نظریه شماره 7/99/291 مورخ 1399/03/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

استعلام: به استحضار می رساند دفاتر پیشخوان نسبت به تنظیم دادخواست فرجام خواهی نسبت به آرای قطعی دادگاه های تجدیدنظر استان اعم از خانواده ، حقوقی و کیفری غیر قابل فرجام خواهی اقدام و از طریق سیستم به دفاتر دادگاه های تجدیدنظر صادره کننده آرای قطعی ارسال می دارند و دفاتر دادگاه تجدیدنظر با تکمیل پرونده و به لحاظ این که خواسته فرجام خواهی است، این گونه پرونده ها را به دیوان عالی کشور ارسال می کند. همکاران قضایی در دادگاه تجدیدنظر با این استدلال که در اجرای ماده ۳۳۱ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ چنان چه از رای قطعی دادگاه بدوی تجدیدنظرخواهی شود با صدور قرار عدم استماع پرونده را مختومه می کند، معتقدند که در صورتی که از رأی قطعی دادگاه تجدیدنظر نیز فرجام خواهی شود، مرجع اتخاذ تصمیم دادگاه تجدیدنظر استان نیست؛ بلکه شعب دیوان عالی کشور باید اقدام کنندو قانون در این مورد از حیث اجازه دادگاه تجدیدنظر در رسیدگی و مختومه کردن پرونده فرجام خواهی از آرای قطعی غیر قابل فرجام خواهی ساکت است، برای مثال در غیر موارد مقید در ذیل ماده ۳۶۸ قانون آیین دادرسی مذکور به لحاظ قطعیت دادنامه ها فرجام خواهی محملی ندارد؛ لیکن اتخاذ تصمیم با دیوان عالی کشور است؛ مانند فرجام خواهی از دادنامه قطعی الزام به تمکین زوجه با رد دعوای زوج به الزام به تمکین یا فرجام خواهی از دادنامه قطعی مهریه؛ با ورود این گونه دادخواست ها به دفاتر دادگاه های تجدیدنظر وظیفه مدیران دفاتر چیست؟ آیا دادگاه تجدیدنظر حق مداخله و صدور قرار عدم استماع دعوای فرجام خواهی را دارد؟ مستند قانونی چیست؟ و یا آن که باید پرونده توسط مدیر دفتر دادگاه به دیوان عالی کشور ارسال شود.

شماره نظریه	۷/۹۹/۲۹۱
شماره پرونده	۹۹-۱۲۷-۲۹۱ح
تاریخ نظریه	۱۳۹۹/۰۳/۱۸

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

تکلیف مدیر دفتر دادگاه صادر کننده رأی فرجام خواسته در مواد ۳۷۹ تا ۳۸۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ مقرر شده است. با توجه به این که حسب مقررات مواد ۳۶۶ لغایت ۴۱۶ این قانون مرجع رسیدگی به فرجام خواهی دیوان عالی کشور است و اتخاذ تصمیم توسط دادگاه صادر کننده رأی فرجام خواسته، صرفا در مورد فرجام خواهی خارج از نوبت یا عدم رفع نقص از دادخواست فرجام خواهی در مهلت قانونی به تصریح مواد ۳۸۳ و ۳۸۴ قانون مذکور است؛ لذا در دیگر موارد از قبیل فرجام خواهی نسبت به آرای غیرقابل فرجام یا استرداد دادخواست فرجام خواهی، رسیدگی و اتخاذ تصمیم در صلاحیت دیوان عالی کشور است.