۲–۳– مالکیت و بهره برداری از انفال ۵۰ ۲–۲–۳–۱– مالکیت انفال ۵۰ ۲–۲–۳–۲– بهره برداری از انفال

فصل سوم: سیاست جنایی تقنینی و قضایی در حمایت از اراضی مشمول انفال

۳–۱– سیاست جنایی تقنینی

۳–۱–۱– تحولات سیاست جنایی تقنینی حاکم بر اراضی مشمول انفال

۳–۱–۱–۱– سیاست جنایی تقنینی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران

۳–۱–۱–۲– سیاست جنایی تقنینی دوران بازسازی کشور

۳–۱–۱–۳– سیاست جنایی تقنینی دوران سازندگی و توسعه کشور

۳–۱–۲–جهت گیری سیاست جنایی تقنینی حاکم بر اراضی مشمول انفال

۳–۱–۲–۱– سیاست های کیفری

۳–۱–۲–۲– سیاست های غیر کیفری

۳–۲–۱– رویکردهای نرم

۳–۲–۱–۱– ساختارسازی

۳–۲–۱–۲– ایجاد سامانه های الکترونیکی اعلام جرایم انفال

۳–۲–۱–۳– ایجاد و توسعه گفتمان قضایی صیانت از حقوق عامه

۳–۲–۲– رویکردهای سخت

۳–۲–۲–۱– افتراقی سازی دادرسی

۳–۲–۲–۲– سرعت مداری در کشف و دستگیری

۳–۲–۲–۳– نظارت قضایی

فصل چهارم: سیاست جنایی اجرایی و مشارکتی در حمایت از اراضی مشمول انفال

۴–۱– سیاست جنایی اجرایی

۴–۱–۱–تدابیر اداری

۴–۱–۱–۱– تدابیر اداری– حفاظتی

۴–۱–۱–۲– تدابیر اداری –نظارتی

۴–۱–۱–۳– تدابیر اداری –مدیریتی

۴–۱–۲–تدابیر غیر اداری

۴–۱–۲–۱– آموزش حفاظت همگانی

۴–۱–۲–۲– جلب مشارکت عمومی در حفاظت و بهره برداری از اراضی انفال

۴–۲– سیاست جنایی مشارکتی

۴–۲–۱– تدابیر مشارکتی پیشا جرم

۴–۲–۱–۱–ایجاد تشکل های محلی محافظ

۴–۲–۱–۲– ارتقاء فرهنگ عمومی در حفاظت از اراضی انفال

۴–۲–۱–۳–مشارکت در بهره برداری و توسعه

۴–۲–۲–تدابیر مشارکتی پسا جرم

۴–۲–۲–۱–اعلام جرم و آشکار کردن رقم سیاه بزهکاری

۴–۲–۲–۲–شرکت در دادرسی و اقامه دلیل

۴–۲–۲–۳–اعتراض به آراء مراجع قضایی

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

۵–۱– نتیجه گیری

۵–۲–پیشنهادها

۵–۲–۱– پیشنهادهای تقنینی

۵–۲–۲– پیشنهادهای قضایی

۵–۲–۳– پیشنهادهای اجرایی

۵–۲–۴– پیشنهادهای مشارکتی

منابع

کلیدواژه ها

• اساسی سازی
• انفال
• توسعه پایدار
• حقوق عامه
• زمین خواری
• مصلحت عمومی