ماده ۲۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۴ توسط فاطمه امیدی (بحث | مشارکت‌ها) (ابرابزار)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۲۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی: اگر اقرار در دادخواست یا حین مذاکره در دادگاه یا در یکی از لوایحی که به دادگاه تقدیم شده‌است به عمل آید، اقرار در دادگاه محسوب می‌شود، در غیر این صورت اقرار در خارج از دادگاه تلقی می‌شود.

توضیح واژگان

اقرار مستقل: این واژه در فقه به جای واژه «خارج از دادگاه» به کار رفته‌است اقرار ابتدایی دومین واژه ای است که در همین معنی در فقه به کار رفته‌است.[۱]

پیشینه

ماده ۳۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ بیان می‌دارد: «اقرار اگر در حین مذاکره در دادگاه یا در یکی از لوایحی که به دادگاه داده شده‌است به عمل آید اقرار در دادگاه و الا اقرار در خارج از دادگاه می‌باشد».

مطالعات تطبیقی

در نظام حقوقی انگلوساکسون نیز اقرار به دو نوع اقرار قضایی و اقرار غیرقضایی دسته‌بندی شده‌است: اقرار قضایی اقراری است که در حضور دادگاه یا در جریان رسیدگی صورت می‌گیرد که شامل اقرار در رسیدگی‌های مقدماتی نیز می‌شود و اقرار غیرقضایی، اقراری است که در خارج از دادگاه یا در برابر هر شخص رسمی یا غیررسمی در غیر زمان رسیدگی و بازجویی صورت می‌گیرد. در قوانین لیبی و سوریه به این دو نوع اقرار تصریح شده‌است و در برخی دیگر از جمله مصر و عراق اگر چه این تقسیم ذکر نشده‌است ولی در تعریف اقرار عبارت «حضور در دادگاه» قید شده‌است.[۲]

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

به موجب این ماده در صورتی که اقرار در دادخواست یا در حین مذاکره در دادگاه یا یکی از لوایح تقدیمی صورت گیرد اقرار در دادگاه محسوب می‌شود، برخی معتقدند اقرار در دادگاه معنای وسیع تری داشته و اقرار در جلسه تحقیقات و معاینه محلی که با حضور نماینده دادگاه نیز اقرار در دادگاه محسوب می‌شود. این نظر تحت تأثیر قانون آیین دادرسی مدنی فرانسه بیان شده‌است چراکه در فرانسه جلسه استنطاق را هم جلسه دادگاه می‌دانند و اقرار در آن را هم طبعاً اقرار در دادگاه می‌شناسند.[۳][۴]

در مورد اقرار خارج از دادگاه این گونه بحث می‌شود که سنجش اعتبار اقرار خارج از دادگاه به عهده دادرس می‌باشد و طرق اثبات اقرار خارج از دادگاه همچون سایر ادله می‌باشد به عنوان مثال در صورتی که اقرار شفاهاً باشد با شهادت شهود و در صورتی که ضمن سند عادی یا رسمی باشد می‌تواند حسب مورد مورد انکار و تردید و جعل قرار گیرد.[۵][۶][۷]

موارد مطرح شده در این ماده شرایط شکلی اقرار می‌باشد که صرف رعایت شرایط شکلی موجب اعتبار اقرار نمی‌شود و رعایت سایر شرایط ماهوی اقرار نیز ضروی است، به عنوان مثال چنانچه فردی ۳۰ ساله دادخواستی به طرفیت شخصی ۲۵ ساله تقدیم نماید و ادعا کند که فرزند خوانده‌است و خوانده در جلسه دادگاه اعتراف به ابوت خود نماید این اقرار هیچ ارزشی ندارد!![۸]

مطالعات فقهی

واژه اقرار مستقل در فقه به جای واژه «خارج از دادگاه» به کار رفته‌است اقرار ابتدایی دومین واژه ای است که در همین معنی در فقه به کار رفته‌است.[۹]

مصادیق و نمونه‌ها

چنانچه فردی ۳۰ ساله دادخواستی به طرفیت شخصی ۲۵ ساله تقدیم نماید و ادعا کند که فرزند خوانده‌است و خوانده در جلسه دادگاه اعتراف به ابوت خود نماید این اقرار هیچ ارزشی ندارد!![۱۰]

مقالات مرتبط

منابع

  1. فهیمه ملک‌زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2138096
  2. سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه (جلد سوم) بخش قضایی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2178184
  3. سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دادگاه‌های عمومی و انقلاب). چاپ 1. پایدار، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1180960
  4. علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 467888
  5. ایرج گلدوزیان. کلیات و مقدمه علم حقوق. چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4163692
  6. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 273276
  7. قدرت اله واحدی. آیین دادرسی مدنی کتاب دوم. چاپ 4. میزان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3526640
  8. علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 457320
  9. فهیمه ملک‌زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2138096
  10. علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 457320