ماده ۸۶۲ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

ماده ۸۶۲ قانون مدنی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۱:۲۸

۶٬۰۷۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

Karandish

۳۰٬۶۷۹

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-اشخاصی که به موجب نسب ارث می‌برند سه طبقه اند:
+'''ماده ۸۶۲ قانون مدنی''': اشخاصی که به موجب [[قرابت نسبی|نسب]] [[ارث]] می‌برند سه [[طبقات ارث|طبقه]] اند:
-۱- پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد.
+۱- پدر و مادر و [[ولد|اولاد]] و اولاد اولاد.
-۲- اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها.
+۲- [[جد|اجداد]] و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها.
 ۳- اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آن‌ها.
+*{{زیتونی|[[ماده ۸۶۱ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
+*{{زیتونی|[[ماده ۸۶۳ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 == توضیح واژگان ==
-جد یعنی پدر پدر و پدر مادر و هرچه بالاتر رود.(29427)
+«جد» یعنی پدرِ پدر و پدرِ مادر و هرچه بالاتر رود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=117764|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>
-ولد در لغت یعنی فرزند بلاواسطه(49547)
+«ولد» در لغت یعنی فرزند بلاواسطه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198244|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>
-خویشاوندی عرضی یعنی قرابت بین دو شخص که بلاواسطه یا باواسطه، از شخصی واحد به وجود آمده اند.(39071)
+به رابطه ناشی از [[ولادت|تولد]]، «نسب» گویند؛ مشروط بر تأیید [[عرف]] و [[شرع]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2645196|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=1}}</ref>
-به رابطه ناشی از تولد، نسب گویند؛ مشروط بر تأیید عرف و شرع. (661285)
+«[[خویشاوندی عرضی]]» یعنی [[قرابت]] بین دو [[شخص]] که بلاواسطه یا باواسطه، از [[شخص|شخصی]] واحد به وجود آمده اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156340|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref>
-به هر زنی که از پدر یا مادر انسان، یا از هر دوی آنها به وجود آید؛ اخت گویند.(20104)
+«[[خویشاوندی طولی]]» که در آن، شخصی، از دیگری تولد یافته است را می توان به خویشاوندی طولی صعودی و نزولی تقسیم نمود، خویشاوندی طولی صعودی نظیر قرابت پدر با فرزندان یا نوه های خود، و قرابت نزولی مانند خویشاوندی فرزند با پدر و پدربزرگ خویش.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156336|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref>
-== پیشینه ==
+== مطالعات تطبیقی ==
-در آیین یهود، با وجود شخص مذکر در بین وراث، اشخاص مؤنث، از ارث محروم می گردند. بنابراین اگر متوفی فاقد پسر باشد؛ اموال او به دخترش می رسد. و نوه میت، بر دختر او تقدم دارد؛ اما دختر بر براداران متوفی مقدم است. و در دین یهود، پسر ارشد، از پدر خود دو برابر سایر اولاد متوفی ارث می برد؛ و پدر نمی تواند خلاف این حکم، وصیت نماید؛ ولی دررابطه با میراث مادر، همه فرزندان، به یک میزان سهم خواهند داشت.(767390)
+در آیین یهود، با وجود شخص مذکر در بین [[وارث|وراث]]، اشخاص مؤنث، از ارث محروم می گردند، بنابراین اگر متوفی فاقد پسر باشد؛ [[مال|اموال]] او به دخترش می رسد، و نوه میت، بر دختر او تقدم دارد؛ اما دختر بر برادران متوفی مقدم است. در دین یهود، پسر ارشد، از پدر خود دو برابر سایر اولاد متوفی ارث می برد؛ و پدر نمی تواند خلاف این حکم، [[وصیت]] نماید؛ ولی در رابطه با میراث مادر، همه فرزندان، به یک میزان سهم خواهند داشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3069616|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref>
 == نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
