تعهدات دولت ها به امدادرسانی در فجایع طبیعی در شرایط فساد و تحریم

تعهدات دولت ها به امدادرسانی در فجایع طبیعی در شرایط فساد و تحریم عنوان رساله ای است که توسط سیدمهدی برقعی، با راهنمایی محمد حبیبی مجنده و با مشاوره سعید رهایی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه مفید دفاع گردید.

عنوان	تعهدات دولت ها به امدادرسانی در فجایع طبیعی در شرایط فساد و تحریم
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	سیدمهدی برقعی
استاد راهنما	محمد حبیبی مجنده
استاد مشاور	سعید رهایی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه مفید

چکیده

در طول تاریخِ بشریت وقوع بلایای طبیعی، تبعات و آثار جانی و مالی بسیار برای انسان داشته است و همواره انسان سعی کرده با پیشرفت های علمی وقوع بلایای طبیعی را پیش بینی نماید اما در این زمینه چندان توفیق نداشته و تنها با اشتراک گذاشتن دانش و تجارب خود، آسیب پذیری در برابر آن را کاهش داده است. همچنین سیر افزایشی و پیچیده تر شدن امدادرسانی در عصر کنونی، نیاز بشر به تعاملات بین المللی و هم افزایی و هم سویی در سیاست ها میان دولت ها را گسترش داده است تا جاییکه در سال ۲۰۰۶، کار بر روی پیش نویس طرحِ حمایت از افراد در زمان فجایع طبیعی به کمیسیون حقوق بین الملل پیشنهاد گردید و درنهایت در ژوین ۲۰۱۶ پیش نویس این طرح به مجمع عمومی ملل متحد برای تصویب یک معاهده بین المللی که موردپذیرش تمامی کشورها باشد، ارسال شد. هرچند تا به این لحظه پیش نویس مذکور مورد تصویب قرار نگرفته است اما به سبب تلاش های کمیسیون حقوق بین الملل و در نظر داشتِ نظرات بسیاری از کشورها، منبع بسیار مفیدی برای شناسایی تعهدات کشورها در برابرشهروندان به هنگام بروز بلایای طبیعی است. علاوه بر این پیش نویس، کنوانسیون های بین المللی متعددی از درون کنفرانس های جهانی و منطقه ای، برای کاهش آسیب پذیری و امدادرسانی به هنگام بروز بلایای طبیعی موردپذیرش کشورها واقع شده است. دستیابی به مدلی از امدادرسانی با استفاده از ظرفیت های موجود در ج.ا.ایران با بهره گیری از کنوانسیون های بین المللی یکی از اقدامات این نوشتار است. نگارنده با شناسایی دو پدیده یعنی تحریم و فساد در امر امدادرسانی، نظام حقوقی حاکم بر امدادرسانی در شرایطِ تحریم و فساد در کشور سرزمینی را ارزیابی کرده است. در این میان تعهدات دولت سرزمینی به عنوان مسیولِ نخستِ حفظ جان و مال شهروندان و در وهله بعدی تعهدات جامعه بین الملل و آحاد کشورها موردبررسی قرارگرفته است. در پایان به امکان اعمال دکترین مسیولیت حمایت در بلایای طبیعی و امکان ارسال کمک های امدادی بدون رضایت دولت سرزمینی توسط سایر دولت ها پرداخته شده است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

بیان موضوع

اهمیت مسیله

سابقه تحقیق

پرسش ها

فرضیات پژوهش

روش پژوهش

ساختار و سازماندهی تحقیق

فصل اول تعریف مفاهیم و مبانی نظری /

۱–۱درآمد

۱–۲ برنامه عمل هیوگو (۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵)

۱–۳ سندای سندی برای کاهش خطرات ناشی از فجایع (۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰)

۱–۴ نتایج حاصل از تمامی برنامه های کاهش خطرات ناشی از فجایع طبیعی؛

۱–۵ مفهوم مخاطرات

۶–۱ مفهوم بلایای طبیعی

۱–۷ مفهوم آسیب پذیری

۱–۸ مفهوم برگشت پذیری

۱–۹ حقوق بین الملل واکنش به فجایع طبیعی

۱–۱۰ مبانی نظری تعهدات دولت ها در برابرآسیب دیدگان

دکترین امنیت انسانی

نظریه اقتضای حاکمیت و مسیولیت مدنی دولت

دکترین مسیولیت حمایت

۱–۱۱ مبنای نظری تعهدات دولت ها در بلایای طبیعی

۱–۱۱–۱ نظریه مصلحت عمومی

مفهوم و ایده حاکم بر نظریه

محتوای نظریه

ایرادات وارد بر نظریه

۲–۱۱–۱ نظریه قرارداد بیمه

ایده حاکم بر نظریه

الف)پرداخت مالیات

ب) ایده مالکیت حقیقی افراد بر منابع

۱–

–

نظریه تضمین مشروعیت

الف)ایده حقوق طبیعی

ب)ایده قرارداد اجتماعی ۴۱

–

–

ایده برابری فرصت

۱–۱۲ نتیجه گیری

فصل دوم برنامه آمادگی و پاسخ به فجایع طبیعی در سطح ملی و استانی /

۲–۱ درآمد

۲–۲ برنامه آمادگی و پاسخ در سطح ملی و استانی

۲–۳ برنامه استانی آمادگی و پاسخ

۲–۳–۱ کارکردهای مدیریتی برنامه پاسخ استان

۲–۳–۲ کارکردهای اختصاصی برنامه پاسخ استانی

۲–۴ اصول حاکم بر برنامه آمادگی و پاسخ در سطح استان

۲–۵ اقدام های اولویت دار برنامه آمادگی و پاسخ در سطح استان

۶–۲ کارکردهای مدیریتی

۲–۶–۱ هشدار سریع

الف) همکاری و هماهنگی بین سازمانی در ایجاد و ارتقای ظرفیتهای مراکز پایش مخاطرات و هشدار سریع

