مسیولیت بین المللی دولت ها ناشی از جنگ سایبری
مسیولیت بین المللی دولت ها ناشی از جنگ سایبری عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی شعیبی، با راهنمایی سهیلا کوشا و با مشاوره حسین آل کجباف در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.
 | |
| عنوان | مسیولیت بین المللی دولت ها ناشی از جنگ سایبری |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | مهدی شعیبی |
| استاد راهنما | سهیلا کوشا |
| استاد مشاور | حسین آل کجباف |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | مرکز پیام نور تهران |
چکیده
در قرن حاضر که به نام قرن اینترنت و اطلاعات نامگذاری شده وبشر در دهکده جهانی زندگی می کند؛ سخن از مسیولیت بین المللی اعضاء این دهکده بر سر زبان ها جاری است؛ یکی از مسایل مورد توجه حقوق بین الملل مدرن، پدیده رو به افزایش حملات اینترنتی در فضای سایبری است. بخاطر اهمیت جهانی فضای مجازی، آسیب پذیری های موجود در سراسر جهان کاملا قابل پیش بینی است و هر کس در هر نقطه از جهان می تواند مبادرت به حمله و آسیب رساندن به فضای مجازی کشور هدف نماید، و با آنچنان سرعتی گسترش یابند که بسیاری از مواضع هدف حتی فرصت شنیدن صدای آژیر خطر را نیز پیدا نکنند. آنچه مسلم است ایجاد شبکه امن و محافظت از زیر ساخت های فناوری اطلاعات مستلزم تلاش بین المللی است. جنگ های آینده دیگر جنگ های کلاسیک نیست بلکه جنگ های سایبری خواهد بود. با در نظر گرفتن آسیب های ناشی از این گونه نبرد، لزوم آشنایی با مفهوم حملات سایبری و جنگ سایبری و مسیولیت بین المللی ناشی از آن و راه کارها، سطوح و ابزارهای مطرح در آن امری حیاتی می باشد. بنابراین لازم است، ابتدا با گسترش پژوهش در این حوزه، زمینه لازم برای شناخت آن را فراهم آورد. سپس با تدوین سیاست ها و راهبردهای لازم، امکان پیشگیری و افزایش توانمندیها را به وجود آورد. همانگونه که جنگ سایبری در سطوح متفاوتی می تواند حادث شود، باید از جنبه ها و سطوح متفاوت هم شناسایی شده و تحت کنترل در آید. در مواردی که جنگ و حملات سایبری زیرساخت های حیاتی دولت ها را هدف قرار دهد و منجر به ایجاد خسارات وتلفات گسترده جانی و مالی شود می توان جنگ سایبری را مصداق حمله مسلحانه و حقوق مخاصمات مسلحانه بین المللی تلقی کرد. دولت ها نیز باید درک صحیحی از این مفهوم پیدا کرده و در سیاست گزاریها و برنامه ریزی های خویش به آن بپردازند. اگرچه در فقدان یک نظام حقوقی کارآمد و منابع حقوقی غنی در خصوص مسیولیت بین المللی در فضای سایبری تردیدی نیست؛ و این خود یکی از مشکلات مطرح در انجام این پایان نامه می باشد؛ لیکن آنچه نگارنده را به تکاپو وا می دارد تلاشی است برای وام گرفتن قواعدی حقوقی از دیگر نظام های موجود حقوق بین الملل و سنجش میزان مشابهت آنها با فضای سایبری است
ساختار و فهرست پایان نامه
عنوان صفحه
مقدمه ۱
بخش اول: مفهوم و مبانی جنگ سایبری در حقوق بین الملل ۹
فصل اول: تفاوت جنگ کلاسیک با جنگ سایبری ۹
گفتار اول: جنگ کلاسیک ۹
بند اول: عناصر تشکیل دهنده جنگ ۱۱
۱ –عنصر تشکیلاتی و سازمانی(ارگانیک) ۱۱
۲–عنصر مادی(اعمال قدرت مسلحانه) ۱۱
۳–عنصر معنوی یا روانی(قصد و نیت جنگ) ۱۱
۴–هدفدار بودن (منافع و مصالح ملی) ۱۲
