سالمندان و حق بر سواد دیجیتال از منظر «توصیه‌های سازمان ملل متحد در عصر وابستگی دیجیتال»
سالمندان و حق بر سواد دیجیتال از منظر «توصیه‌های سازمان ملل متحد در عصر وابستگی دیجیتال» نام مقاله ای از نجمه رزمخواه بوده که در شماره نهم دوره پنجم فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
تعداد سالمندان در جهان روبه‌افزایش است. هم‌زمان دنیا شاهد توسعۀ روزافزون فنّاوری دیجیتال است، فرایندی که باعث شده فعالان حوزۀ حقوق بشر نگرانی‌های مختلفی را درخصوص وجود سوگیری و پیش‌داوری‌های متعصبانه دربارۀ قابلیت‌های سالمندان و درنتیجه بی‌توجهی به نیازهای آن‌ها در بهره‌مندشدن از سواد دیجیتال مطرح کنند. همچنین در چهارچوب نظام بین‌المللی حقوق بشر، به‌صراحت از حق بر سواد دیجیتال صحبت نشده است. در همین راستا، دبیر کل سازمان ملل متحد پیشنهاد کرد که مقرراتی برای تعیین تعهدات دولت‌ها در حوزۀ دیجیتال تهیه شود. این پیشنهاد به طرح توصیه‌های سازمان ملل متحد در عصر وابستگی دیجیتال منجر شد که از تعهدات بین‌المللی دولت‌ها در راستای کنترل و نظارت بر آثار فنّاوری دیجیتال صحبت می‌کند. موضوع اصلی پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه مقررات توصیه‌نامه به حق سالمندان در کسب سواد دیجیتال و همچنین کاهش شکاف دیجیتال در جوامع است. این مطالعه به روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است. یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که به‌دلیل فقدان صراحت در اشاره به حق سالمندان بر داشتن سواد دیجیتال، به‌عنوان یک حق مستقل بشری، و همچنین تأکید بر لزوم دسترسی عموم به خدمات دیجیتال بدون توجه به شرایط متفاوت اقتصادی و اجتماعی کشورها و البته ارائۀ پیشنهاد در راستای به‌اشتراک‌گذاری کالاهای دیجیتال، بدون توجه به حق مالکیت فکری پدیدآورندگان این نوع کالاها، توصیه‌نامه درصورت تصویب با این وضعیت به‌هیچ‌وجه در اجرای رسالت خود در تأمین و اجرای حق بر سواد دیجیتال و کاهش شکاف دیجیتال موفق نخواهد بود.
کلیدواژه ها
- سالمندان
- سن‌گرایی
- سواد دیجیتال
- شکاف دیجیتال