تحلیل تحولات سیاست جنایی تقنینی جمهوری اسلامی ایران عرفی شدن یا اسلامی سازی

عنوان	تحلیل تحولات سیاست جنایی تقنینی جمهوری اسلامی ایران عرفی شدن یا اسلامی سازی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	محمد مهدی عالمی طامه
استاد راهنما	علی غلامی، حسینعلی سعدی
استاد مشاور	محسن اسماعیلی، محمود حکمت نیا
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه امام صادق علیه السلام

تحلیل تحولات سیاست جنایی تقنینی جمهوری اسلامی ایران عرفی شدن یا اسلامی سازی عنوان رساله ای است که توسط محمد مهدی عالمی طامه، با راهنمایی علی غلامی و حسینعلی سعدی و با مشاوره محسن اسماعیلی و محمود حکمت نیا در سال ۱۳۹۵ و در مقطع دکتری دانشگاه امام صادق علیه السلام دفاع گردید.

چکیده

از آغاز تاسیس جمهوری اسلامی ایران، اسلامی سازی قوانین و سیاسات کلان کشور مورد توجه نهادهای نظام بوده و در همین راستا به طور خاص سیاست جنایی تقنینی با چندین دوره تحول مواجه گردیده است. تحولات مذکور اگرچه در مقایسه با پیشینه خود از جهت گیری کلان اسلامی برخوردار است، اما به دلایلی گاه در تطبیق با یکدیگر ممکن است فرضیه عرفی شدن بخش هایی از سیاست جنایی تقنینی را تقویت نماید. نخست آنکه؛ برخی از تحولات در مقایسه با پیشینه اش از فحوایی کاملا متناقض برخوردار گردیده و این امر چگونگی انتساب کلیه آن ها را به ویژه با توجه به ضرورت رویکرد حکومتی به فقه جزا و سیاست جنایی تقنینی با ابهام مواجه می سازد. دوم آنکه؛ سیاست جنایی تقنینی به موجب تحولات اخیر در سال ۱۳۹۲ از نعطاف بسیار بیشتری در برابر مقررات حقوق عرفی برخوردار گردیده به گونه ای که گاه مواردی به عنوان قانون اسلامی پذیرفته شده است که هیچ گاه تصور پذیرش آن به عنوان قانون اسلامی میسور نبود. حال جای طرح این سوال اساسی است که تحولات مذکور به واقع بر عناصر درون دینی نظام جزایی مبتنی بوده و یا باید آن ها را نمونه هایی از عرفی شدن دانست؟ تخقیقات براساس شاخصه های هر یک از دو مقوله اسلامی سازی و عرفی شدن نشان می دهد که در بیشتر موارد، تحولات بر یک یا چند شاخصه های اسلامی سازی منطبق است البته گاه عواملی چون: عدم توجه بایسته به مقتضیات رویکرد حکومتی به فقه جزا و سیاست جنایی تقنینی؛ فقدان ضوابطی مشخص برای گزینش فتوای معیار و دغدغه کاهش چالش های حقوق بشری بدون تعیین مقاصد و غایات کلان شریعت در این حوزه موجب گردیده تا از ظرفیت های فقهی در ظاهری اسلامی و جهت گیری عرفی استفاده شود.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه۱۱–بیان مساله۱۲– اهمیت و ضرورت تحقیق۲۳–پیشینه تحقیق۳۴–سیوال های اصلی تحقیق۹۵–فرضیه های تحقیق۹۶–روش تحقیق۱۰۷–قلمرو تحقیق۱۰۸–ساماندهی تحقیق۱۱بخش اول: مبانی نظری و شاخصه های عرفی شدن و اسلامی سازی۱۳فصل اول: مفاهیم۱۵مبحث اول: سیاست جنایی تقنینی۱۵گفتار اول: مفهوم سیاست جنایی تقنینی ۱۵گفتار دوم: سیاست جنایی تقنینی در جمهوری اسلامی ایران۱۷مبحث دوم: عرفی شدن۱۹گفتار اول: عرفی شدن در دانش جامعه شناسی۲۰گفتار دوم: وجوه تعاریف متعدد از عرفی شدن۲۳گفتار سوم: تعریف مختار از عرفی شدن۲۴گفتار چهارم: تفاوت عرفی شدن(سکولاریزاسیون) با عرفی گرایی(سکولاریسم)۲۶مبحث سوم: اسلامی سازی۲۷گفتار اول: نگرشهای موثر در اسلامی سازی تقنینات۲۸بند اول: نقل گرایی۲۹بند دوم: عقلگرایی۳۰گفتار دوم: انواع منطق فهم دین و منطق فهم معیار در جمهوری اسلامی ایران۳۱بند اول: منطق فهم اصولی۳۱بند دوم: منطق فهم نواعتزالی۳۲بند سوم: منطق فهم معیار۳۴گفتار سوم: دیدگاه های ناظر به گستره شریعت در اسلامی سازی۳۵بند اول: دیدگاه های ناظر به افتراق سیاست و دیانت۳۵بند دوم: دیدگاه های ناظر به عینیت سیاست و