نقش قاضی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت در فقه و حقوق ایران و انگلیس با نگاهی به اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی
نقش قاضی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت در فقه و حقوق ایران و انگلیس با نگاهی به اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی عنوان رساله ای است که توسط وحید معین، با راهنمایی مهدی عباسی سرمدی و با مشاوره علیرضا صالحی فر و حسین داودی بیرق در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | نقش قاضی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت در فقه و حقوق ایران و انگلیس با نگاهی به اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی |
|---|---|
| رشته | فقه و حقوق خصوصی |
| دانشجو | وحید معین |
| استاد راهنما | مهدی عباسی سرمدی |
| استاد مشاور | علیرضا صالحی فر، حسین داودی بیرق |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
چکیده
در بحث ادله اثبات دعوا در امور مدنی هدف دادرسی مدنی کشف حقیقت برای تحقق عدالت است. اسلام نیز اجرای حق و عدل را به دادرس تکلیف کرده و در این خصوص در این که دادرس در چه دعوایی به قضاوت نشسته است تفاوتی قایل نشده، زیرا ملاک عمل احقاق حق است. قانونگذار ما نیز با عبور از نظریه سنتی انجام دادرسی به منظور فصل خصومت، هدف را به سمت کشف واقع تغییر داده و با اعطای اختیارات گسترده تر به دادرس مدنی در کشف حقیقت، فصل خصومت را به عنوان آخرین راه حل برگزیده است چرا که فصل خصومت هدف دادرسی نیست بلکه اقتضای دادرسی است. مساله اصلی این پژوهش که به روش تطبیقی انجام شده نقش قاضی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت و امکان ارزیابی دلیل توسط دادرس است، یافته ها حاکی از این است که در قانون گذاری های جدید به منظور کشف واقع، این تمایل دیده می شود که بر میزان اختیارات دادرس حقوقی، چنانکه در امور کیفری است بیفزایند و در این زمین–ه اعتم–اد بیشتری ب–ه دادرس داشته باشند. به همین جه–ت قواع–د مح–دود کنن–ده ی ق–درت تش–خیص دادرس در ح–ال کاهش است به طوری که دیدگاه سنتی مبنی بر تفکیک بین دعاوی کیف–ری و حق–وقی در ام–ر اثبات تا حدود زیادی ازبین رفته است. اصل آزادی ارزیابی قضایی ادله مدنی مانند دلایل کیف–ری، ام–روزه در ب–یشت–ر نظ–ام ه–ای دادرسی مانند حقوق انگلیس و آیین دادرس مدنی فراملی مورد پذیرش قرار گرفته است که با توجه به هدف نوین دادرسی مدنی، یعنی کشف واقع باید پذیرش این اص–ل را ح–اکی از ت–اثیری دانس–ت ک–ه قانونگ–ذاران در کش–ف از واق–ع می دانند.
