بررسی مبانی حقوقی امکان مداخله بشر دوستانه و توسل به زور بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل با تاکید بر سوریه
بررسی مبانی حقوقی امکان مداخله بشر دوستانه و توسل به زور بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل با تاکید بر سوریه عنوان رساله ای است که توسط علی غلامعلی پورگرمی، با راهنمایی محمدتقی رضایی و با مشاوره سهیلا کوشا و علی ایلخانی پور در سال ۱۳۹۴ و در مقطع دکتری دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.
 | |
| عنوان | بررسی مبانی حقوقی امکان مداخله بشر دوستانه و توسل به زور بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل با تاکید بر سوریه |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل عمومی |
| دانشجو | علی غلامعلی پورگرمی |
| استاد راهنما | محمدتقی رضایی |
| استاد مشاور | سهیلا کوشا، علی ایلخانی پور |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه پیام نور استان تهران |
چکیده
بحران های بین المللی دهه ۹۰ میلادی که به نقض گسترده و سیستماتیک حقوق بشر، نسل کشی و جنایت علیه بشریت منجر شد.مشخص کرد که با دکترین مداخله بشردوستانه نمی توان بحرانها را در جهت حمایت از شهروندان مدیریت کرد. زیرا این دکترین مبنای قانونی محکمی در حقوق بین الملل عرفی و قراردادی ندارد. کاستی های دکترین مداخله بشر دوستانه باعث گردید تا جامعه بین المللی به سمت دکترین جدیدی تحت عنوان مسئولیت حمایت سوق داده شود. بر اساس دکترین مسئولیت حمایت، حاکمیت مزیت نیست، بلکه یک مسئولیت است که بر ممانعت و توقف جنایات: نسل کشی، جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت تمرکز دارد و در صورت بدون نتیجه ماندن اقدامات صلح آمیز و به بن بست رسیدن شورای امنیت، اقدام نظامی را با هدف محافظت از مردم غیر نظامی مجاز می داند. علی رغم گزارش های متعدد شورای حقوق بشر و سایر نهادهای بین–المللی در مورد اثبات وقوع جرایم خشونت آمیز در قضیه ی سوریه، به دلیل عدم حمایت بین المللی امکان اعمال این دکترین در سوریه محقق نگردیده است. این رساله مبانی نظری مداخله بشر دوستانه و تحولات نظری آن را در قالب دکترین مسئولیت حمایت در معاهدات بین المللی، حقوق بین الملل عرفی، قطعنامه های شورای امنیت، اظهارات دبیر کل سازمان ملل و در نهایت رویه دولت ها و سازمان های بین المللی را با تاکید بر بحران سوریه بررسی می کند. درنتیجه می توان بیان داشت که راه حل بحران سوریه با روش های سیاسی حل و فصل اختلافات بالاخص مذاکره سران سوری قابل حل است و هر نوع مداخله ی نظامی درسوریه باید با مجوز شورای امنیت باشد.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه ۱
