ماده ۱۷ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

۶٬۱۴۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
باغ: به محل کشت درختان با میوه و بی میوه، و گیاهان مورد استفاده انسان و حیوانات، باغ گویند. (۲۸۸۳۱)
باغ: به محل کشت درختان با میوه و بی میوه، و گیاهان مورد استفاده انسان و حیوانات، باغ گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=115380|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


زراعت: به تولید محصول، به وسیله عملیات زراعی یا باغداری، زراعت گویند. (۳۸۳۲۳۰)
زراعت: به تولید محصول، به وسیله عملیات زراعی یا باغداری، زراعت گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترمینولوژی قوانین و مقررات|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1532976|صفحه=|نام۱=محسن|نام خانوادگی۱=قره باغی|چاپ=2}}</ref>


== پیشینه ==
== پیشینه ==
در حقوق فرانسه، مال غیرمنقول، به دو دسته «غیرمنقول ذاتی» و «غیرمنقول بر اثر عمل انسان» تقسیم شده‌است. (۴۵۹۳۸)
در حقوق فرانسه، مال غیرمنقول، به دو دسته «غیرمنقول ذاتی» و «غیرمنقول بر اثر عمل انسان» تقسیم شده‌است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=183808|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>


ماده ۸۲ قانون مدنی مصر، اموالی را، که حمل و نقل آنها، با خسارت توأم بوده؛ غیرمنقول محسوب نموده؛ و نیز اموال منقولی را، که برای بهره‌برداری یا استفاده از مال غیرمنقول، به کار می‌روند؛ غیرمنقول به‌شمار آورده‌است. (۱۳۳۱۱۵۶)
ماده ۸۲ قانون مدنی مصر، اموالی را، که حمل و نقل آنها، با خسارت توأم بوده؛ غیرمنقول محسوب نموده؛ و نیز اموال منقولی را، که برای بهره‌برداری یا استفاده از مال غیرمنقول، به کار می‌روند؛ غیرمنقول به‌شمار آورده‌است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی مصر|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5324680|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=نوری|چاپ=2}}</ref>


به موجب ماده ۱۱۳۷ قانون مدنی اتیوپی، مالک نمی‌تواند مال منقولی را، که به مال منقول اختصاص داده شده؛ با تغییر کاربری، دوباره تبدیل به منقول نماید؛ اما به‌طور موقت، می‌تواند از مال مزبور، در جهت اهداف موردنظر استفاده ننماید؛ که البته چنین اقدامی، سبب سلب وصف غیرمنقول از مال مزبور نمی‌گردد. (۴۵۹۴۹)
به موجب ماده ۱۱۳۷ قانون مدنی اتیوپی، مالک نمی‌تواند مال منقولی را، که به مال منقول اختصاص داده شده؛ با تغییر کاربری، دوباره تبدیل به منقول نماید؛ اما به‌طور موقت، می‌تواند از مال مزبور، در جهت اهداف موردنظر استفاده ننماید؛ که البته چنین اقدامی، سبب سلب وصف غیرمنقول از مال مزبور نمی‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=183852|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>


== کلیات توضیحی تفسیری دکترین ==
== کلیات توضیحی تفسیری دکترین ==
صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده؛ و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند. (۲۲۷۱۵)
صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده؛ و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90916|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>


اشخاص، می‌توانند با تراضی یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند. (۲۲۷۱۷) و قصد طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده؛ و به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند؛ وصف منقول ببخشند. (۳۰۰۷)
اشخاص، می‌توانند با تراضی یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90924|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> و قصد طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده؛ و به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند؛ وصف منقول ببخشند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12084|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>


اموال غیرمنقول حکمی، هم باید ذاتاً منقول بوده؛ و هم اینکه فقط به امور مربوط به زراعت، اختصاص یافته باشند؛ به عنوان نمونه، نمی‌توان تراکتوری را، که هم به هموار نمودن جاده، و هم شخم زدن زمین می‌پردازد؛ وصف غیرمنقول حکمی را، اطلاق نمود. (۳۰۰۹)
اموال غیرمنقول حکمی، هم باید ذاتاً منقول بوده؛ و هم اینکه فقط به امور مربوط به زراعت، اختصاص یافته باشند؛ به عنوان نمونه، نمی‌توان تراکتوری را، که هم به هموار نمودن جاده، و هم شخم زدن زمین می‌پردازد؛ وصف غیرمنقول حکمی را، اطلاق نمود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12092|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>


