ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی

دعوای ممانعت از حق عبارت است از:

تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد.

توضیح واژگان

دعوای ممانعت از حق : دعوای کسی که در ملک دیگری حق ارتفاق یا حق انتفاع داشته و در عین حال که متصرف حق مذکور است شخص دیگری مانع ادامه تصرف او در حق مذکور شده است را دعوای ممانعت از حق گویند.82681//877192

پیشینه

این ماده در ماده 324 قانون مدنی سابق پیش بینی شده بود.486797

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

دعوای کسی که در ملک دیگری حق ارتفاق یا حق انتفاع داشته و در عین حال که متصرف حق مذکور است شخص دیگری مانع ادامه تصرف او در حق مذکور شده است را دعوای ممانعت از حق گویند.877192//تفاوت این دعوا با دعوای تصرف عدوانی این است که در اینجا مورد دعوا برگرداندن تصرف در عین ملک نیست ، بلکه در سایر حقوق عینی است مانند حق ارتفاق و حق انتفاع .312149لذا به دلیل اینکه حق انتفاع و حق ارتفاق در ملک غیر به وجود می آید ، ملک غیر بودن از ارکان دعوی ممانعت از حق می باشد.114148

وجه تمایز حق ارتفاق و انتفاع : 1) حق ارتفاق دائمی است اما حق انتفاع موقتی است( به جز حبس مؤبد) 2) حق ارتفاق برای کمال انتفاع از ملک صاحب حق است اما حق انتفاق برای استفاده مستقیم منتفع از مورد حق می باشد 3) حق ارتفاق مختص اموال غیر منقول است اما موضوع حق انتفاع می تواند منقول یا غیر منقول باشد 4) حق ارتفاق موضوعی است تابع ملک که با انتقال ملک نقل و انتقال می یابد اما حق انتفاع حقی است استقلالی که مستقلا قابل نقل و انتقال و توقیف می باشد.114151

مصادیق و نمونه ها

1) شخص الف در ملک ب مجرایی داشته است ، شخص ب یا شخص ثالثی ( ج ) مجرا را مسدود می نماید ، شخص الف به عنوان دارنده حق مجرا می تواند به طرفیت ب یا ج دعوی ممانعت ار حق مطرح نماید.877192

2) فردی در خانه دیگری حق عبور دارد ، مالک خانه از عبور وی جلوگیری میکند ، ولذا وی دعوی ممانعت از حق به طرفیت صاحب خانه طرح می نماید.691508

3)در دعوای ممانعت از حق دادگاه وارد دلایل مالکیت حق نمی شود به بیان دیگر خواهان دلیلی مبنی بر وجود حق اصلی مطالبه نمی نماید و به عنوان مثال  صرف استفاده عملی از حق حق مجرا در ملک غیر ولو اینکه مالک حق مجرا نبوده در دعوی ممانعت از حق پیروز می شود.117758