بخش اول: مداخله بشردوستانه و اصل عدم مداخله ۱۶
فصل اول: اصل عدم مداخله و منع توسل به زور ۱۸
فصل دوم: مداخله بشردوستانه ۷۷
بخش دوم: دکترین مسئولیت حمایت و بحران سوریه ۱۳۴
فصل اول: دکترین مسئولیت حمایت ۱۳۵
فصل دوم: بررسی توسل به زور بدون مجوز شورای امنیت در چهارچوب دکترین مسئولیت حمایت در کشور سوریه ۱۹۶
تحلیل، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات ۲۳۵
منابع و مآخذ ۲۴۸
فهرست تفصیلی مطالب
مقدمه ۱
۱– بیان مسیله ۱
۲–بررسی آثار ۴
۳– هدف و ضرورت پژوهش ۱۰
۴– سوال های پژوهش ۱۱
۵– فرضیه های پژوهش ۱۱
۶– روش انجام پژوهش و تجزیه و تحلیل داده ها ۱۲
۷– قلمرو پژوهش ۱۲
۸– تعریف مفاهیم و اصطلاحات ۱۲
۹– سازماندهی پژوهش ۱۵
بخش اول: مداخله بشردوستانه و اصل عدم مداخله ۱۶
درآمد ۱۷
فصل اول: اصل عدم مداخله و منع توسل به زور ۱۸
گفتار اول: اصل عدم مداخله ۱۸
مبحث اول: حاکمیت و عدم مداخله ۱۹
بند ۱– تحولات اصل حاکمیت ۲۱
بند ۲– تمایز مداخله نظامی با دیگر اشکال مداخله ۲۵
مبحث دوم: اصل عدم مداخله ۲۷
بند ۱– رویه دولتها در رعایت اصل عدم مداخله ۳۱
بند ۲– اصل عدم مداخله و منشور ملل متحد ۳۳
بند ۳– مفهوم زور ۳۷
بند ۴– تهدید به (توسل به) زور ۳۸
بند ۵– یکپارچگی سرزمینی و استقلال سیاسی ۴۲
مبحث سوم: قلمرو و محتوی صلاحیت داخلی ۴۵
بند ۱– مفوم ذاتا در صلاحیت داخلی ۴۶
بند ۲– نظام حقوق بشر بین المللی و سازوکارها ۵۲
بند ۳– کنوانسون وین درباره روابط دیپلماتیک، ماده ۴۱ ۵۲
بند ۴– کاربردهای دیگر اصل عدم مداخله ۵۲
گفتار دوم: مبانی حقوقی مداخله و توسل به زور ۵۴
مبحث اول: انگیزه های توسل به زور توسط دولت ها ۵۵
مبحث دوم: اشکال مداخله ۵۷
بند ۱– مداخله بدون مجوز شورای امنیت و با مبنای قانونی در حقوق بین الملل ۵۸
بند ۲– مداخله بدون مجوز شورای امنیت و بدون مبنای مورد اجماع قانونی در حقوق بین الملل ۶۷
بند ۳– مداخله با مجوز شورای امنیت تحت فصل ۷ ۷۳
جمع بندی ۷۵
فصل دوم: مداخله بشردوستانه ۷۷
گفتار اول: سیر تحولات مداخله بشردوستانه ۷۸
مبحث اول: مداخلات بشردوستانه قبل از منشور ملل متحد ۷۹
مبحث دوم: مداخلات بشر دوستانه پس از منشور ۸۱
مبحث سوم: دیدگاه موافقان و مخالفان مداخله بشردوستانه ۹۱
بند ۱– دیدگاه مخالفان ۹۱
بند ۲– دیدگاه موافقان ۹۲
مبحث چهارم: اصول احتیاطی مداخله ۹۳
گفتار دوم: تحلیل حقوقی مداخله بشر دوستانه با بررسی چند مورد از مداخلات بشردوستانه ۱۰۱
بند ۱– لیبریا ۱۰۸
بند ۲– شمال عراق ۱۰۹
بند ۳– رواندا ۱۱۱
بند ۴– سومالی ۱۱۲
بند ۵– کوزوو ۱۱۵
بند ۶– افغانستان ۱۱۹
بند ۷– عراق ۱۲۱
بند ۸– سودان (دارفور) ۱۲۵
بند ۹– لیبی ۱۲۷
بند ۱۰– مداخله روسیه در اکراین ۱۳۰
جمع بندی ۱۳۲
بخش دوم: دکترین مسئولیت حمایت و بحران سوریه ۱۳۴
فصل اول: دکترین مسئولیت حمایت ۱۳۵
