بررسی آثار اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها بر نرخ بزهکاری
 | |
| عنوان | بررسی آثار اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها بر نرخ بزهکاری |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | رامین بایرامی آرباطان |
| استاد راهنما | بهزاد رضوی فرد |
| استاد مشاور | علی حسین نجفی ابرندآبادی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
بررسی آثار اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها بر نرخ بزهکاری عنوان پایان نامه ای است که توسط رامین بایرامی آرباطان، با راهنمایی بهزاد رضوی فرد و با مشاوره علی حسین نجفی ابرندآبادی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
هر سیاست اقتصادی که یک کشور در دستور کار خویش قرار می دهد، از یک سو، زمینه های جرم زایی برخی جرایم را کاهش داده و از سوی دیگر، بستر ارتکاب جرایم و بزه دیدگان جدید را فراهم می آورد. پدیده مجرمانه، به عنوان یک واقعیت انسانی و اجتماعی، ظرفیت تاثیر پذیری عمیق از تمام جنبه هایِ حیات انسانی را دارا می باشد. یکی از جنبه های موثر که در چند سال اخیر، نظریه های متعدد اقتصادی و حتی جرم شناسی را به خود معطوف ساخته است، پیامدهای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها است. در این پایان نامه، با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی و بهره مندی از آمار رسمی، سعی شده است از منظر جرمشناسی، آثار اجرای این قانون، بر نرخ بزهکاری مطالعه شود.اجرای این قانون برمیزان بزهکاری بی تاثیر نبوده است. آثاراحتمالی مستقیم وغیرمستقیم جرمشناختی اجرای این قانون بر میزان بزهکاری عبارتنداز: تاثیرگذاری برافزایش نابرابری درآمد، احساس فقر، افزایش بیکاری، تغییر نحوه ی زندگی و فساد اداری و... . لازم به تذکر است که تمامی این آثار، ناشی از اجرای این قانون نبوده است؛ بلکه عوامل دیگری در ظهور یا شتاب روند این تاثیرات دخیل بوده است که موضوع مطالعه ی این اثر نمی باشد؛ ولی اجرای این قانون، به جهت آثار خود، در تسریع روند تغییر میزان بزهکاری در کشور، نقش بسزایی ایفاء نموده است.درپایان نامه حاضر، تاثیر اجرای این قانون، بر جرایم متعدد علیه اشخاص، انواع جرایم مرتبط با مواد مخدر و جرایم علیه اموال و مالکیت مطالعه شده است و یافته ها نشان می دهد که تاثیر اجرای این قانون، بر افزایش میزان جرایم، به ویژه سرقت خرد، ملموس تر بوده است. تاثیر اجرای این قانون، به جهت افزایش شدید هزینه های اقتصادی خانوار شهری و روستایی ایرانی و در نتیجه، ایجاد آسیب های اجتماعی خانوادگی – اجتماعی، بویژه افزایش میزان طلاق و ترک انفاق و کاهش آمار نکاح ، کاهش میزان اوقات فراغت و شادی افراد، افزایش میزان اشتغال (اجباری) زنان، نباید فراموش گردد. طبق برخی نظرسنجی ها، نگرش چندان مطلوبی از سوی مردم، درباره ی پیامدهای اجرای این قانون وجود نداشته است. با این وجود، نباید از مزایای مثبت اجتماعی اجرای این قانون، غافل ماند؛ زیرا، پیشگیری از نرخ قاچاق سوخت و کالاهای دیگر و جرایم زیست محیطی، از جمله ی نکات مثبت آثار اجرای این قانون بوده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه ز
بیان مساله ض
سوال اصلی ظ
سوال های فرعی ظ
فرضیه اصلی ظ
فرضیه های فرعی ظ
پیشینه پایان نامه ع
هدف پایان نامه غ
روش تحقیق غ
موانع، مشکلات و محدودیتهای پایان نامه غ
اهمیت و ارزش پایان نامه ف
منطق پایان نامه ق
بخش اول: بررسی اقتصادی یارانه و تبیین های جرمشناختی آثار اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها ۱
فصل اول – تبیین همبستگی سطح رشد اقتصادی با نرخ بزهکاری؛ با تاملی بر مباحث اقتصادی یارانه ۴
مبحث اول – یارانه از دیدگاه اقتصادی – اجتماعی ۴
گفتار اول: مفهوم وتعاریف یارانه ۶
گفتار دوم: بررسی دلایل دولت ها از انتخاب یارانه قیمتی ۸
گفتار سوم: نگرش جامعه ایرانی نسبت به سیاست هدفمند کردن یارانه ها ۱۰
مبحث دوم – بررسی جرمشناختی میزان همبستگی بین سطح رشد اقتصادی و نرخ بزهکاری ۱۵
گفتار اول: سهم دولت ها در میزان ارتکاب بزهکاری ۱۶
گفتار دوم: نوسانات اقتصادی عاملی برتغییرمیزان بزهکاری ۱۹
