بررسی حقوق خانواده در پرتو اصول قانون اساسی

عنوان	بررسی حقوق خانواده در پرتو اصول قانون اساسی
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	محمدعلی میرزایی امیرآبادی
استاد راهنما	محمدحسین فرهنگی
استاد مشاور	محمد روشن
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

بررسی حقوق خانواده در پرتو اصول قانون اساسی عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدعلی میرزایی امیرآبادی، با راهنمایی محمدحسین فرهنگی و با مشاوره محمد روشن در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

قانون اساسی: در کشور ایران مثل همه کشورهای دیگر، سنگ بنا و رکن اصلی و اساسی جهت گیری و چشم انداز دراز مدت برای همه امور کشور می باشد. و باید تمام جهت گیری ها و قانون گذاری ها بر اساس آن باشد، ولی قانون اساسی ایران، نگاه ویژه و مخصوص به خانواده دارد و به خاطر اهمیتی که دارد هم در مقدمه قانون اساسی و هم در اصول ۳، ۱۰، ۲۱، ۲۸ الی ۳۱ و ۴۳ به آن اشاره شده است. معمولا قانون اساسی کشورها مسایل را به طور کلی اشاره می کنند از جمله قانون اساسی ایران، ولی به خاطر اهمیت موضوع می بینیم که در قانون اساسی ایران، به مسایل ریز خانواده که، باید در قانون خانواده، مدنی و ... لحاظ شود از جمله مسایلی مثل موضوع، قیومیت، حضانت، زنان سالخورده، ولی شرعی و ... اشاره کرده است.خانواده یک عامل همبستگی و شرط تعادل اجتماعی است. مواردی مثل مسایل حقوقی، اشتغال، مسکن، بهداشت، تفریح، آموزش و پرورش و دهها مسیله دیگر که هر کدام به نوبه خود دارای اهمیت می باشند.نمونه ای از محورهای اساسی مرتبط با خانواده می باشد.در یک جمع بندی کلی می توان گفت که امکانات مناسبی جهت توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده از سوی نظام جمهوری اسلامی فراهم شده است ولی کافی نیست.بنابراین هر چند حقوق مادی و معنوی خانواده در نظام حقوقی پیش بینی شده ، اما در عمل درصدی از آن تحقق پیدا کرده و برای تامین حداقل نیازهای خانواده از سوی نظام حکومتی جمهوری اسلامی تمهیداتی شده است ولی هنوز تا رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده قانون اساسی فاصله ی قابل توجهی وجود دارد و در قوانین عادی بخش قابل توجهی از آنچه قانون اساسی گفته تامین شده و البته بخشی هم تامین نشده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

فصل اول: عناصر و اجزای تحقیق ۳

۱–۱ بیان مسیله ۴

۱–۲ اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن ۴

۱–۳ هدف های تحقیق ۵

۱–۴ سوالات ۶

۱–۵ فرضیه ها ۶

۱–۶ چهار چوب نظری تحقیق ۷

۱–۷ مدل تحقیق ۷

۱–۷–۱ روش تحقیق ۸

۱–۷–۲ روش گرد آوری اطلاعات ۸

۱–۷–۳ روش تجزیه وتحلیل اطلاعات ۸

فصل دوم: بررسی قسمتی از مقدمه قانون اساسی و اصل دهم در خصوص ایجاد امکانات توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده توسط حکومت ۹

۲–۱ نقش خانواده در رشد و تعالی انسان ۱۰

۲–۲ خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان ۱۲

۲–۲–۱ اولویت اصولی مانند گذشت، فداکاری و مشورت در خانواده ۱۳

۲–۲–۲ تاسیس مرکز امور زنان ۱۳

۲–۳ ایجاد امکانات توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده توسط حکومت ۱۵

۲–۴ پرهیز از تجملات در تشکیل خانواده، در عین قداست و استواری ۱۷

۲–۴–۱ گسترش فرهنگ سرمایه داری و تجمل گرایی ۱۹

۲–۵– راه های آسان کردن تشکیل خانواده ۲۰

۲–۶ راه های پاسداری از قداست خانواده ۲۱

۲–۶–۱ یک تجربه برای استحکام خانواده ۲۲

۲–۶–۲ آیا جدایی موقت راه حل مناسبی برای انسجام خانواده است ۲۳

۲–۷ راه های استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی ۲۴

فصل سوم: بررسی اصل بیست و یکم قانون اساسی در خصوص رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او ۲۸

۳–۱ ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او ۲۹

۳–۱–۱ چهره زن در قرآن کریم ۳۰

۳–۱–۲ استعداد و توانایی زنان ۳۱

۳–۱–۳ رخدادهای حقوقی جدید برای زنان ۳۲

۳–۲ حمایت از مادران، به خصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت از کودکان بی سرپرست ۳۵

