شخص

شخص در لغت به معنای انسان است. در اصطلاح حقوق، شخص موجودی است که دارای حق و تکلیف می‌باشد.

اقسام شخص

شخص حقوقی

شخص حقوقی به نهادهایی مانند کانون، بنیاد، انجمن، اتحادیه، حزب، شرکت و … گفته می‌شود که با اهداف انتفاعی یا غیرانتفاعی به موجب قانون کشور تأسیس شده‌اند. اشخاص حقوقی را می‌توان به دو دسته اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم نمود. مصداق مهم اشخاص حقوقی حقوق خصوصی شرکت‌های تجاری و مصداق مهم اشخاص حقوقی حقوق عمومی دولت و موسسات عمومی است که برای انجام خدمات عمومی تأسیس شده‌اند.

شخص حقیقی

شخص حقیقی یا طبیعی همان انسان است که موضوع حق و تکلیف قرار میگیرد. به عبارت دیگر شخص حقیقی، همان فرد انسانی است، که به خاطر طبع اجتماعی داشتن مجبور به مساعی و اشتراک با همنوعان خود است.

تشخیص شخص در متون قانونی

تکالیف مرتبط با اشخاص در متون قانونی علی الاصول هم بر اشخاص حقیقی و هم بر اشخاص حقوقی حمل می گردد مگر این که اشخاص حقوقی قانونا یا منطقا قابلیت تمتع از حق یا حمل تکلیف را نداشته باشند. در مواردی که منظور قانونگذار از اشخاص، صرفا اشخاص حقیقی است، قانونگذار عموما از عبارت "فرد" یا "کسی" استفاده می کند و گاهی نیز از قرائن و سبک بیان قانونگذار مشخص است که منظور نظر قانونگذار اشخاص حقیقی هستند مانند معسر مد نظر در ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی که شهرداری با وصفی که شرکت تجاری نیست اما به عنوان شخص حقوقی نمی تواند دادخواست اعسار بدهد و یا مجازات حبس در قوانین متوجه اشخاص حقیقی است. گاهی قانونگذار جهت از بین بردن هر گونه شک و شبهه در حوزه اشخاص تصریح می نماید که در آن قانون منظور از اشخاص چه کسانی هستند مانند قانون اصلاحات ارضی که تصریح نموده است که اشخاص  مندرج در اين قانون اعم است از اشخاص حقيقي و اشخاص حقوقي. (بند 9 ماده یک قانون اصلاحات ارضي 1341)

کتب مرتبط

• حقوق مدنی 1، اشخاص و حمایت های حقوقی آنان (باریکلو)