ساختار و فهرست رساله
عنوان صفحه چکیده ۱ مقدمه و بیان مساله ۲ اهمیت و ضرورت تحقیق ۷ اهداف تحقیق ۸ سوالات تحقیق ۸ فرضیات تحقیق ۹ پیشینه تحقیق ۱۰ سازماندهی تحقیق ۱۱ بخش اول ) تحصیل دلیل و ارزیابی قضایی ادله اثبات دعوا در فقه و حقوق ایران و انگلیس و آیین دادرسی مدنی فراملی ۱۲ فصل اول: تحصیل دلیل در فقه و حقوق ایران و انگلیس و آیین دادرسی مدنی فراملی
مبحث اول: تحصیل دلیل در فقه
گفتار اول: مفهوم تلقین
بند اول: تلقین تحریر
بند دوم: تلقین دلیل
بند سوم: تلقین شاهد
گفتار دوم: حکم تلقین دلیل
بند اول: دلایل قایلین به حرمت تلقین دلیل
بند دوم: دلایل قایلین به عدم حرمت تلقین دلیل
گفتار سوم: ارزیابی دلایل طرفین
گفتار چهارم: استثنایات قاعده ی منع تلقین دلیل
گفتار پنجم: مقایسه تحصیل دلیل با تلقین و حکم آن
گفتار ششم: استجواب در فقه اسلامی
گفتار هفتم: تفاوت اخذ توضیح و استجواب
گفتار هشتم: حکم تحصیل دلیل در حقوق اسلام
مبحث دوم: تحصیل دلیل در حقوق ایران
گفتار اول: هدف دادرسی
گفتار دوم: امکان دخالت دادرس در طرح دلیل
گفتار سوم: تحولات قانونگذاری در حقوق ایران
گفتار چهارم: نظام ادله حاکم بر دادرسی
بند اول: نظام ادله ی آزاد ۵۳ بند دوم: نظام ادله قانونی ۵۵ بند سوم: نظام ادله مختلط ۵۸ گفتار پنجم: تعیین نظام حاکم بر ادله در حقوق ایران
گفتار ششم: مختصات دلیل در دعاوی مدنی در حقوق ایران
بند اول: ویژگیهای دلیل ۶۴ بند دوم: زمان تهیه دلیل ۶۵ بند سوم: هدف از استناد به دلیل ۶۵ گفتار هفتم: انواع دلیل
بند اول: ادله مستقیم و غیر مستقیم ۶۶ بند دوم: ادله قانونی و اخلاقی ۶۶ گفتار هشتم: بررسی مواد قانونی مرتبط با تحصیل دلیل
بند اول: تحلیل ماده
قانون آیین دادرسی مدنی با نگاهی به رویه قضایی ۶۷ بند دوم: سایر مواد قانونی مرتبط با تحصیل دلیل ۷۸ مبحث سوم:تحصیل دلیل در حقوق انگلیس
گفتار اول:مفهوم تحصیل دلیل در حقوق انگلیس
گفتار دوم:سیر تحولی موضوع در نظام حقوق انگلیس
گفتار سوم:دلیل و نظریه دادخواهی
گفتار چهارم:تحصیل دلیل در حقوق موضوعه انگلیس
مبحث چهارم:تحصیل دلیل در آیین دادرسی مدنی فراملی
گفتار اول: اصل چهاردهم قانون آیین دادرسی مدنی فراملی
گفتار دوم: پذیرش دلیل و اثر آن(اقناع دادرس)
گفتار سوم: سایر قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی
گفتار چهارم: نقش متقابل قاضی و اصحاب دعوا در اداره ی دادرسی
فصل دوم : ارزیابی قضایی ادله اثبات دعوا در فقه و حقوق ایران و انگلیس و آیین دادرسی مدنی فراملی ۱۰۴ مبحث اول:ارزیابی قضایی ادله اثبات دعوا در فقه
گفتار اول: عمومات ادله ای که دلالت بر حق و عدل دارد
گفتار دوم: عمومات ادله امر به معروف
مبحث دوم: ارزیابی قضایی ادله اثبات دعوا در حقوق ایران
گفتار اول: انواع ارزیابی دلیل
بند اول: ارزیابی شکلی دلیل ۱۱۵ بند دوم: ارزیابی ماهوی دلیل ۱۱۶ گفتار دوم: رابطه ارزیابی ادله و هدف دادرسی
مبحث سوم:ارزیابی قضایی ادله اثبات دعوا در حقوق انگلیس
گفتار اول: رویکرد قانون آیین دادرسی مدنی انگلستان نسبت به نقش دادرس و ارزیابی ادله
گفتار دوم: دلیل در نظام دادرسی انگلیس