فصل دوم– تبیین نظری آثاراجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها بر نرخ بزهکاری ۲۶
مبحث اول –آثار اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در پرتو نظریه های جرمشناختی ۲۶
گفتار اول: نظریه ی فعالیت روزانه ۲۷
گفتار دوم: نظریه ی آنومی(خلاءهنجاری) ۳۰
گفتارسوم: نظریه ی تعارض فرهنگی ۳۹
گفتارچهارم: نظریه ی فرصت های متفاوت ۴۳
گفتارپنجم: نظریه ی خود کنترلی ۴۷
مبحث دوم: تاثیرعوامل اقتصادی بر آسیب های اجتماعی خانواده ی ایرانی،درپرتو هدفمند کردن یارانه ها ۵۰
گفتار اول: هزینه ی اقتصادی خانوار ایرانی ۵۱
گفتار دوم: تاثیرگذاری هزینه های اقتصادی برکاهش نرخ ازدواج و افزایش طلاق ۵۸
گفتار سوم: سهم مشکلات اقتصادی برمیزان اوقات فراغت وتفریح ۶۲
گفتار چهارم: نقش اقتصاد دربزهدیدگی یا بزهکاری زنان ۶۴
گفتار پنجم: تاثیر تغییر سیاست اقتصادی یارانه ای بر جرایم زیست محیطی خانوار ۶۸
بخش دوم: ارتباط سنجی میان سیاست اقتصادی یارانه و نرخ بزهکاری ایران ۷۶
فصل اول– تاثیر غیر مستقیم اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بر نرخ بزهکاری ۷۹
مبحث اول – مولفه های جرم زای موثر بر نرخ بزهکاری مرتبط با اجرای قانون هدفمندکردن یارانه ها ۸۰
گفتاراول– عوامل اقتصادی ۸۰
گفتاردوم– فاصله طبقاتی ۸۵
گفتار سوم– امکان ظهور بی اعتمادی اجتماعی در سایه ی سیاست اقتصادی نامطلوب ۸۸
گفتارچهارم –قوانین و مقررات ۹۲
مبحث دوم– نحوه تاثیر غیر مستقیم اجرای سیاست اقتصادی یارانه ای برنرخ بزهکاری ۹۵
گفتاراول – افزایش نابرابری درآمدی و احساس نابرابری اجتماعی ۹۵
گفتار دوم – بروز احساس شدید فقر و ناتوانی مالی در طبقات پایین جامعه ۱۰۰
گفتارسوم– افزایش نرخ بیکاری ۱۰۵
فصل دوم– تاثیر مستقیم اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها برنرخ بزهکاری ۱۱۲
مبحث اول – نحوه ی تاثیر مستقیم اجرای سیاست اقتصادی یارانه ای برنرخ بزهکاری ۱۱۲
گفتاراول – تغییر سبک زندگی و مدل عمومی بزهکاری کشور ۱۱۲
گفتاردوم –ظهور پدیده ی نافرمانی مدنی ۱۱۶
گفتارسوم – افزایش جرایم یقه سفیدی ۱۱۸
مبحث دوم– تاثیراجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها بر نرخ انواع جرایم در ایران ۱۲۱
گفتار اول – تاثیر مساعد هدفمند سازی یارانه ها بر نرخ بزهکاری ۱۲۲
بند اول: تاثیر مثبت هدفمند کردن یارانه ها در پیشگیری از بزهکاری مهاجرین ۱۲۳
بند دوم: تاثیرمساعد هدفمندسازی یارانه ها بر نرخ انواع قاچاق ۱۲۶
۱– نرخ قاچاق سوخت ۱۲۷
۲– نرخ قاچاق برنج ۱۲۹
۳– نرخ قاچاق دام ۱۳۰
گفتاردوم: نرخ بزهکاری قاچاق مواد مخدر درایران؛ درسایه ی اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ها ۱۳۰
گفتارسوم : نرخ جرایم علیه اشخاص درایران؛ درسایه ی اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ها ۱۳۷
گفتار چهارم: نرخ جرایم علیه اموال و مالکیت درایران؛ درسایه ی اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ۱۵۴
نتیجه گیری ۱۶۶
بیان پیشنهادها ۱۷۶
فهرست منابع و مآخذ ۱۷۸
پیوست ها ۱۸۵
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول شماره۱ –۱: وضعیت بیکاری در سال۱۳۹۲ ۱۱ جدول شماره
–۱: وضعیت اشتغال در سال ۱۳۹۲ ۱۱
جدول شماره۳–۱: هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری بر مبنای هزار ریال بین سال های ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۵۲
جدول شماره ۴–۱: هزینه خالص سالانه یک خانوار روستایی بر مبنای هزار ریال بین سال های ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۵۴
جدول شماره ۵– ۱: پرونده های مختومه در دادگاه های عمومی کیفری بر حسب موضوع جرم از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۵۹
جدول شماره ۶– ۱: سهم تفریح از کل درآمد خانوار ۶۴
جدول شماره۷ –۱: یارانه بنزین در دوره ۱۳۸۶–۱۳۷۹ ۶۹
جدول شماره
–۱: یارانه نفت سفید در دوره ۱۳۸۶– ۱۳۷۹ ۷۰
جدول شماره۹–۱: یارانه گاز مایع در دوره ۱۳۸۶ – ۱۳۷۹ ۷۱
جدول شماره۱۰–۱: یارانه گاز طبیعی در دوره ۱۳۸۶ – ۱۳۷۹ ۷۲
جدول شماره ۱–۲ : میزان اشتغال کارگاه های صنعتی دارای پروانه بهره برداری صادره توسط وزارت صنایع و معادن برحسب تعداد شاغلین از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۱۰
