بررسی حقوق محکوم علیه در مرحله اجرای حکم

عنوان	بررسی حقوق محکوم علیه در مرحله اجرای حکم
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	روح الله دلاوری
استاد راهنما	عادل ساریخانی
استاد مشاور	– خالقی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه قم

بررسی حقوق محکوم علیه در مرحله اجرای حکم عنوان پایان نامه ای است که توسط روح الله دلاوری، با راهنمایی عادل ساریخانی و با مشاوره – خالقی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

رعایت حقوق محکوم علیه نقش بسزایی در نیل به عدالت کیفری، رسیدن به اهداف مجازات ها بویژه اصلاح کردن محکوم و حفظ حقوق بشر دارد. به همین منظور، باید حقوق و امتیازاتی را که محکوم از آن برخوردار است شناسایی و معرفی گردند و راهکار هایی اندیشیده شود که حقوق محکوم بهتر مراعات گردد. با توجه به اهمیت حفظ و رعایت حقوق محکوم، در حقوق کیفری اسلام، هر گونه توهین، تحقیر و شکنجه محکوم ممنوع و بر لزوم حفظ حیات و سلامتی وی در کیفر های بدنی غیر سالب حیات تاکید شده است. و برای حفظ سلامتی محکوم، شرایط و ضوابطی را تعیین نموده است. هم چنین در اغلب اسناد بین المللی حقوق بشر بر رعایت حقوق محکوم بویژه حفظ کرامت انسانی و حفظ حیات محکوم تاکید گردیده است. و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بر اصل قانونی بودن نحوه ی اجرای احکام و حفظ حرمت و حیثیت محکوم تاکید نموده است.منبسط از قوانین و مقررات کیفری و نحوه اجرای مجازات ها در کشورمان، اصل قانونی بودن نحوه ی اجرای احکام در کیفر های بدنی بطور کامل مراعات نمی گردد. وضعیت موجود در اجرای مجازات سالب آزادی با توجه به تراکم جمعیت زندانها و شیوع بیماریها و اعتیاد، با حقوق محکوم سازگاری ندارد و هم چنین قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی نیز دارای کاستی هایی می باشد. لذا با توجه به نکات فوق الذکر، تدوین آیین نامه دقیق در رابطه با اجرای مجازات های بدنی و ایجاد زندان های جدید مطابق با استانداردهای جهانی و استفاده از افراد متخصص در اجرای مجازات ها ضروری به نظر می رسد.واژگان کلیدی: حقوق – محکوم – اجرای حکم – کیفر