دیانت۳۸گفتار چهارم: حدود اختیارات فقیه حاکم در اسلامی سازی۴۴گفتار پنجم: فتوای معیار در اسلامی سازی۴۵فصل دوم: منابع عرفی شدن و اسلامی سازی۴۷مبحث اول: منابع نقلی۴۸گفتار اول: قرآن۴۸گفتار دوم: سنت۵۱گفتار سوم: اجماع۵۲مبحث دوم: منابع عقلی۵۴گفتار اول: عقل و عقلانیت۵۴بند اول: قیاس۵۷بند دوم: مصلحت۵۹گفتار دوم: بناء عقلاء۶۳گفتار سوم: عرف۶۶گفتار چهارم: یافتههای علمی –تجربی۶۷فصل سوم: شاخصه های عرفی شدن و اسلامی سازی۶۹مبحث اول: شاخصه های عرفی شدن۶۹مبحث دوم: شاخصه های اسلامی سازی۷۱نتیجه بخش اول۷۵بخش دوم: تطبیق شاخصه های اسلامی سازی و عرفی شدن بر تحولات سیاست جنایی تقنینی۷۷فصل اول: تحولات ناظر به جرایم و مسیولیت کیفری۸۱مبحث اول: تحولات ناظر به جرایم۸۱گفتار اول: تقسیم جرایم۸۱بند اول: تقسیم جرایم در پیشینه تقنینی۸۲بند دوم: تقسیم جرایم از منظر شاخصهها۸۳گفتار دوم: تفکیک جرم محاربه از افساد فی الارض۸۴بند اول: محاربه و افساد فی الارض در آراء فقهی۸۵بند دوم: تطبیق شاخصه ها بر تحولات محاربه و افساد فی الارض۸۷گفتار سوم: جرم انگاری بغی در قانون مجازات اسلامی۸۹بند اول: مفهوم بغی۸۹بند دوم: پیشینه تقنینی بغی و تحلیل آن بر اساس شاخصهها۸۹گفتار چهارم: جرم انگاری عام سایر جرایم مستلزم حد۹۰بند اول: ارتداد۹۲بند دوم: سحر و کهانت۹۳بند سوم: ادعای نبوت۹۵مبحث دوم: تحولات ناظر به مسیولیت کیفری۹۶گفتار اول: مسیولیت کیفری اطفال و نوجوانان۹۶گفتار دوم: معیار قرار دادن مفهوم اختلال مشاعر به جای مفهوم جنون۱۰۴گفتار سوم: تحلیل مقررات قانونی ناظر به اکراه۱۰۶گفتار چهارم: تغییر در مقررات احصان۱۰۹فصل دوم: تحولات ناظر به چگونگی پاسخ به جرم۱۱۱مبحث اول: تاسیس نظام های موثر در زوال یا تخفیف کیفر۱۱۱گفتار اول: تعویق صدور حکم۱۱۱گفتار دوم: نظام نیمه آزادی۱۱۳مبحث دوم: تحولات ناظر به حدود۱۱۴گفتار اول: تعلیق رجم و جایگزینی کیفر اعدام یا جلد۱۱۴گفتار دوم: تغییر در مجازات لایط۱۱۵مبحث سوم: تحولات ناظر به قصاص۱۱۷گفتار اول: جرمانگاری قتل کافر از سوی مسلمان۱۱۸گفتار دوم: جرم انگاری قتل مهدورالدم بدون استیذان از ولی امر مسلمین۱۱۹گفتار سوم: به رسمیت شناختن حق تخییر برای اولیاء دم در مطالبه قصاص یا دیه۱۲۱گفتار چهارم: پرداخت تفاضل دیه از بیت المال در فرض اعسار اولیاء دمِ زن۱۲۲گفتار پنجم: جرم انگاری اجرای قصاص بدون استیذان از ولی امر۱۲۲مبحث چهارم: تحولات ناظر به دیات۱۲۳گفتار اول: برابری دیه اقلیت های به رسمیت شناخته شده با دیه مسلمانان۱۲۳گفتار دوم: پرداخت تفاوت دیه زنان با مردان از صندوق تامین خسارتهای بدنی۱۲۵مبحث پنجم: تحولات ناظر به تعزیرات۱۲۶گفتار اول: ادغام مجازاتهای بازدارنده در مجازاتهای تعزیری۱۲۶گفتار دوم: درجهبندی مجازاتهای تعزیری۱۲۸فصل سوم: تحولات ناظر به آیین دادرسی کیفری۱۳۰مبحث اول: تحولات سیاست جنایی تقنینی پیش از محاکمه۱۳۰گفتار اول: نهاد دادسرا، نهادی عرفی یا اسلامی۱۳۰گفتار دوم: پرونده شخصیت۱۳۳مبحث دوم: تحولات سیاست جنایی تقنینی از محاکمه تا اجرای حکم۱۳۴گفتار اول: اجتهاد قاضی یا کفایت آشنایی با مواضع فقهی– حقوقی۱۳۴گفتار دوم: قضاوت شورایی۱۳۶بند اول: ممنوعیت و حرمت قضاوت شورایی۱۳۶بند دوم: جواز قضاوت شورایی۱۳۷بند سوم: دیدگاه مختار۱۳۸گفتار سوم: قابلیت تجدید نظرخواهی از احکام کیفری۱۳۹گفتار چهارم: تحولات ناظر به ترجیح سیستم دلایل قانونی و دلایل معنوی۱۴۰بند اول: سیستم دلایل اثباتی در نظام حقوقی قبل از انقلاب اسلامی۱۴۲بند دوم: سیستم دلایل اثباتی در نظام حقوقی پس از انقلاب اسلامی۱۴۲نتیجه بخش دوم۱۴۵نتیجهگیری۱۴۷فهرست منابع۱۵۱

کلیدواژه ها

• سیاست جنایی
• نانو ساختار
• پلاسما تخلیه الکتریکی
• سلول خورشیدی حساس به رنگ،
• پلاستید