ماده ۲۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی
اجرای قرار معاینه محل یا تحقیق محلی ممکن است توسط یکی از دادرسان دادگاه یا قاضی تحقیق به عمل آید. وقت و محل تحقیقات باید ازقبل به طرفین اطلاع داده شود. درصورتی که محل تحقیقات خارج از حوزه دادگاه باشد، دادگاه می‌تواند اجرای تحقیقات را از دادگاه محل درخواست نماید مگر این که مبنای رأی دادگاه معاینه یا تحقیقات محلی باشد که در این صورت باید اجرای قرارهای مذکور توسط شخص قاضی صادرکننده رأی صورت گیرد یا گزارش مورد وثوق دادگاه باشد.
توضیح واژگان
دادرس: دادرس در معنای قاضی دادگاه استعمال می‌گردد و منحصر در دادرس علی‌البدل نمی‌باشد. ۱۴۳۲۲۳
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
واژه «قاضی تحقیق» در قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب سال ۷۳ به کار برده شده‌است و هم‌اکنون با توجه به اینکه قانون مزور در سال ۸۱ اصلاح گردیده و نهاد دادسرا احی شده‌است، دادستان، بازپرس، و دادیار جانشین قاضی تحقیق شده‌اند. ۳۱۳۰۸۷
مطابق این ماده مجری قرار معاینه محل مکلف است معاینه و اطلاعات حاصل از آن را در حضور طرفین دعوا (یا با ابلاغ قانونی برای حضور آن‌ها) در صورتجلسه قید نماید. و در صورت حضور طرفین آن را امضا نمایند. ۳۳۵۱۴۵
در صورتی که محل اجرای قرار، اماکن خصوصی باشد، در صورت ممانعت افراد از اجرای قرار، در حدود مقررات قرار قهراً اجرا می‌شود، بدین ترتیب که مجری قرار حسب مورد از نیزوی انتظامی یا اگر مکان نظامی باشد از مأموران دژبانی کمک می‌گیرد. ۳۱۳۳۳۶
مقررات مربوط به فاصله ابلاغ در ماده ۶۴ق. ا.د. م در خصوص ابلاغ‌های زمان و محل تحقیق و معایه محل لازم الرعایه می‌باشد. ۱۴۳۲۲۶
ممکن است محل انجام معاینه محل خارج از حوزه دادگاه باشد که در این صورت باید به دادگاه آن محل نیابت داده شود تا آن را انجام دهد و درخواست‌ها به تفصیل در نیابت بیان گردد. ۳۰۶۶۹۲
مصادیق و نمونه‌ها
ایراداتی که خوانده در قرار معاینه محل می‌تواند مطرح نماید مانند اینکه اعلام کند که در صورت برداری محل اشتباه صورت گرفته‌است، یا مهمترین ایراد اینکه اعلام کند قرار توسط شاغل غیر قضایی اجرا شده‌است. ۱۲۸۱۵۱۲