نقش جامعه مدنی در اجرای تعهدات بین المللی حقوق بشری دولت افغانستان

نقش جامعه مدنی در اجرای تعهدات بین المللی حقوق بشری دولت افغانستان عنوان رساله ای است که توسط احمدحنیف حنیف، با راهنمایی سید محمد قاری سید فاطمی 11 در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	نقش جامعه مدنی در اجرای تعهدات بین المللی حقوق بشری دولت افغانستان
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	احمدحنیف حنیف
استاد راهنما	سید محمد قاری سید فاطمی11
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

کشور افغانستان علاوه بر تایید اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق ها و کنوانسیون های بین المللی اساسی حقوق بشری را امضاء و تصویب نموده و قوانین داخلی خود را نیز تا حدود زیادی با آنها سازگار ساخته است؛ بنابر این، برای تامین ارزشهای حقوق بشری و رعایت و حمایت از آنها، مطابق مفاد اسناد یاد شده، در قلمرو مربوطه خویش مسیولیت ملی و بین المللی دارد. با این حال، گزارشات منابع معتبر داخلی و خارجی مبین آن است که کشور مذکور در قسمت اجرای عملی تعهدات حقوق بشری یاد شده با مشکلات و چالش های فراوانی روبرو بوده و نتوانسته است آنها را به طور مقتضی به منصه اجرا در آورد. تحقیق حاضر به هدف تبیین چگونگی نقش نهادهای جامعه مدنی در راستای اجرای تعهدات مذکور صورت گرفته است. نهادهایی که امروزه در نظام بین المللی حقوق بشر معاصر از جایگاه مناسبی برخورار بوده و در سیستم حقوقی داخلی افغانستان نیز قانونمند گردیده اند. معلومات مورد نیاز تحقیق به شیوه مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی جمع آوری گردیده و تحلیل داده ها، با رعایت رویکرد جامعه شناختی حقوقی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام یافته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که رویکرد موسع نسبت به نهادهای جامعه مدنی در کشور افغانستان با واقعیت های عینی جامعه هم خوانی بیشتری دارد؛ زیرا جامعه مدنی در آن کشور از نهادهای مدرن رسمی، مانند سازمانهای غیر دولتی و سازمان های مردم نهاد (جمعیت ها، اتحادیه ها و امثال آنها) که در چارچوب قوانین مربوطه فعالیت می نمایند و هم چنان نهادهای سنتی غیر رسمی شامل شوراها (جرگه ها) و شخصیت های ذی نفوذ محلی و امامان و خطبای مساجد تشکیل گردیده است. نهادهای مدرن جامعه مدنی از جایگاه حقوقی خوبی برخوردار هستند، اما در میان مردم تا اکنون جایگاه شایسته ای را کسب نکرده اند. بالعکس، نهادهای سنتی جامعه مدنی که جایگاه حقوقی و مراتب رسمی تعریف شده ای ندارند، در میان مردم از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار هستند. قربانیان نقض حقوق بشر نیز بخاطر اعاده حقوق خود، بیشتر از همه به ادارات دولتی و (با تفاوت اندک) به نهادهای سنتی جامعه مدنی (بویژه امامان و خطبای مساجد) و سپس به کمیسیون مستقل حقوق بشر مراجعه می نمایند. نتایج تحقیق نشان داده است که نهادهای جامعه مدنی در صورت ارتقای ظرفیت و ایجاد انسجام بهتر در میان خود آنها، کسب اعتماد لازم در میان مردم و حمایت های قانونی و عملی از طرف دولت افغانستان، پتانسیل های خوبی هستند که با استفاده از سازکارهای آگاهی بخشی عمومی، نظارت از عملکرد ارگانهای ذیربط قوای ثلاثه دولت و مشورت دهی به آنها، حمایت از قربانیان نقض حقوق بشر و دادخواهی برای آنها و هم چنان هماهنگی و همکاری با نهادهای حامی حقوق بشر در سازمان ملل متحد و سایر سازمان های خارجی و بین المللی، می توانند نقش موثری را در راستای اجرای تعهدات بین المللی حقوق بشری کشور افغانستان ایفا نمایند.