جدول شماره۲–۲ : تعداد دستگیر شدگان در ارتباط با انواع مواد مخدر، به تفکیک نوع جرم بین سال های۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۳۱
جدول شماره ۳–۲ : میزان مواد مخدر کشف شده بر حسب کیلو گرم بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۳۵
جدول شماره۴–۲ : تعداد پرونده های مختومه در دادگاه های عمومی،دادسراها،دادگاه های تجدیدنظر و شورای حل اختلاف کشور بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۳۸
جدول شماره
–۲ : پرونده های مختومه در دادگاه های عمومی کیفری بر حسب موضوع جرم از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۳۹
جدول شمار
–۲ : پرونده های تشکیل شده در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی بر حسب موضوع بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۲
جدول شماره ۷–
- دستگیر شدگان جرایم مختلف(قتل عمدو غیر عمد، ضرب و جرح وصدمه،تهدید،اجبارو اکراه،مرگ ناگهانی،تظاهر به چاقوکشی،مسموم کردن عمدی) بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۵
جدول شماره
–
- پرونده های تشکیل شده در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی در مورد اقدام به خود کشی بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۹
جدول شمار ه ۹–
- پرونده های تشکیل شده در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی در مورد فوت شدگان خودکشی بین سال۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۲
جدول شماره ی۱۰ –
پرونده های مختومه در دادگاه های عمومی کیفری بر حسب موضوع جرم از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۵
جدول شماره
–۲ : سرقت های عادی بر حسب نوع بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۸
جدول شماره
–
- سرقت های عادی (موردی) انجام شده بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۶۱
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
نمودار شماره۱– ۱: نحوه توزیع هزینه خالص خوراکی سالانه یک خانوار شهری بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۵۲
نمودار شماره۲– ۱: نحوه توزیع هزینه خالص غیرخوراکی و دخانی سالانه یک خانوار شهری بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۵۳
نمودار شماره ۳–۱: نحوه توزیع هزینه خالص خوراکی سالانه یک خانوار روستایی بر مبنای هزار ریال بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۵۴
نمودار شماره ۴–۱: نحوه توزیع هزینه خالص غیرخوراکی و دخانی سالانه یک خانوار روستایی بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۵۴
نمودار شماره ۵–۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه ازدواج در دادگاه های عمومی از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۶۰
نمودار شماره۶–۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه طلاق در دادگاه های عمومی از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۶۱
نمودار شماره ۷–۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه ترک انفاق در دادگاه های عمومی از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۶۱
نمودار شماره ۱–۱: نحوه توزیع میزان اشتغال کارگاه های صنعتی از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۱۰
نمودار شماره ۲–۱: نحوه توزیع تعداد قاچاقچیان دستگیرشده در ارتباط با انواع مواد مخدر بین سالهای ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۳۲
نمودار شماره ۳–۱: نحوه توزیع تعداد نگهدارندگان دستگیرشده در ارتباط با انواع مواد مخدر بین سالهای ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۳۳
نمودار شماره ۴–۱: نحوه توزیع تعداد معتادان و مصرف کنندگان دستگیرشده در ارتباط با انواع مواد مخدر بین سالهای ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۳۳
نمودار شماره ۵– ۱: نحوه توزیع میزان مواد مخدر کشف شده بر حسب کیلو گرم بین سالهای ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۳۶
نمودار شماره۶–۱: نحوه توزیع مهمترین آسیب های اجتماعی از نگاه مردم در سال ۱۳۹۱ ۱۳۷
