ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها

اضافه کردن نظریه مشورتی
(اضافه کردن نظریه مشورتی)
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری:'''[[بازپرس]] پيش از شروع به تحقيق با توجه به حقوق [[متهم]] به وي اعلام مي كند مراقب اظهارات خود باشد . سپس موضوع اتهام و ادله آن را به شكل صريح به او تفهيم مي كند و به او اعلام مي نمايد كه [[اقرار]] يا همكاري مؤثر وي مي تواند موجبات تخفيف مجازات وي را در دادگاه فراهم سازد و آنگاه شروع به پرسش مي كند . پرسشها بايد مفيد ، روشن ، مرتبط با اتهام و در محدوده آن باشد . پرسش تلقيني يا همراه با اغفال ، اكراه و اجبار متهم ممنوع است .
'''ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری:''' [[بازپرس]] پیش از شروع به تحقیق با توجه به حقوق [[متهم]] به وی اعلام می‌کند مراقب اظهارات خود باشد. سپس موضوع اتهام و ادله آن را به شکل صریح به او [[تفهیم اتهام|تفهیم]] می‌کند و به او اعلام می‌نماید که [[اقرار]] یا همکاری مؤثر وی می‌تواند موجبات [[تخفیف مجازات]] وی را در دادگاه فراهم سازد و آنگاه شروع به پرسش می‌کند. پرسشها باید مفید، روشن، مرتبط با اتهام و در محدوده آن باشد. پرسش تلقینی یا همراه با [[اغفال]]، [[اکراه]] و [[اجبار]] متهم ممنوع است.
تبصره ماده 195: وكيل متهم مي تواند در صورت طرح سؤالات تلقيني يا ساير موارد خلاف قانون به بازپرس تذكر دهد .
 
تبصره - وکیل متهم می‌تواند در صورت طرح سؤالات تلقینی یا سایر موارد خلاف قانون به بازپرس تذکر دهد.
* {{زیتونی|[[ماده ۱۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== مواد مرتبط ==
 
* [[ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری]]
* [[ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری]]
* [[ماده ۳۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری]]
* [[ماده ۶۲۵ قانون آیین دادرسی کیفری]]
* [[ماده ۶۲۶ قانون آیین دادرسی کیفری]]
* [[اصل ۳۸ قانون اساسی]]


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
تفهیم اتهام عبارت است از اعلان واضح و صریح عنوان مجرمانه منتسب به متهم به گونه ای که علت تعقیب کیفری را متوجه شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277468|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> البته تفهیم اتهام را باید عملی فراتر از اعلان ساده اتهام دانست. چرا که تفهیم اتهام علاوه بر اعلان آن، متضمن فهماندن عمل مجرمانه انتسابی به شخص متهم است. این امر موجبات دفاع بهتر را برای متهم فراهم می سازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277472|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref>
«تخفیف مجازات» به معنای تقلیل کیفر به کمتر از حداقل و یا [[تبدیل مجازات|تبدیل]] آن به مجازات خفیف تر است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته های حقوق جزای عمومی (جلد اول دوم سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=616824|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=20}}</ref>همچنین «تفهیم اتهام» عبارت است از اعلان واضح و صریح عنوان مجرمانه منتسب به متهم به گونه ای که علت [[تعقیب]] کیفری را متوجه شود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277468|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> البته تفهیم اتهام را باید عملی فراتر از اعلان ساده اتهام دانست، چرا که تفهیم اتهام علاوه بر اعلان آن، متضمن فهماندن عمل مجرمانه انتسابی به شخص متهم است، این امر موجبات دفاع بهتر را برای متهم فراهم می‌سازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277472|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref>
 
ضمنا «بازپرس» دادرسی است که شغل وی استنطاق از متهمین و تحقیق از [[مطلع|مطلعین]] راجع به اتهام است، به‌طور کلی [[کشف جرم]] و جلوگیری از فرار متهم از اهم وظایف اوست، در اصطلاح دیگری بازپرس را [[قاضی تحقیق]] یا مستنطق می‌نامند، هرچند اصطلاح اول عملاً استعمال نمی‌شود و اصطلاح دوم در شرف متروک شدن است، گفتنی است اصطلاح جاری در حال حاضر، همان بازپرس است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2138492|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک‌زاده|چاپ=2}}</ref>