ساختار فهرست رساله

مقدمه

فصل اول نهادهای جامعه مدنی و جایگاه حقوقی و اجتماعی آنها در افغانستان گفتار اول – جامعه مدنی و مولفه های اساسی آن در قانون اساسی افغانستان

مبحث اول – معلومات مختصر پیرامون جامعه مدنی

بند اول – مفهوم جامعه مدنی

بند دوم – ویژگی های جامعه مدنی

الف – حکومت حد اقلی:

ب – کثرت گرایی یا پلورالیزم:

ج – اصل مشارکت مردمی در قدرت:

د – عدالت اجتماعی و وجود فرصت های برابر:

بند سوم – جایگاه جامعه مدنی در اسناد بین المللی

مبحث دوم – کثرت گرایی و جایگاه آن در قانون اساسی افغانستان

بند اول – کثرت گرایی دینی

بند دوم – کثرت گرایی سیاسی

بند سوم – کثرت گرایی قومی، اجتماعی و فرهنگی

مبحث سوم – آزادی و جایگاه آن در قانون اساسی افغانستان

بند اول – مفهوم و اهمیت آزادی

بند دوم – مصادیق حقوق و آزادی های عمومی

الف – حق حیات، آزادی شخصی و کرامت انسانی:

ب – آزادی بیان و مطبوعات:

ج – آزادی کار و انتخاب شغل و پیشه:

د –آزادی حریم خصوصی، تشکیل خانواده، انتخاب مسکن و مسافرت:

بند سوم – حقوق و آزادی ها در مراکز عدلی و قضایی

الف – حقوق و آزادیهای مرحله تعقیب:

ب – حقوق و آزادیهای مرحله تحقیق:

ج – حقوق و آزادیهای مرحله محاکمه (رعایت موازین محاکمه عادلانه):

مبحث چهارم – مشارکت مردمی و جایگاه آن در قانون اساسی افغانستان

بند اول – مشارکت مستقیم مردم در اِعمال حاکمیت ملی

الف – مشارکت در انتخاب رییس جمهور:

ب – مشارکت در انتخاب اعضای شورای ملی:

ج – مشارکت در انتخاب اعضای شوراهای محلی:

بند دوم – مشارکت غیر مستقیم مردم در اِعمال حاکمیت ملی

گفتار دوم – جامعه مدنی مدرن و جایگاه حقوقی و اجتماعی آن در افغانستان

مبحث اول – نهادهای جامعه مدنی مردم بنیاد (جمعیت ها، اتحادیه ها، انجمن ها...)

بند اول – جایگاه حقوقی جمعیت ها در قوانین قبلی افغانستان

بند دوم – جمعیت ها در آیینه قوانین نافذه افغانستان

بند سوم – تقسیم بندی و عرصه های فعالیت جمعیت ها

الف – تقسیم بندی جمعیت ها از حیث قلمرو فعالیت:

۱– نهادهای جامعه مدنی افغانستان شمول:

۲– نهادهای جامعه مدنی ولایتی (استان شمول):

۳– نهادهای جامعه مدنی در سطح ولسوالی ها (شهرستان شمول):

ب – تقسیم نهادهای جامعه مدنی جمعیت ها بر اساس گرایش های قومی و مذهبی:

۱– نهادهای جامعه مدنی قومی و ملیتی: ۴۸

– نهادهای جامعه مدنی مذهبی:

ج – تقسیم جمعیت ها از حیث اهداف:

۱– نهادهای جامعه مدنی جمعیت ها با اهداف اجتماعی: ۴۹

– نهادهای جامعه مدنی جمعیت ها با اهداف فرهنگی: ۴۹

– نهادهای جامعه مدنی جمعیت ها با اهداف حقوقی (حقوق بشر):

مبحث دوم – موسسات غیر دولتی ۵۰ بند اول – معرفی موسسات غیر دولتی ۵۰ بند دوم – موسسات غیر دولتی خارجی (بین المللی و غیر بین المللی)

بند سوم – وجوه اشتراک و افتراق نهادهای مدرن جامعه مدنی

الف – وجوه اشتراک نهادهای مدرن جامعه مدنی:

۱– حفاظت از حریم خصوصی و آزادیهای افراد: ۵۴

– اشتراک در مدنی سازی و مسیولیت شهروندی: ۵۵

– اشتراک در ایجاد وحدت و یکپارچگی مردمی: ۵۵

– اشتراک در تامین روابط عامه:

