رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره شرایط وقف مال

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۷۸۰۰۵۰۷
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۱۱/۲۵
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱۸ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	شرایط وقف مال
قاضی	علی شمس حسین جان طالبی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره شرایط وقف مال: درصورتی که شخصی در وصیتنامه مقرر کند بخشی از اموالش به مصارف مشخص و معینی برسد یا برای مصارف مذکور، توسط حاکم شرع یا امام جمعه به فروش برسد، این اموال در حکم موقوفات عام نیستند. زیرا در این فرض عین مال جهت مصرف یا فروش در اختیار حاکم گذاشته شده که با حبس عین و تسبیل منفعت منافات دارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان مهریز به مدیریت و تولیت از موقوفه عام حاج م. دادخواستی به طرفیت ۱- الف. ش. ۲- اداره ثبت اسناد و املاک شهرستان مهریز بخواسته ۱- اثبات وقفیت شش دانگ پلاک های ....و ....و ....همگی خورمیز مهریز بخش ...یزد ۲- ابطال سند مالکیت پلاک های مزبور به جهت وقفیت ۳- صدور سند مالکیت بنام وقف، تقدیم محاکم عمومی مهریز نموده و توضیح داده به موجب وقف نامه هایی که فتوکپی آنها به پیوست تقدیم می گردد شش دانگ پلاک های ثبتی ....و ....و ....همگی واقع در خورمیز مهریز بخش ....یزد، وقف عام است. چون وقف های یاد شده بصورت عادی تنظیم شده و هنوز سوابق ثبتی و سند مالکیت پلاک های ثبتی مورد دعوی کماکان بنام خود واقف باقی مانده است. بموجب گواهی حصر وراثت پیوست خوانده تنها وارث منحصر به فرد واقف است که با فوت واقف سوابق ثبتی نیز قهرا به وی منتقل می شود و درخواست طبق خواسته را دارم. دادگاه پس از تشکیل جلسه و استعلام وضعیت ثبتی از اداره ثبت و وصول پاسخ ( ص ۱۳۲ پرونده ) مبنی بر مالکیت آقای م. خ. و معاینه و تحقیق محلی ( ص ۱۲۳ لغایت ۱۲۸ پرونده ) ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه ۰۰۶۱ مورخ ۱۳۹۴/۱/۱۵ و با این استدلال .... با عنایت به مفاد دادخواست تقدیمی و منضمات آن و مفاد صورتجلسه تحقیقات و معاینه محلی و سایر اوراق و محتویات پرونده خواسته خواهان را در خصوص پلاکهای ثبتی شماره ....و ....بخش ....یزد موجه تشخیص و به استناد ماده ۵۵ قانون مدنی و .... حکم به وقفیت پلاکهای ثبتی مذکور و ابطال ثبت و اسناد مالکیت واقف و نیز حکم به صدور اسناد جدید به نام خواهان صادر و اعلام نموده و در خصوص دادخواست اداره اوقاف اثبات وقفیت نسبت به پلاک ثبتی .....بخش ....یزد با عنایت به اینکه مرحوم م. پلاک مذکور را با اجازه احداث مدرسه با اماکن خیریه و یا فروش و صرف پول آن جهت مصرف در امور خیریه در اختیار حاکم شرع و یا امام جمعه قرارداده دعوی را در این قسمت غیر ثابت تشخیص و حکم بر ابطال دعوی صادر و اعلام نموده است . اداره اوقاف نسبت به قسمت اخیر دادنامه صادره معترض و دادخواست تجدیدنظر تقدیم و به استناد بند ۷ الحاقی به ماده یک قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه که مقرر داشته : ... هر مال دیگری که به عنوان وقف برای امور عام المنفعه و خیریه اختصاص یافته در حکم موقوفات عامه است ... ; بنابراین این رقبه چون برای امور خیریه واگذار شده، وقف است و مضافا اعلام داشته رقبه مذکور به پلاک ثبتی .....می باشد که در حکم .....قید شده است، شعبه ۵ دادگاه تجدیدنظر استان یزد پس از رسیدگی بموجب دادنامه ۰۰۰۲۸۶ مورخ ۱۳۹۴/۴/۳ با این استدلال : .... با توجه به شرح دادنامه موصوف و ماحصل محتویات پرونده و مفاد لوایح و اظهارات طرفین و با لحاظ نمودن متن وصیتنامه که به صراحت در جهت مصارف مشخص و معین یا فروش آن توسط حاکم شرع یا امام جمعه جهت پلاک متنازع فیه بیان نموده و اینکه مطابق ماده ۵۵ قانون مدنی وقف عبارت از حبس عین و تسبیل منفعت می باشد و نیز بند ۷ الحاقی به ماده یک قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه اموالی را که جهت امور عام المنفعه و خیریه در حکم موقوفات عام تعیین نموده ولیکن در فرض مطروحه جهت مصرف منابع مشخص و نیز عین مال را جهت فروش به اختیار حاکم شرع و امام جمعه واگذار نموده و ضمنا جهت پلاک موضوع دعوی متصدی و یا متولی مشخص ننموده بنابراین از مصادیق ماده استنادی خارج ... ; با رد تجدیدنظرخواهی دادنامه بدوی را تأیید و رأی را قابل فرجام دانسته است با تقدیم دادخواست فرجامی توسط اداره اوقاف پس از سیر تشریفات قانونی پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است. دادخواست فرجامی به هنگام شور قرائت خواهد شد . بتاریخ بالا هیأت شعبه تشکیل پس از قرائت گزارش عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره انجام چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

ایراد موجه و مؤثری بر دادنامه فرجام خواسته به شماره ۰۰۰۲۸۶ مورخ ۱۳۹۴/۴/۳ شعبه ۵ دادگاه تجدیدنظر استان یزد که موجبات نقض آن را فراهم آورد به عمل نیامده است و نظر باینکه رأی مطابق قانون و دلایل موجود در پرونده صادر گردیده مستندا به ماده ۳۷۰ قانون آئین دادرسی مدنی با رد فرجام خواهی ، رأی مذکور ابرام و پرونده اعاده می شود.

شعبه ۱۸ دیوان عالی کشور- رئیس و مستشار

حسین طالبی - علی شمس