شهادت کیفری در پرتو روانشناسی قضایی

شهادت کیفری در پرتو روانشناسی قضایی عنوان پایان نامه ای است که توسط افشین پناهنده، با راهنمایی تهمورث بشیریه و با مشاوره غلامحسن کوشکی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

عنوان	شهادت کیفری در پرتو روانشناسی قضایی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	افشین پناهنده
استاد راهنما	تهمورث بشیریه
استاد مشاور	غلامحسن کوشکی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

بسیاری از پیش فرض هایی که در علم حقوق می باشد برگرفته از روانشناسی است. اگر موضوع علم حقوق تعیین حقوق و تکالیف یک انسان در روابط اجتماعی باشد، بررسی ذهن ، انگیزه ، شخصیت ، هوش ، سلامت روانی، رشد و حافظه آن انسان، قطعا از مسایلی است که در موقعیت تعیین حقوق و تکالیف فرد در اجتماع، موثر واقع می شوند. مبنای بسیاری از احکام حقوقی راجع به شهادت، پیش فرض های روان شناسی عرفی بوده است. حال که روانشناسی به مدد تجربه، به علمی پویا بدل شده آیا وقت آن نرسیده که مقنن یا قاضی بسیاری از پیش فرض های عرفی روانشناسی را به پیش فرض های علمی تغییر دهد و احکام حقوقی که بر آن پیش فرض ها استوار هستند به تبع تغییر دهد. از دیدگاه روان شناسی قضایی وعلمای آن، شهادت گواهان، دلیلی ساده و با ارزش است که درعین حال خالی از شایبه اشتباه و نادرستی نیست. پس لازم است که مسیله شهادت از دیدی انتقادی بررسی شود. آنان معتقدند شهادت اصولا یک پدیده ی روان شناختی است که باید صحت و نحوه شکل گیری آن مشخص شود. همچنین معتقدند پژوهش هایی که درمورد حافظه شهود عینی انجام شده، نشان می دهد که بسیاری از مولفان به سه مرحله دریافت، حفظ و به یادآوری تاکید کرده اند. همچنین براساس یافته های این تحقیق، دقیق بودن اظهارات شاهد زمانی ارزشمند است که هم پوشی جزییات به صورت صریح و دقیق، انجام گیرد و نیز از مهم ترین نکات، وجود مطابقت بین اظهارات شهود و دلایل دیگر است. یعنی کل مجموعه در نظر گرفته شود تا بتوان به نتیجه ای مطمین دست یافت. ما دراین پایان نامه به دنبالِ معرفی شهادت در ترازوی روانشناسی قضایی هستیم و خواهان بررسی چالش های ناظر بر شهادت به عنوان یک دلیل کیفری از زاویه یافته ها وپژوهش های روان شناسی می باشیم. نگارنده برآن است تا با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، با واکاوی و تطبیق یافته های روانشناسی قضایی در حوزه شهادت، ضمن آسیب شناسی و پرداختن به مزایا و معایب هریک، به تحلیل آثار آن در حوزه حقوق کیفری بپردازد و درنهایت تصویر و تحلیلی از موضوع ارایه دهد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه

۱–۱ بیان مساله اساسی تحقیق

۱–۲ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

۱–۳ مرور ادبیات و سوابق مربوطه

۱–۴ سوالات پژوهش

۱–۵ فرضیه ها :

۱–۶ اهداف پژوهش

الف: هدف اصلی:

ب: اهداف فرعی:

۱–۷روش پژوهش

۱–۸ روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها

۱–۹ تعریف و مفهوم کلید واژه ها

۱–۱۰سازماندهی پژوهش

فصل اول: نظام حقوقی شهادت کیفری مبحث اول شرایط شاهد و شهادت کیفری

گفتار اول شرط بلوغ

گفتار دوم شرط عقل

گفتار سوم شرط ایمان

گفتار چهارم شرط طهارت مولد

گفتار پنجم عدالت

گفتار ششم عدم انتفاع شخصی

گفتار هفتم عدم وجود دشمنی دنیوی

گفتار هشتم عدم اشتغال به تکدی و ولگردی

مبحث دوم ارزش اثباتی شهادت

گفتار اول جرح و تعدیل شهود

گفتار دوم التزام شاهد

گفتار سوم اداء شهادت در دادگاه

گفتار چهارم: تحلیل ماهیت شهادت از حیث موضوعیت و طریقیت

فصل دوم: آسیب شناسی شهادت در مرحله ذخیره اطلاعات(تحمل شهادت)

مبحث اول ادراک اعمال و رفتار

گفتار اول تاثیر شرایط عینی بر ادراک

بند اول زمان

بند دوم پیچیدگی رویداد

بند سوم نور

بند چهارم اندازه یک شیء

بند پنجم فاصله

بند ششم نوع جرم

بند هفتم کیفیت و نحوه وقوع جرم

گفتار دوم تاثیر دقت

گفتار سوم عادات روانی

گفتار چهارم هیجان

مبحث دوم آسیب پذیری پردازش مشهود به

گفتار اول: فاصله زمانی

گفتار دوم: تاثیر محیط

گفتار سوم تاثیر سایر رویدادها ۵۰ بند اول تاثیر جراید و شایعات ۵۰ بند دوم گفتگوی شهود با یکدیگر قبل از اداء شهادت ۵۰ بند سوم تاثیر توصیف شفاهی چهره ها و دیدن عکس ها

بند چهارم بررسی تاثیر انواع حافظه

فصل سوم: آسیب شناسی شهادت در مرحله بازیابی اطلاعات(اداء شهادت)

مبحث اول آسیب های ناظر به منابع ذخیره شده(حافظه)

گفتار اول وضعیت شخصی در یادآوری

بند اول شخصیت شاهد

بند دوم جهت گیری های عقلی شاهد

بند سوم شغل شاهد

بند چهارم سطح فرهنگی شاهد

مبحث دوم آسیب های ناظر به خارج از منابع ذخیره شده(حافظه)

گفتار اول عوامل موثر بر روان شاهد در مرحله اداء شهادت

بند اول تاثیر شرایط عینی در یادآوری و بازگویی

۱ فاصله زمانی میان ادراک تا بازگویی

۲ افکار عمومی و فضای حاکم اطراف شاهد

۳ تاثیرپذیری از فرآیند دادرسی

۳–۱ اتیان سوگند قبل از اداء شهادت

۳–۲ تعدد شهود

بند دوم نوع و محتوای پرسش ها

بند سوم تکرار شهادت

بند چهارم نحوه ی اداء شهادت

مبحث سوم ارزش یابی شهادت

گفتار اول ارزش یابی اظهارات شهود در پرتو آسیب های مرحله بازیابی اطلاعات

گفتار دوم ارزش یابی اعتبار شهود

نتیجه گیری و پیشنهادها

منابع و ماخذ الف– منابع فارسی

ب: منابع خارجی

کلیدواژه ها

• شهادت کیفری
• ادله اثبات دعوی
• روانشناسی قضایی
• دادرسی کیفری
• شاهد