ماده ۸۲۴ قانون مدنی

هر گاه یک یا چند نفر از وراث، حق خود را اسقاط کند باقی وراث نمی‌توانند آن را فقط نسبت به سهم خود اجرا نمایند و باید یا از آن صرف نظر کنند یا نسبت به تمام مبیع اجرا نمایند.

توضیح واژگان

وارث در لغت یعنی باقی(20221)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

دلیل وضع این ماده، این است که حق شفعه، از قابلیت تبعیض برخوردار نیست. زیرا اعطای حق شفعه به شریک بایع، بدین جهت است که در آینده، تقسیم ملک با اشکال مواجه نگردد. درحالی که اعمال شفعه نسبت به بخشی از مبیع، نه تنها معضل مزبور را حل نمی کند؛ منجر به کم شدن حصه خریدار، و متضرر شدن او، به دلیل مشکل یا غیرممکن شدن افراز می گردد. بدین ترتیب حق شفعه، بسیط و غیرقابل تجزیه بوده؛ و در پیکر مبیع انتشار می یابد.(3426) و درصورت پذیرش تبعیض در حق شفعه، ممکن است قسمتی را، که موضوع شفعه قرار نگرفته است؛ خالی از منفعت بوده؛ و یا چنین عملی باعث ایجاد اختلاف قیمت فاحش، در ملک گردد.(265521)

حق شفعه، قابل تبعیض نیست. زیرا اگر یکی از وراثف از حق مزبور صرف نظر نماید؛ دراینصورت با توجه به ادله ارث، حق او به سایر ورثه می رسد؛ و درنتیجه دیگر تبعیضی رخ نخواهد داد.(391662)

اجرای حق شفعه، با کسی است که اداره ترکه را برعهده دارد.(1115776)

دلیل تصویب این ماده، این است که حق شفعه، واحد بوده؛ و قابل تجزیه نیست. ازطرفی با وجود حتی یک وارث، نمی توان حق مزبور را منتفی دانست.(391658)

سوابق فقهی

اگر همه ورثه نخواهند اخذ به شفعه نمایند؛ زوجه متوفی، می توان حق شفعه خود را، نسبت به کل مبیع اعمال نماید.(95550)