-خویشاوندی طولی که در آن، شخصی، از دیگری تولد یافته است را؛ می توان به خویشاوندی طولی صعودی و نزولی تقسیم نمود. خویشاوندی طولی صعودی نظیر قرابت پدر با فرزندان یا نوه های خود، و قرابت نزولی مانند خویشاوندی فرزند با پدر و پدربزرگ خویش(39070) و در طبقه سوم، عمو و عمه و دایی و خاله، جزء درجه اول وراث می باشند و فرزندان آنان، در درجه دوم قرارگرفته؛ و به همین ترتیب، باوجود نسل های بعدی، یک درجه به خویشان میت در همان طبقه، افزوده می گردد.(39088) و در طبقه دوم، دو نوع وارث وجوددارد: یکی اجداد، و دیگری خواهران و برادران متوفی، و هیچکدام از این دو صنف، دیگری را از ارث محروم نمی نماید. (49393) و قانونگذار در این ماده، تصریح به لفظ "اولاد اولاد" نموده است. چراکه کلمه "اولاد" به تنهایی نمی توانست دلالت بر نوادگان متوفی نیز نماید و به کاربردن لفظ "اولاد" برای نوه ها، استعمالی مجازی محسوب می گردد.(49547) و نسب را می توان به دو دسته تقسیم نمود: اول آنکه کسی، ولو با واسطه، موجب تولد شخص دیگری گردد؛ مانند رابطه نسب فرزند با جد خود. و دوم آنکه دو شخص به موجب تولد از شخص ثالث، باهم رابطه خویشی پیدا نمایند؛ نظیر رابطه خواهر و برادر با پدر یا جد خود.(582456) و ترتیب بین طبقات ارث، در درون این طبقات هم رعایت می شود؛ به گونه ای هرطبقه به چند درجه قابل تقسیم است؛ و باوجود درجه بالاتر، درجات بعدی از ارث محروم می گردند.(893607) و عمو و عمه و دایی و خاله میت، به واسطه جد و جده او به وجودآمده اند؛ پس بدیهی  است که جده و جده در طبقه دوم ارث بری قرارگرفته و باوجود آنها، فرزندانشان از ارث محروم گردند.(49367)
+در [[وراث طبقه دوم|طبقه دوم]]، دو نوع وارث وجود دارد: یکی اجداد، و دیگری خواهران و برادران متوفی، و هیچکدام از این دو صنف، دیگری را از ارث محروم نمی نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=197628|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>
+در [[وراث طبقه سوم|طبقه سوم]]، عمو و عمه و دایی و خاله، جزء درجه اول وراث می باشند و فرزندان آنان، در درجه دوم قرار گرفته؛ و به همین ترتیب، با وجود نسل های بعدی، یک درجه به خویشان میت در همان طبقه، افزوده می گردد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156408|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> بنابراین ترتیب بین طبقات ارث، در درون این طبقات هم رعایت می شود؛ به گونه ای هر طبقه به چند درجه قابل تقسیم است؛ و با وجود درجه بالاتر، درجات بعدی از ارث محروم می گردند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=رهام|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3574484|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=بروجردی عبده|چاپ=1}}</ref>
+نسب را می توان به دو دسته تقسیم نمود: اول آنکه کسی، ولو با واسطه، موجب تولد شخص دیگری گردد؛ مانند رابطه نسبی فرزند با جد خود، و دوم آنکه دو شخص به موجب تولد از شخص ثالث، باهم رابطه خویشی پیدا نمایند؛ نظیر رابطه خواهر و برادر با پدر یا جد خود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات الاحکام ( حقوقی و جزایی)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2329880|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=2}}</ref>
+عمو و عمه و دایی و خاله میت، به واسطه جد و [[جده]] او به وجود آمده اند؛ پس بدیهی است که جده و جده در طبقه دوم ارث بری قرار گرفته و با وجود آنها، فرزندانشان از ارث محروم گردند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=197524|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>
+قانونگذار در این ماده، تصریح به لفظ "اولاد اولاد" نموده است، چرا که کلمه "اولاد" به تنهایی نمی توانست دلالت بر نوادگان متوفی نیز نماید و به کاربردن لفظ "اولاد" برای نوه ها، [[استعمال مجازی|استعمالی مجازی]] محسوب می گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198244|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>
+== مطالعات فقهی ==
-== سوابق فقهی ==
+=== سوابق فقهی ===
-دایی و خاله در کنار عمو و عمه، از متوفی ارث می برند.(13219)
+دایی و خاله در کنار عمو و عمه، از متوفی ارث می برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=52932|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>
 == انتقادات ==
-هرچند لفظ "اجداد" در این ماده، شامل جده نیز می گردد؛ لیکن شایسته بود تا قانونگذار، به کلمه "جدات" نیز اشاره می نمود.(3917)
+هر چند لفظ "اجداد" در این ماده، شامل جده نیز می گردد؛ لیکن شایسته بود تا قانونگذار، به کلمه "جدات" نیز اشاره می نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15724|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref>
+== مقالات مرتبط ==
+* [[وصیت حساب های مجازی]]
+* [[شرایط قتل مانع ارث و مطالعة تطبیقی آن در فرق اسلامی|شرایط قتل مانع ارث و مطالعه تطبیقی آن در فرق اسلامی]]
+== کتب مرتبط ==
+* [[مختصر حقوق خانواده]]
+== منابع ==
+{{پانویس}}
+{{مواد قانون مدنی}}
+[[رده:مواد قانون مدنی]]
+[[رده:اموال]]
+[[رده:وصیت و ارث]]
+[[رده:ارث]]
+[[رده:موجبات ارث و طبقات مختلف وراث]]