۱٬۹۰۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''قانون آیین دادرسی مدنی'''، در اصطلاحات اسلامی مطلقاً به مقررات رسیدگی طرق الحکم می‌گفتند و در واقع قوانینی است که قضات در رسیدگی [[مدنی]] و [[امور حسبی]] به کار می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338332|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | '''قانون آیین دادرسی مدنی'''، در اصطلاحات اسلامی مطلقاً به مقررات رسیدگی [[طرق الحکم|طرق‌الحکم]] می‌گفتند و در واقع [[قانون|قوانینی]] است که [[قاضی|قضات]] در رسیدگی [[امور مدنی|مدنی]] و [[امور حسبی]] به کار می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338332|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> قانون آیین دادرسی مدنی لازم الاجرای کنونی مشتمل بر 529 ماده و 72 تبصره است که در تاریخ 1379/1/21 به تصویب [[مجلس شورای اسلامی]] رسید و در تاریخ 1379/1/28 مورد تایید [[شورای نگهبان]] قرار گرفت.<ref>https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93305</ref> | ||
== | == سیر تحولات قانون آیین دادرسی مدنی == | ||
قبل از استقرار حکومت مشروطه در ایران سازمان قضایی از نوع کنونی وجود نداشت و تنها دیوان خانه عدالت در تهران مستقر بود که آن هم مقررات رسیدگی و آیین قضاوت خاصی نداشت. در شهرستان ها و روستاها نیز حکام ولایات بین مردم حل اختلاف می‌کردند. پس از مشروطه مقرراتی در این باره تصویب شد که ذیلا اشاره می‌گردد؛ | |||
== | === 1.قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب 1290 === | ||
اولین قانون مشابه با قانون آیین دادرسی مدنی فعلی در ایران، تحت عنوان [[قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی]] در سال ۱۲۹۰ شمسی، پس از پیروزی انقلاب مشروطه و توسط کمیسیون قوانین عدلیه در دومین دوره [[مجلس شواری ملی]] به تصویب رسید. | |||
در سال های 1301 تا 1312 اصلاحاتی بر این قانون صورت گرفت که دو مورد از مهمترین آنها به موجب قانون اصول محاکمات آزمایش در سال 1305 و قانون تسریع محاکمات مصوب 1309 بود. | |||
=== 2. قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 === | |||
توسط [[مجلس سنا]] و [[مجلس شورای ملی|شورای ملی]] در 789 ماده تصویب گردید. پس از انقلاب اسلامی بخشی از مواد این [[قانون]] در مورد مرور زمان و [[خسارت تاخیر تادیه]] از سوی [[شورای نگهبان]] خلاف [[شرع]] اعلام شد و با تصویب قوانین زیر بخش عمده ای از آن قانون به صورت [[نسخ صریح|صریح]] یا [[نسخ ضمنی|ضمنی]] [[نسخ]] شد: | |||
==== 1.قانون تشکیل دادگاه های عمومی مصوب 1358 ==== | |||
==== 2.لایحه قانونی دادگاه مدنی خاص 1358 ==== | |||
==== 3.قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1360 ==== | |||
==== 4. قانون تشکیل دادگاه های حقوقی 1 و 2 مصوب 1364 ==== | |||
==== 5.قانون تعیین موارد تجدیدنظر احکام دادگاه ها و نحوه‌ی رسیدگی دادگاه هامصوب 1372 ==== | |||
==== 6.قانون تشکیل دادگاه های کیفری 1 و 2 شعب دیوان عالی کشور مصوب 1368 ==== | |||
==== 7.قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب 1373 ==== | |||
=== 3. قانون آیین دادرسی مصوب 1379 === | |||
این قانون هم اکنون نیز [[لازم الاجرا|لازم الاجراست]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6665148|صفحه=|نام۱=محمدجواد|نام خانوادگی۱=بهشتی|نام۲=نادر|نام خانوادگی۲=مردانی|چاپ=4}}</ref> | |||
== تقسیم بندی قانون آیین دادرسی مدنی == | |||
=== کتاب اول - در امور مدنی === | |||
==== کلیات ==== | |||
===== باب اول - در [[صلاحیت]] [[دادگاه]] ها ===== | |||
====== فصل اول - در [[صلاحیت ذاتی]] و [[صلاحیت نسبی|نسبی]] دادگاه ها ====== | |||
====== فصل دوم - اختلاف در صلاحیت و ترتیب حل آن ====== | |||
===== باب دوم - [[وکالت]] در [[دعاوی]] ===== | |||
===== باب سوم - [[دادرسی]] نخستین ===== | |||
====== فصل اول - [[دادخواست]] ====== | |||
مبحث اول - تقدیم [[دادخواست]] | |||
مبحث دوم - شرایط دادخواست | |||
مبحث سوم - موارد [[توقیف دادخواست]] | |||
مبحث چهارم - پیوستهای دادخواست | |||
====== فصل دوم - [[بهای خواسته]] ====== | |||
====== فصل سوم - جریان دادخواست تا [[جلسه رسیدگی]] ====== | |||
مبحث اول - جریان دادخواست | |||
مبحث دوم - [[ابلاغ]] | |||
مبحث سوم - [[ایرادات]] و موانع رسیدگی | |||
====== فصل چهارم - جلسه دادرسی ====== | |||
====== فصل پنجم - [[توقیف دادرسی]] و [[استرداد دعوا]] و [[استرداد دادخواست|دادخواست]] ====== | |||
====== فصل ششم - [[امور اتفاقی]] ====== | |||
مبحث اول - [[تأمین خواسته]] | |||
مبحث دوم - [[ورود ثالث|ورود شخص ثالث]] | |||
مبحث سوم - [[جلب ثالث|جلب شخص ثالث]] | |||
مبحث چهارم - [[دعوای متقابل]] | |||
مبحث پنجم - [[تامین اتباع خارجی|اخذ تأمین از اتباع دولتهای خارجی]] | |||
====== فصل هفتم - [[تأمین دلیل]] و [[اظهارنامه]] ====== | |||
مبحث اول - تأمین دلیل | |||
مبحث دوم - اظهارنامه | |||
====== فصل هشتم - دعاوی [[تصرف عدوانی]]، [[ممانعت از حق]] و [[مزاحمت از حق|مزاحمت]] ====== | |||
====== فصل نهم - [[سازش]] و درخواست آن ====== | |||
مبحث اول - سازش | |||
مبحث دوم - درخواست سازش | |||
====== فصل دهم - رسیدگی به دلایل ====== | |||
مبحث اول - کلیات | |||
مبحث دوم - [[اقرار]] | |||
مبحث سوم - [[اسناد]] | |||
مبحث چهارم - [[شهادت|گواهی]] | |||
مبحث پنجم - [[معاینه محل]] و [[تحقیق محلی]] | |||
مبحث ششم - رجوع به[[کارشناسی|کارشناس]] | |||
مبحث هفتم - [[سوگند]] | |||
مبحث هشتم - [[نیابت قضایی]] | |||
====== فصل یازدهم - [[رأی]] ====== | |||
مبحث اول - صدور و انشاء رأی | |||
مبحث دوم - ابلاغ رأی | |||
مبحث سوم - [[حکم حضوری]] و [[حکم غیابی|غیابی]] | |||
مبحث چهارم - [[واخواهی]] | |||
مبحث پنجم - [[تصحیح رای|تصحیح رأی]] | |||
مبحث ششم - دادرسی فوری | |||
===== باب چهارم - [[تجدیدنظر خواهی|تجدیدنظر]] ===== | |||
====== فصل اول - احکام و [[قرار|قرارهای]] قابل نقض و تجدیدنظر ====== | |||
====== فصل دوم - آرای قابل تجدیدنظر ====== | |||
====== فصل سوم - مهلت تجدیدنظر ====== | |||
====== فصل چهارم - دادخواست و مقدمات رسیدگی ====== | |||
====== فصل پنجم - جهات تجدیدنظر ====== | |||
===== باب پنجم - [[فرجام خواهی|فرجام‌خواهی]] ===== | |||
====== فصل اول - فرجام‌خواهی در امور مدنی ====== | |||
مبحث اول - فرجام‌خواهی و آرای قابل فرجام | |||
مبحث دوم - موارد نقض | |||
مبحث سوم - ترتیب فرجام‌خواهی | |||
مبحث چهارم - ترتیب رسیدگی | |||
مبحث پنجم - مهلت فرجام‌خواهی | |||
مبحث ششم - اقدامات پس از نقض | |||
مبحث هفتم - [[فرجام تبعی]] | |||
====== فصل دوم - [[اعتراض شخص ثالث]] ====== | |||
====== فصل سوم - [[اعاده دادرسی]] ====== | |||
مبحث اول - جهات اعاده دادرسی | |||
مبحث دوم - مهلت درخواست اعاده دادرسی | |||
مبحث سوم - ترتیب درخواست اعاده دادرسی و رسیدگی | |||
===== باب ششم - مواعد ===== | |||
====== فصل اول - تعیین و حساب مواعد ====== | |||
====== فصل دوم - دادن مهلت و تجدید موعد ====== | |||
===== باب هفتم - [[داوری]] ===== | |||
===== باب هشتم - [[هزینه دادرسی]] و [[اعسار]] ===== | |||
====== فصل اول - هزینه دادرسی ====== | |||
====== فصل دوم - اعسار از هزینه دادرسی ====== | |||
===== باب نهم - [[مطالبه]] [[خسارت]] و [[الزام به انجام تعهد|اجبار به انجام تعهد]] ===== | |||
====== فصل اول - کلیات ====== | |||
====== فصل دوم - خسارات ====== | |||
====== فصل سوم - [[مستثنیات دین|مستثنیات دِ‌ین]]<ref>https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93305</ref> ====== | |||
== قوانین مرتبط == | |||
=== 1.[[قانون شوراهای حل اختلاف]] === | |||
=== 2.[[قانون اجرای احکام مدنی]] === | |||
=== 3.[[قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی]] === | |||
== رویه‌های قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 1002/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | * [[نظریه شماره 1002/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}}{{پانویس}} | ||
[[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی مدنی]] | [[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی مدنی]] | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]] | |||
[[رده:فهرست قوانین]] | |||