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

بیان مساله ۲

فصل اول: ۶

مفاهیم ، پیشینه و مبانی حقوق محکوم علیه ۶

گفتار اول: مفاهیم لغوی(واژه شناسی) ۷

الف: محکوم علیه ۷

ب: حکم ۷

ج:اجرا ۷

اجرا در لغت به معنی راندن، روان ساختن و جاری کردن است ۴ ۷

د: حقوق ۸

گفتار دوم : مفاهیم اصطلاحی (تعاریف) ۸

الف: محکوم علیه: ۸

ب:حکم ۹

ج: اجرای حکم ۹

د: حقوق: ۱۰

گفتار سوم :افتراق محکوم علیه با متهم و مجرم ۱۲

۱– تعریف متهم ۱۲

۲–تعریف مجرم ۱۲

۳–فرق محکوم با متهم ۱۳

۴– فرق محکوم با مجرم ۱۴

بخش دوم: بررسی پیشینه ی تاریخی برخورد با محکوم علیه در حقوق ایران ۱۴

گفتار اول: قبل از انقلاب اسلامی ۱۴

گفتار دوم: بعد از انقلاب اسلامی ۱۵

بخش سوم: مبانی حقوق محکوم ۱۶

گفتار اول: عدالت ۱۷

گفتاردوم: حق امنیت و توجه به حفظ حیات محکوم ۱۸

گفتار سوم: توجه به حفظ کرامت، حیثیت و عزت انسانی محکوم ۱۹

فصل دوم: ۲۲

حقوق محکوم و مجازات ها ۲۲

بخش اول: حقوق مشترک بین محکومین به مجازات ۲۳

گفتار اول: درخواست اعاده دادرسی ۲۳

۱– موارد اعاده دادرسی ۲۳

۲– افرادی که حق اعاده دادرسی دارند ۲۶

۳– مرجع اعاده دادرسی ۲۹

۴– اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم ۲۹

۵– مهلت اعاده دادرسی ۳۰

گفتاردوم: اعمال ماده واحده – ماده

ق ا ق ت د ع ا مصوب ۱۳۸۵ ۳۰

بخش دوم: حقوق محکوم و مجازاتهای بدنی ۳۱

گفتار اول: حقوق محکوم و مجازات بدنی سالب حیات ۳۲

۱– حقوق مشترک محکومین به مجازات سالب حیات (اعدام) ۳۲

۱–۱– درخواست عفو یا تخفیف مجازات ۳۲

۲–۱– حفظ و رعایت حق کرامت انسانی محکوم ۳۴

۳–۱– اجرای مجازات اعدام با کمترین زجر و عذاب جسمانی ۳۵

۴–۱– اجرای اعدام نسبت به مجنون ۳۸

۵–۱– اجرای اعدام نسبت به بیمار ۴۰

۶–۱– اجرای اعدام نسبت به زن باردار و شیرده و زنی که در ایام نفاس می باشد ۴۱

۲–حقوق محکومین به اعدام حدی ۴۲

۱–۲– انکار بعد از اقرار ۴۲

۲–۲– توبه بعد از اقرار ۴۳

۳–۲– قاعده درا ۴۴

۳–حقوق محکوم به قصاص نفس ۴۴

۱–۳– پرداخت دیه مازاد بر استحقاق ۴۴

۲–۳– درخواست عفو و مصالحه ۴۵

۳– ۳–ممنوعیت ایذاء جانی ۴۶

۴– ۳– لزوم تقاضای اجرا و استیذان در قصاص نفس ۴۶

۴– تشریفات و ترتیبات اجرا ۴۸

گفتار دوم: حقوق محکوم و مجازات های بدنی غیر سالب حیات: ۵۰

۱– توجه به حق حیات و تمامیت جسمانی محکوم ۵۰

۱–۱– اجرای کیفر در شرایط زمانی مناسب ۵۱

۲– ۱– تاخیر یا تبدیل اجرای مجازات نسبت به محکومین بیمار ۵۲

۳–۱– حکم جنون بعد از صدور حکم قطعی ۵۲

۲– حقوق محکوم به کیفر شلاق ۵۴

۱–۲– رعایت اصل قانونی بودن نحوه اجرای مجازات ۵۴

۲–۲–ممنوعیت وارد شدن ضرر بیش از ضرر قانونی ۵۴