درآمد ۱۳۵
گفتار اول: سیر تحولات دکترین مسئولیت حمایت ۱۳۶
مبحث اول: سابقه شکل گیری دکترین مسئولیت حمایت ۱۳۸
مبحث دوم: حاکمیت و مسئولیت حمایت ۱۴۵
بند ۱– کمیسیون بین المللی مداخله و حاکمیت دولت ۱۴۹
بند ۲– معیارهایی که به نظر کمیسیون تحقق آنها مشروعیت مداخله نظامی را به همراه دارد ۱۵۱
بند ۳– تفاوت مسئولیت حمایت و مداخله بشردوستانه ۱۵۳
گفتار دوم: بررسی اسناد بین المللی، نظریات علمای حقوق و دولتها در مورد مسئولیت حمایت ۱۵۵
مبحث اول: قطعنامه های شورای امنیت ومجمع عمومی ۱۵۵
بند ۱– قطعنامه ۱۶۷۴ ۱۵۶
بند ۲– قطعنامه ۱۷۰۶ ۱۵۷
بند ۳– قطعنامه ۱۹۷۰ شورای امنیت و ممنوعیت تحریم اسلحه ۱۵۷
بند ۴– قطعنامه ۱۹۷۳ شورای امنیت و منطقه پرواز ممنوع در لیبی ۱۵۸
بند ۵– قطعنامه مجمع عمومی در مورد مسئولیت حمایت ۱۶۱
مبحث دوم: محتوی گزارش کمیسیون بین المللی مداخله و حاکمیت و دیدگاه حقوقدانان و دولتها در مورد مسئولیت حمایت ۱۷۸
بند ۱– نامه نماینده دایم برزیل به مجمع عمومی (مسئولیت حین حمایت) ۱۸۱
بند ۲– پیشنهادات نایب رییس هییت مدیره مرکز جهانی مسئولیت حمایت برای تقویت دکترین مسئولیت حمایت ۱۸۴
بند ۳– دیدگاه برخی کشورها نسبت به مسئولیت حمایت ۱۸۵
مبحث سوم: دیدگاه موافقان و مخالفان اعمال رکن سوم دکترین مسئولیت حمایت ۱۸۶
جمع بندی ۱۹۳
فصل دوم: بررسی توسل به زور بدون مجوز شورای امنیت در چهارچوب دکترین مسئولیت حمایت در کشور سوریه ۱۹۶
درآمد ۱۹۷
گفتار اول: سیر تحولات سوریه ۱۹۸
مبحث اول: واکنش جامعه ی بین الملل در قبال تحولات سوریه ۲۰۳
بند ۱– بررسی قطعنامه های شورای امنیت ۲۰۵
بند
– قطعنامه مجمع عمومی (۴ ژوین ۲۰۱۳) ۲۱۲
مبحث دوم: تحلیل و بررسی گزارش کمیته بین المللی مستقل تحقیق در مورد جمهوری عربی سوریه ۲۱۵
بند ۱– پیشنهادات شورای حقوق بشر در مورد سوریه ۲۱۷
بند ۲– پیشنهادات شورای حقوق بشر به جمهوری عربی سوریه ۲۱۸
بند ۳– پیشنهادات شورای حقوق بشر به جامعه بین المللی ۲۱۸
بند ۴– پیشنهادات شورای حقوق بشر به شورای امنیت ۲۱۹
بند ۵– پیشنهادات شورای حقوق بشر به مجمع عمومی ۲۱۹
بند ۶– نقد گزارش کمیسیون ۲۱۹
گفتار دوم: اعمال دکترین مسئولیت حمایت در وضعیت سوریه ۲۲۰
مبحث اول: مواضع موافقان و مخالفان مداخله در سوریه ۲۲۳
بند ۱– اعمال مسئولیت حمایت در سوریه با مجوز شورای امنیت ۲۲۶
بند ۲– اعمال مسئولیت حمایت در سوریه بدون مجوز شورای امنیت ۲۲۶
مبحث دوم: نقدهای وارد بر دکترین مسئولیت حمایت و کاربرد آن در بحران سوریه ۲۳۰
تحلیل، نتیجه گیری و ارایه پیشنهادات ۲۳۵
منابع و مآخذ ۲۴۸
نمایه ۲۶۹
کلیدواژه ها
- سوریه
- مسئولیت حمایت
- مبانی (حقوق)
- دخالت بشردوستانه
- اصل عدم توسل به زور
- مجوز
- شورای امنیت
- عدم مداخله
- مقررات
- ملل متحد