ب – وجوه افتراق نهادهای مدرن جامعه مدنی:

۱– تفاوت میان موسسات غیر دولتی و جمعیت ها: ۵۶

– فرق بین موسسه و شرکت های انتفاعی:

گفتار سوم – جامعه مدنی سنتی در افغانستان

مبحث اول – معرفی نهادهای سنتی جامعه مدنی در افغانستان

بند اول – نهاد سنتی جرگه

الف – معنی و مفهوم جرگه:

بند دوم – عناصر جرگه: ۶۱

– اختیار (واک):

۲– نرخ (قانون عرفی): ۶۲

– جرگه مار (اعضای جرگه):

ج – انواع جرگه ها: ۶۲

– مرکه (جرگه محلی): ۶۲

– جرگه قومی یا قبیله ای (اولسی): ۶۳

– لویه جرگه:

بند دوم – نهادهای سنتی شورا و مارکه

الف – شوری:

ب – نهاد سنتی مارکه:

بند سوم – اماکن دینی و شخصیت های مذهبی

الف – مراکز دینی:

ب – شخصیت های مذهبی و ذینفوذ:

مبحث دوم – جایگاه اجتماعی و روش کاری نهادهای سنتی جامعه مدنی در افغانستان

بند اول – جایگاه اجتماعی نهادهای سنتی جامعه مدنی در افغانستان

الف – عامل ضرورت:

ب – عامل مصلحت:

ج – عامل دیانت:

بند دوم – روش انتخاب اعضای جرگه و تحریک دعوا

الف – روش انتخاب اعضای جرگه: ۷۲

– محاسن سفیدان (بزرگسالان) قریه: ۷۲

– رهبران مذهبی: ۷۲

– اشخاص متجرب: ۷۲

– بزرگان یا رهبران قومی: ۷۲

– خان ها یا نجیب زاده گان:

ب – برتری های ویژه:

ج – روش تحریک دعوا و تشکیل مجلس:

بند سوم – روش اعلان نتیجه جرگه ها

مبحث سوم – عملکرد نهادهای سنتی جامعه مدنی در آیینه حقوق بشر

بند اول – اجراآت مطلوب و جلوگیری از اننتقام گیری

بند دوم – فیصله های فرا قانونی

بند سوم – مقایسه جامعه مدنی سنتی با جامعه مدنی مدرن در افغانستان

الف – وجوه اشتراک:

ب – وجوه افتراق: ۸۲

– از نظر جایگاه حقوقی: ۸۳

– از نظر ساحه فعالیت: ۸۳

– از نظر تشریفات: ۸۳

– از نظر شرایط عضویت: ۸۳

– از نظر بودجه: ۸۳

– از نظر موضوعی: ۸۳

– از لحاظ شیوه رسیدگی به قضایا: ۸۴

– از نظر الزامیت تصامیم و فیصله ها: ۸۴

– از لحاظ رابطه با نهادهای دولتی:

ملاحظات پایانی فصل اول

فصل دوم نقش جامعه مدنی در اجرای تعهدات بین المللی عام حقوق بشری دولت افغانستان گفتار اول – تعهدات عام بین المللی حقوق بشری و وضعیت آنها در افغانستان

مبحث اول – اعلامیه جهانی حقوق بشر (حقوق بنیادین بشر)

بند اول – مفهوم و ماهیت حقوق بنیادین بشر

بند دوم – رویکرد تبدیل حقوق بنیادین بشر به قواعد آمره بین المللی

بند سوم – تفاوت حقوق بنیادین بشر و قواعد آمره بین المللی

الف – تفاوت در تغییر پذیری:

ب – تفاوت در ماهیت قواعد و مقام وضع آنها:

مبحث دوم – تعهدات مبتنی بر میثاق بین المللی حقوق مدنی– سیاسی ۱۹۶۶

بند اول – حقوق و آزادی های اساسی (حق های سلبی)

الف – حقوق و آزادی های عمومی:

ب – حقوق و آزادی های فردی:

ج – حقوق و آزادی ها در مراکز عدلی و قضایی (موازین محاکمه عادلانه):

