دیه دنبالچه

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«دنبالچه» یا «کوکسیکس» به پایین ترین استخوان پشت گفته می شود که حاصل جوش خوردن چهار مهره در انتهای ستون فقرات است.[۱] فقها از این استخوان تحت عنوان «بعصوص» بر وزن «عصفور»[۲] نیز یاد کرده اند.[۳]

پیشینه

در گذشته ماده 439 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، درخصوص دیه دنبالچه وضع شده بود،[۴]همچنین ماده 149 قانون دیات مصوب 1361 نیز در باب دیه خروج بول در اثر فشار وارده بر شکم وضع شده بود.[۵]

در قانون

ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)، در خصوص جنایت وارد بر استخوان دنبالچه می باشد که مطابق آن، شکستن این استخوان، موجب ارش است مگر آنکه جنایت مزبور، موجب عدم توانایی مجنی ‌علیه به ضبط مدفوع شود که در این صورت دیه کامل دارد و در صورتی که قادر به ضبط مدفوع باشد ولی قادر به ضبط باد نباشد، ارش آن نیز باید پرداخت شود.

برخی از نویسندگان بیان نموده اند جنایت به استخوان دنبالچه که منجر به ناتوانی در ضبط باد شکم گردد، ارش را ثابت می نماید،[۶] همچنین شکستن این استخوان اگر موجب ناتوانی در ضبط مدفوع شود، موجب دیه کامل است.[۷]

در فقه

مستند فقهی این حکم را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند،[۸] مانند روایت سلیمان ابن خالد از امام صادق (ع) که به موجب آن شکستن نشیمنگاه که موجب ناتوانی در نگهداری مدفوع شود، دیه کامل را به همراه دارد.[۹]

گروهی از فقها معتقدند در فرض شکستن استخوان دنبالچه که منجر به ناتوانی مجنی علیه در نگهداری مدفوع خویش شود، دیه کامل ثابت است.[۱۰] برخی از فقها معتقدند در صورتی که جنایت موجب ناتوانی در ضبط باد شکم شود، باید ثلث دیه اخذ گردد.[۱۱]همچنین برخی از فقها معتقدند در فرض توان مجنی علیه در ضبط مدفوع و ناتوانی وی در ضبط باد، باید جریمه از سوی حاکم تعیین شود.[۱۲]

در رویه قضایی

به موجب نظریه مشورتی 7/1232-1365/4/4، باید میان استخوان لگن و نشیمنگاه قائل به تفکیک بود و برای شکستگی استخوان لگن ارش تعیین نمود.[۱۳]

منابع

  1. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714116
  2. یداله بازگیر. قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (قسمت سوم) (قصاص عضو و دیه اعضا). چاپ 2. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2817684
  3. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد دوم). چاپ 2. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3363784
  4. رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 806900
  5. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی(جلد دوم) (بخش دیات). چاپ 4. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2813284
  6. نشریه دادرسی شماره 51 مرداد و شهریور 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1928140
  7. نشریه دادرسی شماره 51 مرداد و شهریور 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1928132
  8. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و مهدی حسینیان قمی. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد سی و یکم) (قصاص و دیات). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2358300
  9. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی(جلد دوم) (بخش دیات). چاپ 4. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2813268
  10. ابوالقاسم گرجی. دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 837172
  11. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714112
  12. ابوالقاسم گرجی. دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 837180
  13. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 671368