نظریه شماره 2701/95/7 مورخ 1395/10/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

استعلام: احتراما با توجه به اینکه بر اساس مواد ۹۴۶ و۹۴۸ قانون مدنی اصلاحی۸۷ زوجه از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد و هر گاه ورثه از ادای قیمت امتناع کنند زن می تواند حق خود را از همین اموال استیفاء کند حال چنانچه قبل از تقسیم ترکه و پرداخت قیمت اموال غیرمنقول به زوجه برخی از ورثه یا اشخاص ثالثی بدون رضایت زوجه اموال غیرمنقول ترکه را تصرف نمایند زوجه مستحق دریافت اجرت المثل منافع از متصرفین و یا حق درخواست خلع ید متصرفین را به اعتبار سهم الارث خود دارد یا خیر؟ مستدعی است که نظر مشورتی خود را جهت بهره برداری اعلام نمایند.

شماره نظریه	۲۷۰۱/۹۵/۷
شماره پرونده	۵۹-۷/۱-۱۸۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۱۰/۲۲

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مطابق مادّه۹۴۶ (اصلاحی۶/۱۱/۸۷) قانون مدنی زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می باشد . بنابراین زوجه از یک هشتم یا یک چهارم قیمت عرصه واعیان ارث می برد وچون اجرت-المثل به عرصه و اعیان تعلق می گیرد، لذا تا زمانی که زوجه مالک عین عرصه و اعیان نشده است و فقط مالک قیمت آن است، نمی تواند اجرت المثل مطالبه نماید. بدیهی است هر زمان سایر ورثه بخواهند قیمت یک هشتم یا یک چهارم عرصه و اعیان را به زوجه بدهند، باید قیمت روز آن را به زوجه پرداخت نمایند و در صورتی که ورثه از پرداخت قیمت سهام زوجه خودداری نمایند ویک هشتم یا یک چهارم عرصه و اعیان به زوجه تعلق گیرد، مستحق مطالبه اجرت المثل از تاریخ تعلق خواهد بود.