آثار مبتذل
تعریف
مترادف نسبی با محتویات مبتذل؛ مبتذل در لغت به معانی بی‌ارزش، پست، پیش پاافتاده، سخیف، ناپسند، هجو، عوام پسند، بازاری، خوار، فرومایه آمده‌است و در تبصره یک ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه ای ۱۳۸۸، این صفت در ترکیب "محتویات مبتذل" و آثار مبتذل" به کار رفته‌است و در افواه عمومی، بیشتر در ترکیب "عکس و فیلم مبتذل" یا "عکس و فیلم سکسی" به کار می‌رود. تبصره یک ماده ۱۴ قانون فوق الذکر نیز تعریفی قانونی از آثار مبتذل ارائه می‌نماید: " محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه باشد." این تعریف خود مبهم است و تعریف به خود محسوب می‌گردد. تبصره ۱ ذیل بند ب ماده ۳ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند مصوب ۱۳۸۶٬۱۰٬۱۶ " آثار سمعی و بصری «مبتذل» به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه‌گیری کند." به هر حال صور قبیحه نیز تعریف دقیق حقوقی ندارد اما استنباط عمومی، تصاویر و فیلمهایی هستند که زنان و مردان برهنه یا نیمه‌برهنه بوده و تصاویر یا صحنه‌ها متعارفا باعث تحریک جنسی گردند.
تفکیک از محتویات مبتذل
هر چند به نظر نمی‌رسد که قانونگذار در دو قانون جرایم رایانه ای و قانون سعی و بصری، تفاوتی بین آثار مبتذل و محتویات مبتذل قائل بوده باشد، این تفاوت لفظی به نظر می‌آید که محتویات اعم از اثر بوده و رابطه این دو اعم و اخص مطلق است و هر اثری یک محتوی محسوب می‌گردد ولی هر محتوایی لزوماً یک اثر نیست و دیگر این که اثر القای عبارت اثر هنری مانند فیلمهای تهیه شده توسط شرکتهای فیلم‌سازی یا تصویر سازی را می‌نماید که در ساخت آن عوامل درگیر آن دارای اراده می‌باشند و لیکن هر محتوی مبتذل، اعم از این که یک اثر هنری باشد یا نباشد یا با اراده سازنده و رضایت عوامل ساخت باشد یا این که به زور و اکراه یا به صورت مخفی گرفته شده باشد، محتوای مبتذل می‌باشد.
تفکیک از آثار مستهجن
همچنانکه از ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه ای ۱۳۸۸و تبصره‌های آن بر می‌آید، قانونگذار بین محتویات مستهجن و محتویات مبتذل تفکیک قائل شده‌است. مطابق تبصره ۴ ماده ۱۴ قانون مذکور، محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیرواقعی یا متنی اطلاق می‌شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.
همچنین مطابق تبصره ۵ ذیل بند الف ماده ۳ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند مصوب ۱۳۸۶٬۱۰٬۱۶ ارائه شده‌است: «آثار سمعی و بصری «مستهجن» به آثاری گفته می‌شود که محتوای آنها نمایش برهنگی زن و مرد یا اندام تناسلی یا نمایش آمیزش جنسی باشد.»
وضعیت جرم انگاری
جهت بررسی وضعیت جرم انگاری، رجوع کنید به اصطلاح جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی.