ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی

عیوب ذیل در زن موجب حق فسخ برای مرد خواهد بود:

۱- قرن؛

۲- جذام؛

۳- برص؛

۴- افضا؛

۵- زمینگیری؛

۶- نابینایی از هر دو چشم.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

رتقاء یا رتق، یعنی گوشت آلود بودن فرج زن، به نحوی که دخول مرد، غیرممکن گردد.

برص در لغت یعنی پیسی، و در اصطلاح، به نوعی مرض پوستی، که باعث ایجاد نقاط سفید بر روی پوست می گردد؛ برص گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با اینکه ممکن است مردان هم، مبتلا به برص، جذام و زمین گیری گردند، اما تنها وجود این عیوب در زنان، از موجبات فسخ نکاح محسوب می گردد.

چنانچه به هر دلیلی، موجبات فسخ نکاح توسط مرد، که به منظور نفی ضرر از وی، پیش بینی شده است؛ مرتفع گردند، دراینصورت حق فسخ مرد نیز، منتفی است. و روح و مقصود قانون، و نفی ضرر، دلالت بر انتفای حق فسخ زوج، به دلیل مداوای امراض زوجه، با توجه به پیشرفت علم طب دارد. قانونگذار، مصلحت ندانسته که در تشخیص مصادیق فسخ نکاح توسط زوج، عرف دخالت نماید. و درصورت مداوای قرن با عمل جراحی، حق فسخ زوج منتفی است.

برخی از عیوب جسمانی زن، که موجبات حق فسخ را برای زوج، فراهم می نمایند؛ مسری بوده؛ و برخی دیگر واگیر ندارند؛ اما درهرصورت، تنها وجود این امراض در زوجه، از موجبات فسخ نکاح محسوب می گردد.

به عقیده یکی از حقوقدانان، با استناد به قاعده لاضرر، لنگی زوجه، از موجبات فسخ نکاح توسط زوج است.

عیوبی که مقصود اصلی از نکاح را، به خطر بیندازد؛ موجب فسخ عقد می گردد.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام باقر، وجود مانع در رحم زوجه، و پیسی و جنون وی، و نیز پارگی فرج که منجربه یکی شدن مجرای ادرار با فرج می گردد؛ از موجبات فسخ نکاح توسط مرد است.

عیوب شش گانه ای که موجب فسخ نکاح توسط مرد، می گردد؛ حصری بوده؛ و نمی توان بر مصادیق آن افزود.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 6102/7 مورخه 1/10/1387 اداره حقوقی قوه قضاییه، درصورت ضرورت، جراحی و برداشتن رحم به منظور مداوای زوجه، از موجبات فسخ نکاح محسوب نمی گردد.

به موجب دادنامه شماره 9209970909900083 مورخه 22/2/1392 شعبه 26 دیوان عالی کشور، هر یک از عیوب زوجه، صرف نظر از اینکه صعب العلاج بوده یا نبوده باشد؛ موجبات فسخ نکاح را برای زوج فراهم می نماید.

به موجب دادنامه شماره 742 مورخه 25/10/1369 شعبه 33 دیوان عالی کشور، ابتلای زوجه به قرن، موجبات فسخ نکاح توسط زوج را، فراهم می نماید.

انتقادات

حصری بودن مصادیق هر حکم، روش مناسبی برای وضع قانون، محسوب نمی گردد.

امراضی مانند جذام، برص، زمین گیری و نابینایی دو چشم زوجه، که موجبات فسخ نکاح توسط زوج را، فراهم می نماید؛ ممکن است در مرد نیز ظهور یابد؛ اما مقنن، بدون هیچ مبنای عقلایی، وجود عیوب مزبور در شوهر را، از موجبات فسخ عقد توسط زوجه محسوب ننموده است.