نمودار شماره۷ – ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه قتل عمد در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۰
نمودار شماره۸ – ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه قتل غیر عمد در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۱
نمودار شماره۹ – ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه ایراد ضرب و جرح در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۴۱
نمودار شماره۱۰–۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده جرم قتل غیر عمد در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۳
نمودار شماره۱۱–۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده جرم ضرب و جرح در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۳
نمودار شماره۱۲– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده جرم تظاهر به چاقو کشی در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۴
نمودار شماره۱۳–۱: نحوه توزیع دستگیر شدگان جرایم مختلف (مجموع زن و مرد) بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۶
نمودار شماره
– ۱: نحوه توزیع دستگیر شدگان جنس مذکر جرایم مختلف بین سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۴۶
نمودار شماره ۱۵– ۱: نحوه توزیع دستگیر شدگان جنس مونث جرایم مختلف بین سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۴۶
نمودار شماره ۱۶– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده در مورد اقدام به خود کشی (مجموع جنس مذکر و مونث) بین سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۴۹
نمودار شماره
– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده در مورد اقدام به خود کشی جنس مذکر بین سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۵۰
نمودار شماره ۱۸– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده در مورد اقدام به خود کشی جنس مونث بین سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۵۱
نمودار شماره ۱۹– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده در مورد فوت شدگان خودکشی(مجموع زن و مرد) بین سال۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۳
نمودار شماره ۲۰– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده در مورد فوت شدگان خودکشی جنس مذکر بین سال۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۳
نمودار شماره ۲۱– ۱: نحوه توزیع پرونده های تشکیل شده در مورد فوت شدگان خودکشی جنس مونث بین سال۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۴
نمودار شماره ۲۲– ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه جرم سرقت در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۶
نمودار شماره ۲۳– ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه جرم صدور چک بلامحل در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۶
نمودار شماره ۲۴– ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه جرم تخریب در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۵۷
نمودار شماره ۲۵– ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه جرم اختلاس، ارتشاء و جعل در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۵۷
نمودار شماره ۲۶– ۱: نحوه توزیع پرونده های مختومه جرم تصرف عدوانی و مزاحمت در دادگاه های عمومی کیفری از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۸
نمودار شماره ۲۷– ۱: نحوه توزیع سرقت عادی اتومبیل از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۵۹
نمودار شماره ۲۸– ۱: نحوه توزیع سرقت عادی لوازم خودرو یا وسایل داخل آن از سال ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۶۰
نمودار شماره ۲۹– ۱: نحوه توزیع سرقت عادی سایر اشیا از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۶۰
نمودار شماره ۳۰– ۱: نحوه توزیع سرقت عادی از منازل بین سالهای ۱۳۹۰– ۱۳۸۶ ۱۶۱
نمودار شماره ۳۱–۱: نحوه توزیع بیشترین جرایم ارتکابی تا اواخر سال۱۳۹۱ ۱۶۳
کلیدواژه ها
- قانون هدفمند کردن یارانه ها
- نرخ بزهکاری
- هدفمندسازی یارانه ها