۳–۲–۱ دوران بارداری و شیردهی ۳۵

۳–۲–۲ دوران حضانت فرزند ۳۶

۳–۲–۳ حمایت ازکودکان بی سرپرست ۴۱

۳–۳ ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده ۴۲

۳–۳–۱ سیر مراحل و روند شکلگیری قوانین مربوط به حمایت خانواده از قبل از انقلاب تاکنون ۴۲

۳–۳–۲ قانون اختصاص تعدادی از دادگاه های موجود به دادگاه های موضوع اصل۲۱ قانون اساسی(دادگاه خانواده ) مصوب ۸/۵/۱۳۷۶ ۴۳

۳–۴ ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی سرپرست ۴۴

۳–۵ اعطای قیومیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی: ۴۶

فصل چهارم: بررسی بند

از اصل

و اصول

الی

و

قانون اساسی در خصوص تامین حداقل نیازهای خانواده توسط حکومت ۵۰

۴–۱ تامین مسکن خانواده ها ۵۳

۴–۲ تامین تغذیه خانواده ها ۵۵

۴–۳ تامین پوشاک خانواده ها ۵۶

۴–۴ تامین بهداشت خانواده ها ۵۷

۴–۵ تامین درمان خانواده ها ۵۸

۴–۶ تامین آموزش و پرروش مردم ۵۹

۴–۷ دیگر امکانات برای تشکیل خانواده ۶۰

۴–۸ آسیب شناسی اجتماعی خانواده ها ۶۱

۴–۸–۱ سلامت و امنیت اجتماعی ۶۳

۴–۸–۲ عفت و دوری از گناه ۶۳

۴–۸–۳ خانواده و پی ریزی بنیان های شخصیتی ۶۴

۴–۸–۴ خانواده و امنیت جامعه ۶۵

۴–۸–۵ خانواده و نظام کنترل اجتماعی ۶۶

۴–۹ آسیب شناسی قوانین در حوزه خانواده ۶۷

فصل پنجم: هم سویی و هماهنگی قوانین عادی با قانون اساسی برای تحقق حقوق خانواده ۷۰

۵–۱ جایگاه خانواده در حقوق عمومی ۷۱

۵–۲ جایگاه خانواده در حقوق خصوصی ۷۲

۵–۳ جایگاه خانواده در حقوق جزا ۷۴

۵–۳–۱ امنیت قضایی در حقوق خانواده ۷۴

۵–۳–۲ قوانین حمایتی در حقوق جزا در راستای تحقق خانواده ۷۵

۵–۴ جایگاه خانواده در حقوق مدنی ۷۸

۵–۴–۱ تفاوت ارث زن با مرد ۷۹

۵–۴–۱–۱ میراث زوجه قبل از اسلام ۷۹

۵–۴–۱–۲ میراث زوجه در رم ۷۹

۵–۴–۱–۳ میراث زوجه دریونان ۷۹

۵–۴–۱–۴ میراث زوجه در مصر ۷۹

۵–۴–۱–۵ میراث زن در شریعت یهود ۷۹

۵–۴–۱–۶ میراث زوجه در اسلام ۸۰

۵–۴–۲ تفاوت دیه زن با مرد ۸۳

فصل ششم: بررسی تطبیقی ۸۶

۶–۱ زوجیت قاعده جهانی ۸۹

۶–۲ ریشه تاریخی خانواده ۹۳

۶–۳ خانواده در اسناد بین المللی ۹۶

۶–۳–۱ فهرست اسناد بین المللی و منطقه ای برای حمایت و ارتقای خانواده ۹۷

۶–۴ نگاه قرآن و سنت به جایگاه و اهمیت خانواده ۹۸

۶–۴–۱ نگاه قرآن به جایگاه و اهمیت خانواده ۱۰۰

۶–۴–۲ نگاه احادیث و سنت در جایگاه خانواده ۱۰۱

۶–۵ نقش هر یک از اعضای خانواده: ۱۰۳

۶–۵–۱ خانواده هستهای (زن و شوهری) ۱۰۳

۶–۵–۲ خانواده گسترده ۱۰۴

۶–۵–۳ فرایند مدرنیته و تغییر نقش ها ۱۰۴

۶–۶ خانواده مرد سالارو زن سالار ۱۰۵

۶–۶–۱ آثار ریاست مرد بر خانواده ۱۰۸

۶–۶–۲ خانواده متعادل ۱۱۰

نتیجهگیری ۱۱۲

پیشنهادها: ۱۱۹

منابع ۱۲۰

کلیدواژه ها

• حقوق خانواده
• تعالی
• حق حضانت
• زن