مصرف مواد مخدر و ارتکاب جرایم خشونت آمیز عوامل و راهکارهای پیشگیری

مصرف مواد مخدر و ارتکاب جرایم خشونت آمیز عوامل و راهکارهای پیشگیری عنوان رساله ای است که توسط طاهره قوانلو، با راهنمایی علی صفاری و با مشاوره لمیا رستمی تبریزی و حسین کارشکی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	مصرف مواد مخدر و ارتکاب جرایم خشونت آمیز عوامل و راهکارهای پیشگیری
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	طاهره قوانلو
استاد راهنما	علی صفاری
استاد مشاور	لمیا رستمی تبریزی، حسین کارشکی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مصرف اعتیاد آور مواد مخدر یکی از مهم ترین بحران های جوامع امروزی است که بررسی علل و پیامدهای ناشی از آن همواره مورد توجه پژوهشگران رشته های مختلف بوده است. تاثیر این بحران در ارتکاب جرم، به ویژه جرایم خشونت آمیز و در نتیجه در نظام عدالت کیفری باعث جلب توجه حقوقدانان و جرم شناسان نیز شده است. مصرف مواد مخدر و در نتیجه ارتکاب جرایم خشونت آمیز مسیله بسیار با اهمیتی محسوب می شود که نیازمند بررسی از جنبه های مختلف جامعه شناسی، روانشناسی، جرم شناسی و حقوقی پیرامون علل و راه های پیشگیری است. در بررسی جرم خشونت آمیز ناشی از مصرف مواد مخدر که موضوع رساله حاضر می باشد، طی تحقیقات دریافته شد که آسیب ها و اختلالات روانی می توانند از مهم ترین عواملی باشند که ارتباط میان دو عامل مصرف مواد مخدر و ارتکاب جرایم خشونت آمیز را تقویت می کنند. در مورد همزمانی اختلال روانی و اعتیاد در یک فرد از اصطلاح اختلال دوگانه استفاده می شود. به عبارت دیگر ممکن است اختلال روانی منجر به اعتیاد و در نتیجه جرم خشونت آمیز گردد. در همین راستا گروهی از زندانیان محکوم به جرایم خشونت آمیز در پژوهش حاضر مورد ارزیابی قرار گرفتند تا رابطه میان اختلالات روانی و مصرف اعتیاد آور مواد مخدر در کسانی که مرتکب جرایم خشونت آمیز شده بودند، بررسی شود.جامعه آماری پژوهش حاضر را زندانیان زندان مرکزی شهرستان مشهد تشکیل می دهند. در این پژوهش دو گروه از زندانیان جرایم خشونت آمیز که بدون سابقه سوء مصرف مواد مخدر (۵۸ نفر) یا دارای سابقه سوء مصرف مواد مخدر (۱۳۷ نفر) بودند، به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه میلون و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS.۲۵ با استفاده از تحلیل تشخیص و استفاده از آزمون دو جمله ای بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که نسبت زندانیان جرایم خشونت آمیز دارای اعتیاد، بیشتر از کسانی است که اعتیاد ندارند. به عبارت دیگر، بیش از ۵۰ درصد زندانیان جرایم خشونت آمیز، دارای سابقه مصرف مواد مخدر بوده اند که این تفاوت معنادار می باشد (۰۱/۰>P). همچنین نتایج پژوهش نشان داده است که زندانیان جرایم خشونت آمیز دارای اعتیاد مصرف مواد مخدر نسبت به همان زندانیان ولی بدون سابقه مصرف مواد مخدر، به میزان بیشتری مبتلا به اختلال روانی هستند (۰۱/۰>P).قدرت پیش بینی تابع تشخیص برای عضویت گروهی به روش همزمان برابر با ۸/۷۱ درصد است. بدین معنی که قدرت پیش بینی به دست آمده از تابع تشخیص فوق معنادار است. بنابراین براساس یافته های مطالعه موردی، ارتباط اختلال روانی، مصرف اعتیاد آور مواد مخدر و ارتکاب جرایم خشونت آمیز ارتباط معناداری می باشد که باید در تقنین، صدور حکم و اجرای مجازات همواره مورد توجه قرار گیرد. نتایج بدست آمده از این پژوهش اقتضا می کند که در مورد بزهکاران دارای اختلال دوگانه تمرکز بر درمان و از بین بردن علت ارتکاب جرم باشد در غیر اینصورت ممکن است جرم تکرار شود. لذا در پژوهش حاضر راهکارهای پیشگیری ارایه می شوند. در مورد این دسته از بزهکاران بهتر است از دادگاه های درمان مدار، یافته های عدالت ترمیمی، جایگزین های کیفر حبس و سایر راهکارها با تکیه بر درمان و بازپروری در راستای رعایت مصلحت فرد و جامعه بهره برد زیرا رسالت حقوق کیفری تنها مجازات کردن نیست بلکه مجریان حقوق کیفری باید تشخیص دهند در چه مواردی مجازات لازم نمی باشد و از راهکارهای دیگری استفاده کنند.