بند دوم – وضعیت حقوق مدنی شهروندان افغانستان

بند سوم – وضعیت حقوق سیاسی افغانها

الف – نظارت بر جریان ثبت نام رای دهندگان:

ب – نظارت بر جریان مبارزات انتخاباتی:

ج – نظارت از جریان رای دهی (روز انتخابات):

مبحث سوم – تعهدات مبتنی بر میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

بند اول – حق های اقتصادی و چگونگی وضعیت آنها در افغانستان

بند دوم – حق های اجتماعی و چگونگی وضعیت آنها در افغانستان

بند سوم – حق های فرهنگی و وضعیت موجود آنها در افغانستان

الف – حق های فرهنگی مندرج در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی: طوری

ب – فشرده از وضعیت حق های فرهنگی در افغانستان:

مبحث چهارم – سایر تعهدات عام حقوق بشری دولت افغانستان (حقوق همبستگی)

بند اول – حق بر صلح

الف – جایگاه حقوقی صلح در متون و اسناد بین المللی:

ب – حق بر صلح، حق گمشده مردم افغانستان:

بند دوم – حق بر داشتن محیط زیست سالم

الف – مهم ترین اسناد بین المللی حق بر داشتن محیط زیست سالم:

ب – چگونگی وضعیت محیط زیست در افغانستان:

۱– جنگلات:

۲– چراگاه ها:

۳– شکار بی رویه حیوانات:

۴– مشکلات آب:

بند سوم – حق بر توسعه

گفتار دوم – نقش آگاهی بخشی جامعه مدنی برای اجرای تعهدات عام حقوق بشری دولت افغانستان

مبحث اول – آگاهی بخشی توسط رسانه های همه گانی (عامه و خصوصی)

بند اول – جایگاه حقوقی رسانه ها در افغانستان

بند دوم – رسانه های برقی (الکترونیکی)

الف – تلویزیون ها و شبکه های کیبلی:

ب – رادیوها:

ج – سایت های انترنتی (شبکه های اجتماعی):

بند سوم – رسانه های چاپی

مبحث دوم – آگاهی بخشی از طریق تدویر اجتماعات

بند اول – تدویر سمینارها، کنفرانس ها، میزگردها و امثال آنها...

بند دوم – راه اندازی دوره های فهم حقوق بشر و تدویر مسابقات

بند سوم – آگاهی بخشی حقوق بشر از طریق شخصیت های ذی نفوذ در محلات

مبحث سوم – آگاهی بخشی از طریق درج ارزشهای حقوق بشری در نصاب درسی

بند اول – درج ارزشهای حقوق بشری در نصاب درسی مکاتب

بند دوم – درج ارزشهای حقوق بشری در نصاب تعلیمی مدارس دینی

بند سوم – درج ارزشهای حقوق بشری در نصاب تعلیمی موسسات تحصیلات عالی

گفتار سوم – نقش مراجع مذهبی در آگاهی بخشی تعهدات عام حقوق بشری دولت افغانستان

مبحث اول – جامعه مدنی و آگاهی بخشی مردم از طریق وزارت ارشاد، حج و اوقاف افغانستان

بند اول – تاسیس ریاست حقوق بشر در وزارت ارشاد، حج و اوقاف افغانستان

بند دوم – تدوین حقوق بشر اسلامی و برنامه ریزی برای تدریس آن در مساجد

مبحث دوم – نقش شوراهای علمای افغانستان

بند اول – شورای سرتاسری علمای افغانستان

الف – از طریق فعالیت های علمی دینی:

ب – اعمال فشار بالای سایر شوراهای علماء:

ج – اعمال فشار بالای دولت و ارگانهای حکومتی:

بند دوم – شوراهای علمای ولایات (استان ها)

بند سوم – شوراهای علمای ولسوالی ها (شهرستان ها)

مبحث سوم – آگاهی بخشی توسط امامان و خطبای مساجد و تکایا

بند اول – خطبه های جمعه و آگاهی بخشی مردم راجع به حقوق بشر

بند دوم – آگاهی بخشی در مناسبت های خاص دینی (عید، مولود، محرم و غیره...)