۱–۲–۲–معاینه توسط پزشک قبل از اجرای مجازات شلاق ۵۵

۲–۲–۲– ممنوعیت شلاق زدن به محل های کشنده بدن ۵۵

۳–۲–۲ توزیع ضربات ۵۵

۴–۲–۲– کیفیت زدن ۵۶

۳– حقوق محکوم به کیفر قطع عضو حدی ۵۷

۱–۳– رعایت شیونات انسانی ۵۷

۲–۳– بی حس کردن موضع قبل از اجرای حکم ۵۸

۴– حقوق محکوم به قصاص عضو ۵۹

۱–۴– درخواست عفو و مصالحه از مجنی علیه ۵۹

۲–۴– حضو پزشک ۶۰

۳–۴– ممنوعیت ایذاء جانی ۶۰

۴–۴– ممنوعیت تعزیر به نفس یا عضو دیگر جانی ۶۱

۵–۴– بی حس کردن موضع قصاص ۶۱

۶– ۴–پیوند عضو بعد از قصاص ۶۲

۵– تضمینات حقوق محکوم به کیفر های فوق ۶۳

بخش سوم: حقوق محکوم و مجازات های سالب و محدود کننده آزادی ۶۴

گفتار اول: حقوق محکوم و کیفر سالب آزادی ۶۵

۱– نحوه شروع به اجرای کیفر حبس ۶۵

۱–۱– محبوسین بیمار ۶۶

۲–۱– جنون محکوم ۶۷

۳–۱– حاملگی، نفاس و شیردهی محکومان زن در کیفر حبس ۶۸

۲– دوران تحمل حبس ۶۹

۱ –۲– حفظ سلامتی زندانیان ۶۹

۱–۱–۲– برخورداری از مکان و فضای کافی و مناسب ۶۹

۱–۲–۲– برخورداری از بهداشت و تغذیه لازم و کافی ۷۰

۱–۱–۲–۲– بهداشت زندانی ۷۰

۲–۱–۲–۲– ارایه خدمات پزشکی و درمانی ۷۱

۳–۱–۲–۲– تغذیه مناسب و کافی ۷۲

۴–۱–۲–۲– ورزش و تفریحات سالم ۷۳

۵–۱–۲–۲– حفظ ارتباط زندانیان با اجتماع ۷۴

۶–۱–۲–۲– ملاقات زندانیان ۷۴

۶–۱–۲–۲– مکاتبه زندانیان ۷۵

۷–۱–۲–۲– مرخصی زندانیان ۷۶

۳–۲– آموزش و اشتغال زندانیان ۷۷

۱–۳–۲–آموزش علمی و فنی حرفه ای ۷۷

۲–۳–۲– اشتغال زندانیان ۷۸

۴–۲– انتقال زندانی ۸۰

۳– پایان حبس و طرق آزادی از زندان ۸۱

۱–۳– اعلام گذشت شاکی خصوصی ۸۱

۱–۱–۳– گذشت شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت ۸۱

۱–۱–۳– گذشت شاکی خصوصی در جرایم غیر قابل گذشت ۸۲

۲– ۳– عفو محکوم ۸۲

۳–۳–آزادی مشروط ۸۳

گفتار دوم:حقوق محکوم و کیفر محدوده کننده ی آزادی ۸۵

بخشچهارم: حقوق محکوم و کیفر های مالی ۸۸

گفتار اول: حقوق محکوم و جزای نقدی ۸۸

۱– نحوه اجرای جزای نقدی ۸۹

۱–۱– عدم تمکین محکوم محمول بر صحت تلقی شود ۹۰

۲– ۱– عدم تمکین محکوم حمل بر صحت تلقی نشود ۹۱

۲– اعسار از پرداخت جزای نقدی ۹۳

۳– تقاضای مهلت برای پرداخت جزای نقدی ۹۴

۴– تقسیط جزای نقدی ۹۵

۵– درخواست عفو از پرداخت جزای نقدی ۹۶

گفتار دوم: حقوق محکوم و دیات ۹۶

۱– تخییر در انتخاب نوع دیه ۹۸

۲– مهلت پرداخت دیه ۹۹

نتیجه گیری: ۱۰۱

پیشنهادات ۱۰۳

منابع و ماخذ ۱۰۴

قرآن ۱۰۴

الف– کتب ۱۰۴

– فارسی ۱۰۴

– عربی ۱۰۹

ب– پایان نامه ۱۱۰

ج– مجموعهها ۱۱۱

د– مقالات ۱۱۱

م – قوانین، آیین نامه ها و اسناد بین المللی ۱۱۱

کلیدواژه ها

• محکوم علیه
• اجرای حکم
• متهم
• مجرم
• عدالت
• حقوق قانونی
• مجازات
• حقوق محکوم اجرای حکم کیفر