بند دوم: منابع حقوق جنگ ۱۲
۱–عرف ۱۳
۲– اصول کلی حقوقی ۱۳
۳–قراردادهای بین المللی ۱۳
۴–دکترین ۱۵
الف–نظریه توسل به زور ۱۵
ب–نظریه تحریم جنگ و منع توسل به زور ۱۵
گفتار دوم: جنگ سایبری ۱۷
بند اول: جنگ اطلاعاتی ۲۲
بند دوم: فضای سایبر ۲۵
بند سوم: تهدیدات سایبری ۲۷
بند چهارم: امنیت سایبری ۳۰
فصل دوم: روش های توسل به جنگ سایبری ومشابهت سازی آن در حقوق بین الملل ۳۲
گفتار اول: روش های توسل به جنگ سایبری ۳۲
بند اول: حمله های سایبری ۳۲
بند دوم: تروریسم سایبری ۳۴
بند سوم: جرایم سایبری ۳۵
بند چهارم: جاسوسی سایبری ۳۵
بند پنجم: آشفتگی سایبری ۳۶
گفتار دوم: مشابهت سازی جنگ سایبری در حقوق بین الملل ۳۶
بند اول: جنگ هسته ای ۴۰
بند دوم: حقوق فضا و نظام معاهده ای قطب جنوب ۴۱
بند سوم: حقوق ارتباطات ۴۳
بند چهارم: حقوق دریاها ۴۴
بند پنجم: سایر توافقات قابل اعمال ۴۵
بخش دوم: ارزیابی جنگ سایبری در حقوق بین الملل و مسیولیت دولت ها ۴۸
فصل اول: ارزیابی جنگ سایبری در حقوق بین الملل ۴۸
گفتار اول: جنگ سایبری و حقوق مخاصمات مسلحانه ۴۹
بند اول: جنگ سایبری به عنوان شیوه ای جنگی ۴۹
بند دوم: حمله سایبری به مثابه حمله مسلحانه ۵۲
بند سوم: ارزیابی بدافزار استاکس نت از نظر مخاصمات مسلحانه ۵۶
بند چهارم: تعیین هویت و مشکلات انتساب ۶۲
بند پنجم: جنگ های سایبری و ممنوعیت تهدید یا توسل به زور ۶۷
بند ششم: اقدامات متقابل ۷۴
بند هفتم: استفاده از نیروهای مسلح در دفاع مشروع ۷۵
گفتار دوم: جنگ سایبری و موازین حقوق بشر ۸۸
بند اول: تاثیر و تاثر فضای سایبر و حقوق بشر ۸۹
بند دوم: اعمال حقوق بین الملل بشر دوستانه در جنگ های سایبری ۹۱
گفتار سوم: راهبرد دولت ها درقبال جنگ سایبری ۹۲
بند اول: حقوق داخلی کشور ایالات متحده آمریکا ناظر بر جنگ سایبری ۹۴
۱– ایجاد خط مشی فضای سایبری ۹۴
۲– آینده فضای سایبری ۹۵
۳– اولویت های سیاسی ۹۶
بند دوم: حقوق داخلی کشور ایران ناظر بر جنگ سایبری ۱۰۴
۱–پژوهشگاه فضای مجازی ۱۰۴
۲–پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ۱۰۵
۳–شورای عالی فضای مجازی ۱۰۵
بند سوم: راهبرد بین المللی دولت ها ۱۰۷
بند چهارم: فرآیند تدوین قوانین جهانی ۱۰۸
گفتار چهارم: حل و فصل اختلافات ناشی از جنگ سایبری ۱۱۵
بند اول: جبران خسارت ۱۱۵
بند دوم: توسل به شورای امنیت سازمان ملل ۱۱۷
بند سوم: توسل به دیوان بین المللی ۱۱۸
فصل دوم: مسیولیت بین المللی دولت ها در جنگ سایبری ۱۲۰
گفتار اول: مسیولیت بین المللی دولت ها ۱۲۱
بند اول: تعریف مسیولیت بین المللی ۱۲۲
۱– نظریه خطر یا مسیولیت عینی ۱۲۳
۲– نظریه خطا یا مسیولیت ذهنی ۱۲۳
۳– نظریه مسیولیت برای اعمال منع نشده ۱۲۴
بند دوم: ضرورت توسل به مسیولیت بین المللی دولت ها ۱۲۵
گفتار دوم: مبانی احراز مسیولیت بین المللی دولت ها ۱۳۲
بند اول: مسیولیت دولت واقدامات متقابل ۱۳۴
بند دوم: مسیولیت دولت برای جنگ سایبری ۱۳۵
۱– نظم دهی فضای سایبری از طریق اصل اثر پذیری ۱۴۰
۲– نظم دهی مشترکات اطلاعاتی از طریق اصل میراث مشترک بشریت ۱۴۰
نتیجه گیری وپیشنهادات ۱۴۲
فهرست منابع ۱۴۶
کلیدواژه ها
- رایاجنگ
- اصل عدم توسل به زور
- فضای سایبر
- جنگ اطلاعاتی
- امنیت شبکه
- حقوق بین المللی
- دولت
- اینترنت
- مسیولیت