اگر قانونگذار، اموال غیرمنقول حکمی را، به عنوان یکی از اقسام مال غیرمنقول، پیش‌بینی نمی‌نمود؛ ممکن بود اشخاص، بتوانند با سهولت بیشتری، به توقیف اموال مزبور پرداخته؛ و درنتیجه امر زراعت عقیم بماند. (۳۰۱۰)
اگر قانونگذار، اموال غیرمنقول حکمی را، به عنوان یکی از اقسام مال غیرمنقول، پیش‌بینی نمی‌نمود؛ ممکن بود اشخاص، بتوانند با سهولت بیشتری، به توقیف اموال مزبور پرداخته؛ و درنتیجه امر زراعت عقیم بماند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12096|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>


حیوانات و اشیایی که برای امر زراعت، اختصاص داده می‌شوند؛ درصورتی در حکم غیرمنقول، محسوب می‌گردند که متعلق به صاحب زمین باشند. چنین اموالی، فقط از حیث صلاحیت محاکم و توقیف مال، در حکم غیرمنقول هستند. (۳۰۱۱)
حیوانات و اشیایی که برای امر زراعت، اختصاص داده می‌شوند؛ درصورتی در حکم غیرمنقول، محسوب می‌گردند که متعلق به صاحب زمین باشند. چنین اموالی، فقط از حیث صلاحیت محاکم و توقیف مال، در حکم غیرمنقول هستند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12096|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>


== انتقادات ==
== انتقادات ==
قانونگذار، باید به کمال استفاده از مال غیرمنقول، به عنوان مقصود خویش از وضع این ماده، اشاره می‌نمود. (۴۵۹۴۴)
قانونگذار، باید به کمال استفاده از مال غیرمنقول، به عنوان مقصود خویش از وضع این ماده، اشاره می‌نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=183832|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>


نیازی نبود که قانونگذار، برای حمایت از زراعت، بر خلاف اصول، رفتار نموده؛ و مال منقول را، در حکم غیرمنقول قرار دهد. کافی بود که وی، انتزاع اشخاصی غیر از مالک زمین از اموال موردنظر خود را، ممنوع نماید. (۳۹۳۳۲۸)
نیازی نبود که قانونگذار، برای حمایت از زراعت، بر خلاف اصول، رفتار نموده؛ و مال منقول را، در حکم غیرمنقول قرار دهد. کافی بود که وی، انتزاع اشخاصی غیر از مالک زمین از اموال موردنظر خود را، ممنوع نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال پانزدهم شماره مسلسل 86، مهر و آبان 1342|ترجمه=|جلد=|سال=1342|ناشر=کانون وکلای دادگستری مرکز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1573368|صفحه=|نام۱=کانون وکلای دادگستری مرکز|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>


قانونگذار، با وضع این ماده، نمی‌تواند در همه فروض، به هدف خود، یعنی اختصاص اموال مزبور به زمین زراعی، جامه عمل بپوشاند؛ زیرا مواردی نظیر ارث و وصیت و …، که از نظر وی غافل مانده؛ می‌تواند از انتزاع اموال مزبور در زمین، جلوگیری نماید. (۳۹۳۳۲۸)
قانونگذار، با وضع این ماده، نمی‌تواند در همه فروض، به هدف خود، یعنی اختصاص اموال مزبور به زمین زراعی، جامه عمل بپوشاند؛ زیرا مواردی نظیر ارث و وصیت و …، که از نظر وی غافل مانده؛ می‌تواند از انتزاع اموال مزبور در زمین، جلوگیری نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال پانزدهم شماره مسلسل 86، مهر و آبان 1342|ترجمه=|جلد=|سال=1342|ناشر=کانون وکلای دادگستری مرکز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1573368|صفحه=|نام۱=کانون وکلای دادگستری مرکز|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>


حکم این ماده، نسبت به آن دسته از ادوات صنعتی و تجاری، که در امر کشاورزی، اهمیت فراوان دارند؛ قابلیت تسری نداشته؛ و نمی‌تواند هدف قانونگذار را به‌طور کامل، محقق نماید. (۳۹۳۳۲۸)
حکم این ماده، نسبت به آن دسته از ادوات صنعتی و تجاری، که در امر کشاورزی، اهمیت فراوان دارند؛ قابلیت تسری نداشته؛ و نمی‌تواند هدف قانونگذار را به‌طور کامل، محقق نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال پانزدهم شماره مسلسل 86، مهر و آبان 1342|ترجمه=|جلد=|سال=1342|ناشر=کانون وکلای دادگستری مرکز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1573368|صفحه=|نام۱=کانون وکلای دادگستری مرکز|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>


== مصادیق و نمونه‌ها ==
== مصادیق و نمونه‌ها ==
* تراکتور، غیرمنقول حکمی است. (۴۵۱۴۶۷)
* تراکتور، غیرمنقول حکمی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1805924|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref>
 
== منابع ==
{{پانویس}}
۲٬۹۰۲

ویرایش