محدودیت اراده و اراده محدود در داوری
محدودیت اراده و اراده محدود در داوری عنوان رساله ای است که توسط محسن کاظمی، با راهنمایی بهرام تقی پور و با مشاوره علی رضا صالحی فر در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | محدودیت اراده و اراده محدود در داوری |
|---|---|
| رشته | فقه و حقوق خصوصی |
| دانشجو | محسن کاظمی |
| استاد راهنما | بهرام تقی پور |
| استاد مشاور | علی رضا صالحی فر |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۹ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
چکیده
حاکمیت اراده در فرازوفرودهای تاریخی خود قاعده ای محترم در دانش حقوق بوده و در داوری نیز نقشی اساسی دارد. بدیهی است حاکمیت و آزادی اراده در داوری نمی تواند نامحدود باشد. به این منظور در این رساله به روش توصیفی تحلیلی، حدود اراده به دو نوع بیرونی، کلی و نوعی در برابر حدود درونی، جزیی و شخصی تقسیم شد. در این رساله نوع نخست را محدودیت اراده و نوع دوم را اراده محدود نامیدیم. به نظر می رسد قانون، شرع و نظم عمومی سه عامل محدودیت اراده هستند و به تبع آن در داوری نیز حاکمیت اراده با همان محدودیت–ها مواجه است. از جنبه اراده محدود در جامعه گاهی با قراردادهایی مواجهیم که دو طرف آن از اراده برابر برخوردار نیستند به طوری که یک طرف این قرارداد چنان در برابر طرف دیگر ضعیف است که اراده او تنها در حد پیوستن به این قرارداد است هم چنین بسیاری از قرارداد ها به شیوه نیابتی اعم از قانونی یا قراردادی تنظیم و منعقد می شوند. این قراردادها ممکن است حاوی شرط داوری باشد و یا اساسا قرارداد داوری این گونه تنظیم شود. به نظر می رسد بنا به استقلال شرط داوری، ضرورت احراز قصد و اراده، استثنایی بودن صلاحیت داوری و قرار داشتن حق دادخواهی در زمره حقوق اساسی و ممنوعیت سوءاستفاده از حق؛ بسیاری از این نوع شرط های داوری فاقد اعتبار بوده و اعتبار دادن به آن ها در نهایت نتیجه ای معکوس برای ترویج داوری به دنبال خواهد داشت. ضمن این بررسی، به امکان سنجی و چگونگی حمایت از طرف با اراده محدود در داوری نیز توجه شده است زیرا امروزه عدالت را نمی توان صرفا از حاکمیت اراده به تنهایی و بدون نظارت، انتظار داشت و یکی از دلایلی که امرزوه مرزهای حقوق خصوصی بیشتر از گذشته به حقوق عمومی نزدیک می شود دخالت حاکمیت–ها به این منظور است.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب چکیده: ا علایم اختصاری: ا کلیات:
بخش نخست: اراده در داوری
فصل نخست: مبانی نظری و مفاهیم
مبحث نخست: مفاهیم داوری و اراده
گفتار نخست: مفهوم داوری
بند نخست: تعریف داوری
بند دوم: سیر تاریخی داوری
بند سوم: صلاحیت داوری در برابر صلاحیت دادگستری
گفتار دوم: مفهوم اراده
بند نخست: تعریف اراده
بند دوم: ماهیت اراده
الف– قصد و رضا
ب– بسیط یا مرکب بودن
بند سوم: اقسام اراده
الف– اراده باطنی و اراده ظاهری
ب– اراده باطنی و ظاهری در حقوق برخی کشورهای اروپایی
ج– اراده باطنی و ظاهری در فقه و حقوق ایران
مبحث دوم: حاکمیت اراده و عوامل محدودکننده اراده
گفتار نخست: حاکمیت اراده ۳۰ بند نخست: اصل حاکمیت اراده ۳۱ بند دوم: آثار حاکمیت اراده در حقوق قراردادها ۳۲ گفتار دوم: عوامل محدودیت اراده
بند نخست: قانون عامل محدودکننده اراده
الف: مفهوم شکل گرایی
ب: آثار شکل گرایی
بند دوم: شرع عامل محدودکننده اراده
الف: مفهوم شرع
۱– مفهوم شرع در تالیفات حقوقی
۱–۱– قانون
۲–۱– قانون، نظم عمومی و اخلاق حسنه
۳–۱– قانون و شرع
۴–۱– قانون، نظم عمومی، اخلاق حسنه و شرع
۲– نقد معانی ارایه شده
۳–۲– مفهوم کلی شرع
ب: کاربرد شرع در محاکم حقوقی
۱– ایراد نامشروع بودن دعوا
۲– شرع در اعتراض به رای و رسیدگی به اعتراض
بند سوم: نظم عمومی عامل محدودکننده اراده
فصل دوم: اهمیت اراده در داوری
مبحث نخست: اهمیت اراده در ماهیت نهاد داوری
گفتار نخست: نظریه هایی در ماهیت نهاد داوری
بند نخست: نظریه ماهیت قراردادی
بند دوم: نظریه ماهیت قضایی
بند سوم: نظریه ماهیت مختلط
بند چهارم: نظریه ماهیت خاص یا مستقل
گفتار دوم: قدرت اراده در بر هم زدن قرارداد داوری (لازم یا جایز بودن)
مبحث دوم: اهمیت اراده در استقلال شرط داوری
گفتار نخست: شرط داوری
بند نخست: شرط ضمن عقد
گفتار دوم: استقلال شرط ضمن عقد داوری
بند نخست: استقلال شرط داوری در مقررات داوری تجاری بین المللی
بند دوم: استقلال شرط داوری در داوری داخلی
گفتار سوم: رابطه استقلال شرط داوری و حاکمیت اراده
بند نخست: استقلال شرط داوری از منظر حاکمیت اراده
بند دوم: آثار استقلال شرط داوری در اعتبار اراده متعاقدین
بخش دوم: حدود اراده در داوری
فصل نخست: محدودیت اراده و اراده محدود در انعقاد قرارداد داوری
مبحث نخست: محدودیت اراده در انعقاد قرارداد داوری
گفتار نخست: محدودیت ارادی برای اراده در انعقاد قرارداد داوری
گفتار دوم: محدودیت اراده توسط قانون در انعقاد قرارداد داوری
بند نخست: ممنوعیت ارجاع به داوری
بند دوم: الزام در ارجاع به داوری
الف– داوری اجباری
ب– داوری قانونی
بند سوم: شکل گرایی در داوری
الف– شکل گرایی در موافقت نامه داوری در داوری بین المللی
ب– شکل گرایی در موافقت نامه داوری در داوری داخلی
مبحث دوم: اراده محدود در انعقاد قرارداد داوری
گفتار نخست: داوری در قراردادهای با اراده محدود
بند نخست: قراردادهای مذاکره نشده
بند دوم: اعتبار شرط داوری مذاکره نشده
گفتار دوم: انعقاد قرارداد داوری با اراده نیابتی
بند نخست: انعقاد قرارداد داوری توسط قیم
بند دوم: تنظیم قرارداد داوری توسط نماینده قانونی
بند سوم: تنظیم قرارداد داوری توسط نمایندگان قراردادی
بند چهارم: تسری داوری به قایم مقام
فصل دوم: محدودیت اراده و اراده محدود در اجرای قرارداد داوری
مبحث نخست: محدودیت اراده در اجرای قرارداد داوری
گفتار نخست: محدودیت اراده ناشی از قانون در اجرای قرارداد داوری
بند نخست: داوری شخص حقوقی
بند دوم: شکل گرایی در اجرای قرارداد داوری
الف– شکل گرایی در تعیین داور
ب– شکل گرایی در تنظیم رای داوری
۱– کتبی بودن رای
۲– موجه و مدلل بودن رای
ج– شکل گرایی در انحلال داوری
۱– گستره ماده
قانون آیین دادرسی مدنی
۲– انحلال ارادی داوری
۲–۱– انحلال داوری با اقاله
۲–۲– انحلال داوری با فسخ
۲–۲–۱– فسخ قرارداد با داور از جانب طرفین
۲–۲–۲– فسخ قرارداد با داور از جانب داور
۲–۲–۳– فسخ قرارداد داوری از جانب طرفین
۳– انحلال غیرارادی داوری
۳–۱– انحلال داوری با حجر یا فوت داور
۳–۲– انحلال داوری با فوت یا حجر طرفین اختلاف
گفتار دوم: محدودیت اراده ناشی از شرع در اجرای قرارداد داوری
گفتار سوم: محدودیت اراده توسط نظم عمومی در اجرای قرارداد داوری
بند نخست: اصل بی طرفی
بند دوم: اصل رعایت حق دفاع
بند سوم: اصل ابلاغ به موقع
بند چهارم: اصل سرعت
الف– حذف موانع سرعت در رسیدگی داوری
ب– رعایت اصل سرعت با تعیین سقف مدت داوری
مبحث دوم: اراده محدود در اجرای قرارداد داوری
گفتار نخست: سیر حمایت از طرف با اراده محدود در قراردادها
بند نخست: حمایت از طرف با اراده محدود در مقررات انگلستان
بند دوم: حمایت از طرف با اراده محدود در اتحادیه اروپا
بند سوم: حمایت از طرف با اراده محدود در نظام حقوقی ایران
گفتار دوم: حمایت از طرف با اراده محدود در داوری
بند نخست: شناخت شروط غیرمنصفانه و تحمیلی داوری
بند دوم: راهکار حمایت از طرف با اراده محدود در داوری
بند سوم: حمایت از طرف با اراده محدود در رویه قضایی
نتیجه:
پیشنهادها:
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- محدودیت اراده
- داوری
- اراده محدود