ماده ۱۶ قانون آیین دادرسی کیفری

هرگاه دعواي ضرر و زيان ابتداء در دادگاه حقوقي اقامه شود ، دعواي مذكور قابل طرح در دادگاه كيفري نيست ، مگر آنكه مدعي خصوصي پس از اقامه دعوي در دادگاه حقوقي ، متوجه شود كه موضوع واجد جنبه كيفري نيز بوده است كه در اين صورت مي تواند با استرداد دعوي ، به دادگاه كيفري مراجعه كند . اما چنانچه دعواي ضرر و زيان ابتداء در دادگاه كيفري مطرح و صدور حكم كيفري به جهتي از جهات قانوني با تأخير مواجه شود ، مدعي خصوصي مي تواند با استرداد دعوي ، براي مطالبه ضرر و زيان به دادگاه حقوقي مراجعه كند . چنانچه مدعي خصوصي قبلاً هزينه دادرسي را پرداخته باشد نيازي به پرداخت مجدد آن نيست .

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در نظام دادرسی کیفری ایران،شاکی خصوصی میتواند ضمن شکایت کیفری و تقاضای تعقیب متهم در مرجع قضایی ذی صلاح،از همان مرجع تقاضای جبران خسارت ناشی از جرم را بکند و یا اینکه از دادگاه حقوقی پیگیری خسارت خود را بخواهد.به عبارتی دیگر اختیار انتخاب دادگاه حقوقی یا کیفری جهت رسیدگی به ادعای جبران خسارت به عهده شاکی است. ضمن اینکه طبیعتا میتواند سکوت کند و به هیچ مرجعی مراجعه نکند.بنابراین نحوه رسیدگی به دعوی خصوصی متفاوت خواهد بود.این حق برای شاکی خصوصی حق انتخاب نامیده میشود.