ب)اعلام هشدار و اطلاع رسانی به مردم در خصوص مخاطرات و شرایط اضطراری (ماده

– بند چ –۲)

ج) ایجاد و تقویت مراکز پایش و هشدار مخاطرات زمین ساخت(ماده

–بندت–۲)

د) ایجاد و توسعه مراکز پایش و هشدار مخاطرات هواشناختی (ماده

بند ث–۴–۱)

ه) تکمیل شبکه پایش و هشدار سیل(ماده

– بندت – ۴–۲)

ف)تقویت مراکز پایش و هشدار خشکسالی(

و)پایش و هشدار اپیدمی آفات و بیماری های گیاهی و جانوری مشترک انسان و دام( ماده

– بند ج ۱)

ز)توسعه شبکه شتاب نگاری استان (ماده ۱۴–بندض ۳)

۲–۶–۲ فرماندهی وکنترل

الف)اعلام شروع و خاتمه شرایط اضطراری و فرماندهی ستاد مدیریت بحران، ماده

۶۹ ۲–۶–۳ ارتباطات

۴–۶–۲ سازماندهی

الف)مدیریت داوطلبان و سازمان های مردم نهاد (ماده ۹– بند ذ)

ب)سازماندهی گروه های امدادی نیروهای مسلح (ماده

بند ز ۳)

۲–۶–۵ هماهنگی بین سازمانی

الف)تسهیل هماهنگی بین دستگاه های مسیول و تسریع خدمت رسانی ماده

– بند الف

۷۸ ب)استقرار سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح (ماده

– بند ب)

۶–۶–۲ حمایت طلبی

الف) جذب، هدایت و توزیع امکانات و کمک های دولتی ماده

– بند ج

ب)جذب، هدایت و توزیع کمک های غیردولتی ماده

–بند ب–۳

ج) آموزش آحاد جامعه و سازمان های مردم نهاد (ماده

–بند ب–۱)

۲–۶–۷ پایش و ارزیابی

۲–۶–۸ مدیریت منابع

الف) بهره برداری از امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی( ماده

بندخ)

فصل سوم ضرورت پیشگیری از فساد درآمدادرسانی (متغیرنهادی) /

۳–۱ درآمد

۳–۲ فساد

۳–

معاهدات بین المللی در مبارزه با فساد

۳–۴–عملکرد سازمان های غیردولتی در مبارزه با فساد در ارایه کمک های بشردوستانه

۳–۵ تعهدات دولت آسیب دیده در نظارت و کنترل بر عملیات امدادی و جلوگیری از فساد

۳–۶ نتیجه گیری

فصل چهارم تاثیر تحریم ها بر کمک های امدادی (متغییر اقتصادی) /

۴–۱ درآمد

۴–۲ سوانح طبیعی و کمک های بشردوستانه در زمان صلح

۴–۳ آثار منفی اقدامات یکجانبه برخی کشورها بر روند تهیه و اعطای امدادرسانی در ایران

۱–۳–۴– کاهش بودجه و عدم دسترسی به درآمدها

۴–۳–۲ ایجاد موانع درراه دسترسی به کمک های بشردوستانه به سبب تحریم ها

۴–۴ مشکل عمده صادرکنندگان اقلام بشردوستانه به ایران و بانک ها و موسسات دولتی

۱–۴–۴ مراودات بشردوستانه میان ایران و اشخاص آمریکایی (تحریم های اولیه)

۴–۴–۲ مراودات بشردوستانه ایران با طرف های غیر آمریکایی (تحریم ثانویه):

۴–۴–۳ مراودات انسان دوستانه ایران با طرف آمریکایی (صادرات مجدد):

۵–۴ اقدامات و تحریم های آمریکا و عناصر محدودیت ساز برای ایران در تهیه و ارایه کمک های بشردوستانه

۴–۵–۱ انجام معامله

۴–۵–۲ وجه معامله

۴–۵–۳ کانال معامله

۶–۴ راهکارهای ایران برای دریافت کمک های بشردوستانه

۱–۶–۴ استفاده از اموال بلوکه شده در خارج از کشور جهت خرید اقلام انسان دوستانه

۲–۶–۴ عملیاتی شدن اینستکس و تجارت اقلام بشردوستانه

۴–۷ اقدامات سازمان ملل در مورد تسهیل در ارایه کمک های بشردوستانه

۸–۴ دیوان بین المللی دادگستری و صدورقرارموقت

۱–۸–۴ استدلال ایالت متحده آمریکا در برابر دیوان بین المللی دادگستری

۴–۹ نتیجه گیری

فصل پنجم جایگاه دکترین مسیولیت حمایت در فجایع طبیعی /

۵–۱ درآمد

۵–۲ مسیولیت و تعهدات دولت آسیب دیده

۳–۵ رضایت عنصر اصلی و بنیادین در پذیرش کمک های بشردوستانه

۵–۴ بررسی امکان تسری دکترین مسیولیت حمایت به فجایع طبیعی و مسیولیت بین المللی میانمار

۵–۴–۱ دیدگاه موافقان استناد به دکترین مسیولیت حمایت در فجایع طبیعی

۵–۴–۲ دیدگاه مخالفان استناد به دکترین خاص مسیولیت حمایت، در فجایع طبیعی

۵–۵ نتیجه گیری

نتیجه گیری نهایی

ضمایم

منابع و ماخذ

کلیدواژه ها

• تعهدات دولت
• امدادرسانی
• فجایع طبیعی
• فساد
• تحریم