مبحث چهارم: ارزیابی قضایی ادله اثبات دعوا در آیین دادرسی مدنی فراملی
گفتار اول: اصل شانزدهم آیین دادرسی فراملی
گفتار دوم: قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی
بخش دوم: نقش دادرس در اداره دلیل در فقه و حقوق ایران و انگلیس و آیین دادرسی مدنی فراملی
فصل اول: نقش دادرس در اداره ی دلیل
مبحث اول: نقش دادرس در اداره ی دلیل در فقه
گفتار اول: حالات نفس انسان در برابر مجهولات
بند اول:علم و یقین
بند دوم:ظن
بند سوم:شک
بند چهارم:وهم
بند پنجم:جهل
گفتار دوم: علم ناشی از ادله
گفتار سوم: انواع علم
بند اول:علم طریقی و موضوعی
بند دوم:علم تفصیلی و اجمالی
بند سوم:علم عادی و یقین
گفتار چهارم: ویژگی های علم
بند اول:حجیت علم
بند دوم:طریقیت علم
بند سوم:موضوعیت علم
گفتار پنجم: علم ناشی از ظاهر ادله
بند اول: نظریه علم عادی و مکاتب فقهی در مورد آن
بند دوم:دلایل و مدارک علم عادی
گفتار ششم: تاثیر ارزیابی ادله در علم دادرس
گفتار هفتم: بررسی حجیت و اعتبار علم دادرس در فقه
گفتار هشتم: بررسی ادله ارزش اثباتی علم دادرس در فقه
گفتار نهم: بررسی ادله عدم حجیت علم دادرس
گفتار دهم: مقایسه و ارزیابی دلایل و مستندات مخالفین و موافقین اعتبار علم دادرس
مبحث دوم: نقش دادرس در اداره ی دلیل در حقوق ایران
گفتار اول: نقش دادرس در اداره ی دلیل
بند اول: نقش دادرس در احراز شرایط قانونی دلیل
بند دوم: نقش دادرس در احراز عنصر ارتباط
بند سوم: نقش دادرس در تفسیر و توصیف دلیل
بند چهارم: نقش دادرس در ارزیابی دلیل
بند پنجم: نقش دادرس در رسیدگی به دلیل
گفتار دوم: جایگاه علم قاضی در حقوق موضوعه
بند اول: علم دادرس و اقرار
بند دوم: علم دادرس و اسناد کتبی
بند سوم: علم دادرس و امارات
بند چهارم: علم دادرس و قسم
گفتار سوم: ارزش علم خارج از دعوا
گفتار چهارم: قلمرو ارزش اماره قضایی در حقوق موضوعه
بند اول: اصل پذیرش اماره قضایی
بند دوم: تعارض اماره قضایی با اماره قانونی
بند سوم: حکومت امارات بر ادله
بند چهارم: عدم اولویت انواع دیگر ادله بر امارات قضایی
مبحث سوم: نقش دادرس در اداره ی دلیل در حقوق انگلیس
مبحث چهارم: نقش دادرس در اداره ی دلیل در آیین دادرسی مدنی فراملی
گفتار اول: نظام های دادرسی
گفتار دوم: نقش متقابل قاضی و اصحاب دعوا در اداره دادرسی
گفتار سوم: اقناع دادرس
گفتار چهارم: پذیرش دلیل و اثر آن
فصل دوم: تحصیل نامشروع دلیل در دادرسی مدنی
مبحث اول: مشروعیت تحصیل دلیل
گفتار اول: مشروعیت تحصیل دلیل به لحاظ مفهومی
گفتار دوم: مصادیق تحصیل نامشروع دلیل
بند اول: نقض احترام به تمامیت جسمانی و روانی افراد
بند دوم: نقض حقوق فردی و کرامت انسانی
بند سوم: نقض حریم خصوصی
بند چهارم: عدم صیانت از شان دستگاه قضایی
بند پنجم: عدم رعایت اصول دادرسی و حقوق دفاعی طرفین
گفتار سوم: اصل صداقت و حسن نیت در اداره ی دلیل
بند اول: دادرسی عادلانه
بند دوم: افشای دلیل
بند سوم: اصل تعاون اصحاب دعوای مدنی
مبحث دوم: نقش قاضی در اعتبار ادله حاصل از طرق نامشروع
نتیجه گیری ۲۴۳ پیشنهادات ۲۴۶ فهرست منابع ۲۵۰ چکیده لاتین ۲۶۴
کلیدواژه ها
- کشف حقیقت
- ارزیابی دلیل
- اختیارات دادرس
- علم قاضی