ساختار و فهرست رساله

فهرست مطالب فهرست جداول ه مقدمه

۱– طرح موضوع

۲– اهداف تحقیق

۳– پیشینه تحقیق

۴– اهمیت و نوآوری

۵– سوالات و فرضیات

۶– روش تحقیق

۷– ساماندهی تحقیق

فصل اول– عوامل و پیامدهای مصرف مواد مخدر در ادبیات موجود

مبحث اول– عوامل مصرف مواد مخدر

گفتار اول– عوامل روانشناسی مصرف مواد مخدر

۱–گرایش به مصرف مواد مخدر در بیماران روانی

۲–اختلالات روانی تسهیل کننده مصرف مواد مخدر

۱–۲– اختلال شخصیت ضد اجتماعی

۲–۲– اختلال شخصیت اسکیزوفرنی

۳–۲– اختلال شخصیت پارانویید

۴–۲– اختلال دوقطبی

۵–۲– اختلال افسردگی

۶–۲– اختلال اضطرابی

۷–۲– اختلال شخصیت مرزی

گفتار دوم–عوامل اجتماعی مصرف مواد مخدر

مبحث دوم– پیامدهای مصرف مواد مخدر

گفتار اول– پیامد های روانی مصرف مواد مخدر

گفتار دوم– پیامدهای اجتماعی مصرف مواد مخدر ۵۰ ۱– ارتکاب جرایم خشونت آمیز

۲– آسیب های فرهنگی و هزینه های مصرف مواد مخدر

فصل دوم– روش شناسی

مبحث اول– روش پژوهش

گفتار اول– جامعه آماری

گفتار دوم– نمونه و روش نمونه گیری

مبحث دوم– ابزار پژوهش(پرسشنامه میلون–۳)

گفتار اول– شیوه اجرا و نمره گذاری پرسشنامه

گفتار دوم– پایایی و روایی پرسشنامه

مبحث سوم– ویژگی های اجرای پژوهش

فصل سوم– تحلیل داده ها و راهکارهای پیشگیری

مبحث اول– تحلیل داده ها

گفتار اول– تحلیل جمعیت شناختی

گفتار دوم– تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها و بررسی مفروضات

۱– بهنجار بودن توزیع متغیرها

۲– فرض همگنی ماتریس های واریانس وکوواریانس

گفتار سوم– تحلیل استنباطی داده ها

گفتار چهارم– جمع بندی نتایج تحلیلی

مبحث دوم– راهکارهای پیشگیری

گفتار اول– مسیولیت کیفری تقلیل یافته راهکاری برای برخورد اصلاحی

گفتار دوم– تشکیل پرونده شخصیت راهکاری برای پیشگیری از تکرار جرم

۱– پرونده شخصیت در نظام قانونی

۲– آثار تشکیل پرونده شخصیت

گفتار سوم– رسیدگی افتراقی جرایم مرتبط با مصرف مواد مخدر راهکاری برای پیشگیری از تکرار جرم

۱– سیاست کاهش آسیب

۲– دادگاه های درمان مدار

گفتار چهارم– به کار گیری راهکارهای اصلاحی در زندان

۱– حرفه آموزی و بازپروری در زندان

۲– مددکاری اجتماعی

گفتار پنجم– مجازات های جامعه محور و جایگزین زندان به عنوان راهکار پیشگیری از تکرار جرم

۱– انسان مداری و اصل کاربرد کمینه حقوق کیفری

۲– بهره گیری از یافته های عدالت ترمیمی

گفتار ششم– نقش نهادهای مردمی و خانواده به عنوان راهکارهای حمایتی و پیشگیرانه

نتیجه

منابع

الف– منابع فارسی:

۱–کتاب ها

۲–مقالات

۳–پایان نامه

ب–منابع غیرفارسی

۱–کتاب ها

۲– مقالات

۳–پایان نامه

Abstract:

کلیدواژه ها

• : اختلال دوگانه
• اعتیاد به مواد مخدر
• جرایم خشونت آمیز
• تکرار جرم
• پیشگیری