ماده ۲۴۴ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

شهادت خارج از دادگاه: شهادتی که در غیر دادگاه دهند مانند شهادت بر دیدن هلال یا بر اجتهاد مجتهد یا عدالت شاهد طلاق و غیره.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=333944|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>

اعنات: مصدر باب افعال از ریشه «عنت» به معنای رنجانیدن، به رنج افکندن، کسی را در کاری به دشواری افکندن، خویشتن را به سختی انداختن می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4056492|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>

در گذشته مفاد این ماده در ماده ۴۱۰ ق.ا.د. م پیش‌بینی شده بود اما به جای عبارت «یکی از قضات دادگاه» عبارت «یکی از کارمندان خود» به کار رفته بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=558568|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref> این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۲۹۰ مشابهی نداشته‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2798036|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=رفیعی|چاپ=1}}</ref>

این ماده را می‌توان تکمیل کننده ماده ۲۴۳ دانست چرا که ممکن است عدم حضور ناشی از عذری باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=459620|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> لذا استماع گواهی در خارج از دادگاه توسط دادرس علی‌البدل به عمل می‌آید و انجام آن به مباشرت قاضی رسیدگی کننده به دعوا بلا مانع به نظر می‌رسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5324436|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref> استماع شهادت در منزل شاهد یا محل کار او یا هر مکان دیگر که توسط قاضی صورت می‌گیرد به معنی ادای شهادت در دادگاه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=حقوقدان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1755764|صفحه=|نام۱=احمدعلی|نام خانوادگی۱=حمیتی واقف|چاپ=1}}</ref>

مطابق مواد ۲۴۴ و ۲۴۵ ق.ا.د. م دادگاه می‌تواند از تبدیل شاهد اصل به شاهد فرع جلوگیری کند و گواهی شاهد اصل را استماع نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=حقوقدان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1755876|صفحه=|نام۱=احمدعلی|نام خانوادگی۱=حمیتی واقف|چاپ=1}}</ref>

با توجه به اینکه اخذ گواهی گواه در منزل یا محل کار وی خلاف اصل است لذا در این دو مورد دادگاه تکلیفی به دعوت طرفین برای حضور در لحظه گواهی نخواهد داشت، این گفته با ظاهر مواد ۲۰۰ و ۲۰۱ ق.ا.د. م سازگار نیست و حداقل باید مفاد شهادت به اطلاع طرفین دعوا برسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=559472|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>

این دو نوع استماع شهادت شهود یک عیبی دارد و آن این است که محکمه حاکمه با گواه تماس مستقیم پیدا نمی‌کند. در گواهی شنیدن قول شاهد آن هم به وسیله صورت مجلس‌هایی که کاملاً وضع حقیقی ادای گواهی را منعکس نمی‌کند کافی نیست، باید گواه را دید و اطلاعات او را از دهان خودش شنید تا ارزش آن معلوم شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=-|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2511604|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=-}}</ref> با توجه به اینکه اخذ گواهی گواه در منزل یا محل کار وی خلاف اصل است لذا در این دو مورد دادگاه تکلیفی به دعوت طرفین برای حضور در لحظه گواهی نخواهد داشت، این گفته با ظاهر مواد ۲۰۰ و ۲۰۱ ق.ا.د. م سازگار نیست و حداقل باید مفاد شهادت به اطلاع طرفین دعوا برسد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=559472|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>