بند سوم – دروس آزاد یومیه و حقوق بشر

ملاحظات پایانی فصل دوم

فصل سوم نقش جامعه مدنی در اجرای تعهدات بین المللی خاص حقوق بشری دولت افغانستان گفتار اول – نقش جامعه مدنی بر اجرای کنوانسیون های بین المللی منع تبعیض

مبحث اول – افغانستان و کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی

بند اول – محتوای کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی

بند دوم – جایگاه منع تبعیض در قوانین داخلی افغانستان (قانون اساسی و قوانین عادی)

الف – منع تبعیض نژادی در قانون اساسی:

ب – منع تبعیض نژادی در قوانین عادی:

بند سوم – نمونه هایی از موجودیت تبعیض در افغانستان

الف – تبعیض در اعطای تابعیت شهروندی:

ب – تبعیض هنگام استخدام به وظیفه:

ج – تبعیض در محیط کار و وظیفه:

د – موجودیت تبعیض در اجرای پروژه های توسعه ای و مصرف بودجه:

ه– – تبعیض رسانه ای:

و – تبعیض در نهادهای کشفی، عدلی و قضایی:

مبحث دوم – افغانستان و کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

بند اول – تعهدات مندرج در کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

بند دوم – تعهدات داخلی افغانستان در مورد تساوی حقوق زنان

الف – منع تبعیض علیه زنان در قانون اساسی:

ب – منع تبعیض علیه زنان در قوانین عادی:

بند سوم – اشکال و وضعیت تبعیض علیه زنان در افغانستان

مبحث سوم – نقش مشورت دهی جامعه مدنی برای رعایت حقوق بشر در فرایند قانونگذاری

بند اول – نقش مشورت دهی در مرحله تسوید نزد ادارات قوای ثلاثه دولت

بند دوم – نقش مشورت دهی در مرحله تدقیق قوانین نزد وزارت عدلیه

بند سوم – نقش مشورت دهی در مرحله تصویب و توشیح قوانین

گفتار دوم – نقش جامعه مدنی در اجرای کنوانسیون منع شکنجه و پروتوکل اختیاری آن

مبحث اول –کنوانسیون منع شکنجه و چگونگی وضعیت اجرای آن در افغانستان

بند اول – محتوای کنوانسیون منع شکنجه و کلیه رفتارهای تبعیض آمیز و موهن غیرانسانی

بند دوم – منع شکنجه و رفتارهای تبعیض و توهین آمیز در قوانین داخلی افغانستان

بند سوم – چگونگی وضعیت اجرای کنوانسیون منع شکنجه در افغانستان

مبحث دوم – نقش نظارتی جامعه مدنی بر اجراآت ارگانهای عدلی و قضایی و مراکز سلب آزادی

بند اول – نظارت بر اجراآت ارگانهای عدلی و قضایی (پولیس، سارنوالی و محاکم)

بند دوم – معلومات عمومی پیرامون نظارت خانه ها و مراکز سلب آزادی

بند سوم – نظارت جامعه مدنی از نظارت خانه ها و مراکز سلب آزادی

گفتار سوم – نقش جامعه مدنی در اجرای تعهدات حقوق بشری افغانستان برای گروه های با حمایت ویژه

مبحث اول – اقدامات حمایتی نهادهای جامعه مدنی از قربانیان خشونت علیه زنان

بند اول – مروری بر قانون منع خشونت علیه زنان

بند دوم – چگونگی وضعیت اجرای قانون منع خشونت علیه زنان

بند سوم – اقدامات عملی نهادهای جامعه مدنی برای نجات قربانیان خشونت

مبحث دوم – افغانستان و کنوانسیون حقوق طفل (کودک) و پروتوکل های اختیاری آن

بند اول – محتوای کنوانسیون بین المللی حقوق طفل (کودک)

بند دوم – جایگاه حقوق اطفال در قوانین داخلی افغانستان

الف – حقوق اطفال در قانون اساسی:

ب – جایگاه حقوق طفل در قوانین عادی:

۱– قانون رسیدگی به تخلفات اطفال:

۲– قانون مراکز اصلاح و تربیت اطفال:

۳– قانون منع آزار و اذیت زنان و اطفال:

۴– قانون حمایت حقوق طفل:

بند سوم – چگونگی وضعیت اطفال و نقش جامعه مدنی در تامین حقوق آنها

مبحث سوم – افغانستان و کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و پروتوکل اختیاری آن