== پیشینه ==
== پیشینه ==
سابقاً ماده 129 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277488|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref>
سابقاً [[ماده ۱۲۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸|ماده ۱۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸)]] در این خصوص وضع شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277488|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
چنانچه اتهامی متوجه شخص حقوقی شده باشد، لازم است این اتهام به کسی تبیین شود که به عنوان وکیل وی یا نماینده برای ارائه توضیحات حضور میابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277476|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref> همچنین به موجب ماده فوق، وکیل متهم می تواند به بازپرس در خصوص طرح سوالات تلقینی و دیگر رفتار های خلاف قانون تذکر دهد و این حق را نباید محدود به موقعیت زمانی و مکانی خاصی کرد. لذا این حق حتی شامل تخلفاتی که قبل از مداخله وکیل در پرونده رخ داده است نیز می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277484|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref>
چنانچه اتهامی متوجه [[شخص حقوقی]] شده باشد، لازم است این اتهام به کسی تبیین شود که به عنوان وکیل وی یا [[نماینده شخص حقوقی|نماینده]] برای ارائه توضیحات حضور می یابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277476|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref>همچنین به موجب ماده فوق، وکیل متهم می‌تواند به بازپرس در خصوص طرح سوالات تلقینی و دیگر رفتارهای خلاف قانون تذکر دهد و این حق را نباید محدود به موقعیت زمانی و مکانی خاصی کرد؛ لذا این حق حتی شامل تخلفاتی که قبل از مداخله وکیل در پرونده رخ داده‌است نیز می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277484|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref>


== رویه قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
حکم دادنامه شماره 116 تاریخ 1373/7/5: با عنایت به مواد 125 و 130 و 161 قانون آیین دادرسی کیفری (مواد 195، [[ماده 169 قانون آيين دادرسي كيفري|169]]، [[ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری|180]] و تبصره [[ماده ۱۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده 183]] و [[ماده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی کیفری|262]] قانون فعلی): دادیار دادسرای عمومی که اتهام و دلایل آن را صریحا به متهم تفهیم ننموده و تامین نامتناسب نیز اخذ و پس از تذکر [[دادیار]] اظهار نظر موارد دیگری از اتهامات را به متهم تفهیم و بدون اخذ آخرین دفاع و بدون موافقت دادسرا مبادرت به صدور [[کیفرخواست]] نمود مرتکب تخلف شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتیاط با آیین دادرسی کیفری- جلد اول|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279740|صفحه=|نام۱=مرکز مطبوعات|انتشارات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref>
حکم [[دادنامه]] شماره ۱۱۶ تاریخ ۱۳۷۳/۷/۵: با عنایت به مواد ۱۲۵ و ۱۳۰ و ۱۶۱ قانون آیین دادرسی کیفری (مواد ۱۹۵، [[ماده ۱۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری|۱۶۹]]، [[ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری|۱۸۰]] و تبصره [[ماده ۱۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۱۸۳]] و [[ماده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی کیفری|۲۶۲]] قانون فعلی): [[دادیار]] [[دادسرای عمومی]] که اتهام و دلایل آن را صریحاً به متهم تفهیم ننموده و [[قرار تامین کیفری|تأمین]] نامتناسب نیز اخذ و پس از تذکر [[دادیار اظهارنظر]] موارد دیگری از اتهامات را به متهم تفهیم و بدون [[اخذ آخرین دفاع]] و بدون موافقت دادسرا مبادرت به صدور [[کیفرخواست]] نمود مرتکب تخلف شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتیاط با آیین دادرسی کیفری- جلد اول|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279740|صفحه=|نام۱=مرکز مطبوعات|انتشارات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref>


== مواد مرتبط ==
* [[نظریه شماره 7/1400/381 مورخ 1400/10/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رسیدگی به جرایم اخلال در نظام اقتصادي]]
[[اصل 38 قانون اساسی]] <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری (ویرایش جدید)|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6277480|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=12}}</ref>
* [[نظریه شماره 7/98/1941 مورخ 1399/02/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه تفهیم اتهام به فرد متهم به ارتکاب چندین جرم]]


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}}
 
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[رده:کشف جرم و تحقیقات مقدماتی]]
[[رده:احضار، جلب و تحقیق از متهم]]
[[رده:تفهیم اتهام]]
۴٬۰۲۴

ویرایش