ماده ۳۷۵ قانون مدنی

مبیع باید در محلی تسلیم شود که عقد بیع در آن جا واقع شده است مگر این که عرف و عادت، مقتضی تسلیم در محل دیگر باشد و یا در ضمن بیع محل مخصوصی برای تسلیم، معین شده باشد.

توضیح واژگان

عرف، یعنی کاربرد یا رسمی، که جماعتی آن را، لازم الاجرا می دانند. و دستورالعملی شفاهی، که از نسلی به نسل دیگر، منتقل گردیده؛ و درواقع، از پیشینیان به آیندگان به ارث می رسد را، عرف گویند.

تکرار عملی توسط عموم جامعه را، عادت اجتماعی نامند.

پیشینه

به موجب ماده 1069 قانون مدنی فرانسه، تسلیم مورد معامله، در محل وقوع عقد صورت می پذیرد.

در حقوق ایران، فرانسه، مصر، آلمان و انگلیس، طرفین می توانند با توافق یکدیگر، محل اجرای تعهد را مشخص نمایند.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

اگر موضوع تعهد، عین معین باشد؛ محل اجرای تعهد، مکانی است که مال در آنجا قرار دارد. اما درصورت کلی بودن مورد معامله، اقامتگاه متعهد و یا محل تجارت او را، باید به عنوان مکان اجرای تعهد پذیرفت.

اراده ضمنی طرفین، می توانند همچون شروط صریح، به تعیین مکان اجرای عقد بپردازد.

عرفی که پس از تصویب قانون تکمیلی به وجود آمده باشد؛ بر قانون مقدم است؛ زیرا امکان ملازمت آن با "قصد مشترک طرفین"، بیشتر از قانون تکمیلی است.

چون ممکن است بین ایجاب و قبول، فاصله زمانی ایجاد گردد؛ بدین ترتیب مکان اجرای عقد، دارای اهمیت خاصی می باشد.

جهت تعیین مکان اجرای تعهد، ابتدا باید مفاد قرارداد مورد توجه قرار گیرد. زیرا طرفین، می توانند هر محلی را که مصلحت می دانند؛ تعیین نمایند. در این رابطه، توافق ضمنی آنان نیز معتبر است.

اگر نتوان بنابر اراده مشترک طرفین، محل اجرای قرارداد را مشخص نمود؛ دراینصورت باید با مراجعه به عرف و عادت، اقدام به تعیین محل وفای به عهد نمود.

هزینه های حمل مبیع، جهت تحویل آن به مشتری، بر عهده خود او است.

سوابق فقهی

بنا بر نظر مشهور فقها، تعیین مکان اجرای تعهد توسط طرفین، الزامی نبوده؛ و دراینصورت، تعهد باید در محل وقوع عقد ایفا گردد.

مصادیق و نمونه ها

• اگر به دلالت عرف، مصالح ساختمانی فروخته شده؛ باید در محل احداث ساختمان، به خریدار تسلیم گردد؛ طرفین باید از این عرف تبعیت نمایند؛ حتی اگر در قرارداد، اشاره ای به این موضوع نگردیده باشد.