بند اول – محتوای کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و پروتکل اختیاری آن

بند دوم – اقدامات افغانستان برای اجرای کنوانسیون بین المللی حقوق افراد دارای معلولیت

بند سوم – مشکلات معلولین و نقش جامعه مدنی در اجرای کنوانسیون افراد دارای معلولیت

ملاحظات پایانی فصل سوم

فصل چهارم سازکارهای همکاری جامعه مدنی با نهادهای حامی حقوق بشر سازمان ملل متحد گفتار اول – همکاری جامعه مدنی افغانستان با شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل

مبحث اول – چارچوب حقوقی و شرایط همکاری جامعه مدنی با شورای اقتصادی و اجتماعی

بند اول – رابطه تاریخی و جایگاه حقوقی جامعه مدنی نزد سازمان ملل متحد

بند دوم – شرایط نهادهای جامعه مدنی برای کسب مقام مشورتی نزد شورای اقتصادی و اجتماعی

الف – مرتبط بودن ساحه کاری:

ب – توافق در اهداف و مقاصد:

ج – تعهد به پشتیبانی از فعالیت ها:

بند سوم – صدور مجوز سفر از طرف شورای اقتصادی و اجتماعی

مبحث دوم – انواع جایگاه مشورتی جامعه مدنی نزد شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد

بند اول – سازمان های دارای مقام مشورتی عام (گروه اول)

الف – کمیسیون های کار بردی (عملیاتی) شورای اقتصادی و اجتماعی:

ب – کمیسیون های منطقه یی شورای اقتصادی و اجتماعی:

ج – سایر بخش های شورای اقتصادی و اجتماعی:

بند دوم – سازمان های دارای مقام مشورتی خاص و راه یابی جامعه مدنی افغانستان (گروه دوم)

الف – صدور مجوز از سوی انجمن دیپارتمنت اطلاعات عمومی:

ب – صدور مجوز از سوی کنفرانس ها و یا رویدادهای سطوح عالی:

ج – صدور مجوز از طرف ارکان تخصصی سازمان ملل متحد:

بند سوم – سازمان های دارای مقام فهرست یا روستر (گروه سوم)

گفتار دوم – لزوم همکاری جامعه مدنی افغانستان با دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر ملل متحد

مبحث اول – رابطه نهادهای جامعه مدنی افغانستان با دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل

بند اول – ماموریت های مشترک دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر و جامعه مدنی

بند دوم – جایگاه نهادهای جامعه مدنی نزد دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر

بند سوم – زمینه های همکاری جامعه مدنی افغانستان با دفتر کمیساریای عالی در عرصه حقوق بشر

مبحث دوم – همکاری جامعه مدنی افغانستان با نهادهای معاهده ای حقوق بشر سازمان ملل

بند اول – همکاری های عام جامعه مدنی با کمیته های معاهده ای حقوق بشر سازمان ملل

الف – همکاری برای ارایه گزارش های سایه:

ب – اشتراک در جلسات بحث های موضوعی:

ج – همکاری برای تدوین معاهدات جدید و الحاق کشورها در معاهدات:

بند دوم – ارایه گزارشات کتبی توسط نهادهای جامعه مدنی افغانستان

الف – چک لست ضروری برای گزارش دهی جامعه مدنی:

ب – چگونگی تهیه گزارش کتبی از لحاظ شکل و محتوا:

بند سوم – ارایه گزارشات شفاهی توسط نهادهای جامعه مدنی

الف – شرکت در جلسات سالانه روسا و جلسات بین کمیته ای:

ب – ملاقات های غیر رسمی:

بند چهارم – همکاری جامعه مدنی با کمیته های معاهده یی حقوق بشر در داخل کشور افغانستان

الف – همکاری در راستای اجرای تحقیقات محرمانه و اقدامات فوری:

ب – همکاری در رساندن شکایت های فردی به کمیته های معاهده یی حقوق بشر:

مبحث سوم – همکاری جامعه مدنی افغانستان در سیستم گزارش دهی کمیته های معاهده یی

بند اول – معلومات عمومی پیرامون سیستم گزارش دهی کشورها

بند دوم – همکاری جامعه مدنی افغانستان با کمیته های میثاق های بین المللی ۱۹۶۶

الف – همکاری جامعه مدنی افغانستان با کمیته بین المللی حقوق بشر:

