ماده ۷۳ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۱۶۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
ولد در لغت یعنی فرزند بلاواسطه(۴۹۵۴۷)
ولد در لغت یعنی فرزند بلاواسطه<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198244|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>


== کلیات توضیحی تفسیری دکترین ==
== کلیات توضیحی تفسیری دکترین ==
ممکن است وقف، به نفع اولاد و اولاد اولاد، و نسل متمادی بعد از آنان باشد. (۴۶۷۱۸) (۸۶۴۵۶)
ممکن است وقف، به نفع اولاد و اولاد اولاد، و نسل متمادی بعد از آنان باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=345880|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگراینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد. (۱۳۱۳۰۵) و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگراینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز، از منافع موقوفه بهره‌مند گردند. (۴۲۷۱۶۴)
به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگراینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525276|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگراینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز، از منافع موقوفه بهره‌مند گردند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1708712|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>


واقف، می‌تواند قسمتی از درآمد موقوفه را، اختصاص به نفقه همسر خود، در دوران متعه بدهد. (۱۳۱۳۱۰)
واقف، می‌تواند قسمتی از درآمد موقوفه را، اختصاص به نفقه همسر خود، در دوران متعه بدهد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525296|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref>


در وقف، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده؛ و وی می‌تواند بخشی از عایدات موقوفه را، به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد. (۲۷۱۲۴۵) (۶۹۴۲۸۵)
در وقف، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده؛ و وی می‌تواند بخشی از عایدات موقوفه را، به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085036|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2777196|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref>


== مستندات فقهی ==
== مستندات فقهی ==
بنا بر نظر مشهور فقها، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد. (۲۹۴۵۶۰) (۴۶۷۱۸)
بنا بر نظر مشهور فقها، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1178296|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>


در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را، از محل موقوفه تأمین نماید. (۴۵۱۶۱۴)
در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را، از محل موقوفه تأمین نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1806512|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref>


بنبر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد، و اولاد اولاد تحقق یابد؛ دراینصورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهندشد. (۴۶۷۱۸)
بنبر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد، و اولاد اولاد تحقق یابد؛ دراینصورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهندشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>


== سوابق فقهی ==
== سوابق فقهی ==
اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد. (۲۹۴۵۶۰) (۵۴۱۶۳۱)
اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1178296|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2166580|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=4}}</ref>


اگر واقف، بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند. (۴۵۱۶۳۱) (۸۰۰۷۱۹) و درمقابل، انتقاد شده‌است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را، شامل می‌گردد. (۴۶۷۱۸)
اگر واقف، بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1806580|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات احکام در کتاب های (شهید اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=بوستان کتاب|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3202932|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=باقریان ساروی|چاپ=1}}</ref>و درمقابل، انتقاد شده‌است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را، شامل می‌گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>


== رویه‌های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
به موجب دادنامه شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهندشد. (۱۴۱۸۷۴۴) و به موجب رأی وحدت رویه شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهندشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5481360|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref>
به موجب دادنامه شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهندشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5675032|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> و به موجب رأی وحدت رویه شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهندشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5481360|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
۲٬۹۰۲

ویرایش