ب – همکاری جامعه مدنی با کمیته میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی:

بند سوم – همکاری جامعه مدنی با کمیته های نظارتی کنوانسیون های منع تبعیض و شکنجه

الف – همکاری جامعه مدنی با کمیته کنوانسیون بین المللی رفع هر نوع تبعیض نژادی:

ب – همکاری جامعه مدنی با کمیته کنوانسیون بین المللی منع شکنجه:

بند چهارم – همکاری جامعه مدنی با کمیته های نظارتی کنوانسیون های گروهای با حمایت ویژه

الف – همکاری جامعه مدنی با کمیته کنوانسیون بین المللی حقوق طفل (کودک):

ب – همکاری با کمیته بین المللی حذف هر نوع تبعیض علیه زنان:

ج – همکاری با کمیته حقوق افراد دارای معلولیت:

گفتار سوم – همکاری جامعه مدنی افغانستان با شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد

مبحث اول – نقش جامعه مدنی افغانستان در راستای همکاری با بررسی ادواری جهانی حقوق بشر

بند اول – ضوابط و مراحل بررسی ادواری جهانی حقوق بشر

بند دوم – اطلاعات مورد ضرورت و شیوه های همکاری جامعه مدنی در بررسی ادواری جهانی

الف – اطلاعات ارایه شده از سوی کشور تحت بررسی (گزارش ملی افغانستان):

ب – مجموعه اطلاعات سازمان ملل (آماده شده از سوی کمیساریای عالی حقوق بشر):

ج – خلاصه اطلاعات گروهای ذینفع (آماده شده از سوی کمیساریای عالی حقوق بشر):

د – اشتراک جامعه مدنی در بررسی ادواری جهانی:

بند سوم – گزارشات ادواری افغانستان (جای خالی جامعه مدنی داخلی)

مبحث دوم – زمینه های همکاری عام و همکاری با رویه های ویژه

بند اول – زمینه های همکاری عام جامعه مدنی افغانستان با شورای حقوق بشر

الف – ارایه بیانیه های مکتوب:

ب – ارایه بیانیه های شفاهی:

ج – تدویر جلسات (رویدادهای) موازی:

بند دوم – معلومات عمومی پیرامون رویه های ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل

بند سوم – زمینه های همکاری نهادهای جامعه مدنی افغانستان با رویه های ویژه حقوق بشر

ملاحظات پایانی فصل چهارم

فصل پنجم تحلیل و تجزیه یافته های تحقیقات میدانی گفتار اول – موارد نقض حقوق بشری پاسخ دهندگان (وضعیت حقوق بشر در افغانستان)

گفتار دوم – علل اساسی نقض حقوق بشر در افغانستان

مبحث اول – رابطه حقوق بشر با عرف و سنت های حاکم در جامعه افغانستان

مبحث دوم – رابطه نقض حقوق بشر با دین مبین اسلام

مبحث سوم – عدم توجه لازم دولت برای تامین حقوق بشر

مبحث چهارم – رابطه جنگ و نا امنی با چالش های حقوق بشری در افغانستان

مبحث پنجم – باور مردم به وارداتی بودن حقوق بشر

مبحث ششم – رابطه نقض حقوق بشر با پایین بودن سطح سواد عمومی

مبحث هفتم – مداخلات کشورهای خارجی عامل نقض حقوق بشر

گفتار سوم – نقش جامعه مدنی برای آگاهی بخشی حقوق بشر برای مردم افغانستان

گفتار چهارم – نقش مشورت دهی جامعه مدنی برای نهادهای مختلف

گفتار پنجم – نقش نظارتی جامعه مدنی برای اجرای تعهدات بین المللی حقوق بشری دولت افغانستان

گفتار ششم – حامیان حقوق بشر در افغانستان (نهادهای مورد مراجعه مردم)

نتیجه گیری

کلیدواژه ها

• حقوق بشر
• جامعه مدنی مدرن
• جامعه مدنی سنتی
• حقوق بین الملل
• معاهدات بین المللی
• افغانستان