رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره ارتکاب قتل عمد در ماه های حرام: ارتکاب قتل عمد در ماه های حرام، علاوه بر قصاص، موجب محکومیت مرتکب به پرداخت یک سوم دیه کامل است.

رأی خلاصه جریان پرونده

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۹۳۰۰۴۰۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۹/۰۷
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۹ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	ارتکاب قتل عمد در ماه های حرام
قاضی	رضا حاتمی; نبی الله راجی; کامرانمحمدحسینی
	v; t; e;

حسب محتویات پرونده آقای س. ت. ۳۱ ساله دارای سابقه کیفری در نزاع و مواد مخدر با وکالت تسخیری آقای ع. م. دایر به مباشرت در یک فقره قتل عمدی مرد مسلمان مرحوم ح. ت. در ماه حرام که در شعبه دوم دادگاه کیفری یک شهرستان ر. تحت رسیدگی قرار گرفته و در تاریخ ۱۳۹۴/۵/۲۵ مبادرت به صدور دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۱۳۳۱۲۰۰۱۲۳ نموده نظر به اینکه وفق مفاد کیفرخواست از سوی دادسرای عمومی و انقلاب ص. مأمورین انتظامی ه. پس از اطلاع و گزارش وقوع یک فقره درگیری در روستای ن. در ساعت ۱۲/۵ بامداد مورخه ۹۳/۶/۱۲ به محل مورد نظر عزیمت و پس از حضور در محل با توجه به اظهارات خانم ف. متهم و مقتول که هر دو برادر بودند با یکدیگر درگیر که در این درگیری متهم موصوف با مراجعه به آشپزخانه و برداشتن یک چاقو و وارد آوردن آن به شکم مقتول وی را مجروح و خود متواری می شود. مقتول به بیمارستان انتقال و در آنجا فوت می نماید. افراد حاضر در صحنه درگیری از جمله مادر و خواهر مقتول در خصوص نحوه درگیری طرفین اظهار داشته اند که ماحصل آن دائر مدار درگیری دو برادر در داخل خانه و بخاطر روشن نمودن تلویزیون می باشد اولیای دم متوفی خانم ص. ق. و ع. و ع. هر دو ت. فرزندان مقتول اعلام شکایت نموده و تقاضای مجازات متهم را داشته اند که در اثنای تحقیقات و نیز در این مرجع مادر مقتول رضایت خود را اعلام داشته است ولیکن فرزندان مقتول با باقی ماندن بر شکایت خود تقاضای قصاص متهم را می نمایند. پزشکی قانونی علت فوت مرحوم ح. ت. را شوک ناشی از خونریزی داخلی و خارجی به دلیل پارگی آئورت شکمی بر اثر اصابت جسم نوک تیز و برنده اعلام داشته است متهم پس از وقوع قتل فردای آن روز خود را به مأمورین آگاهی معرفی می نماید وی قتل برادرش را می پذیرد ولکن ادعا می کند که قصد قتل او را نداشته و فقط می خواسته وی را بترساند. متهم در جلسه دادگاه و در آخرین دفاع از خود ضمن اظهار ندامت از عملکرد خویش و اینکه برادرش را با چاقو به قتل رسانده ارتکاب قتل عمدی را نپذیرفته و ادعا می کند که قصد قتل نداشته است و صرفا به جهت دفاع از خود از چاقو استفاده کرده است دادگاه بیان داشته چون عمل ارتکابی وارد کردن چاقو بر بدن نوعا کشنده بوده نیازی به قصد جرم قتل ندارد و در مورد دفاع مشروع که این موضوع از ناحیه وکیل مطرح شده چون در درگیری میان متهم مزبور و متوفی دفاع ادعایی متهم به هیچ وجه تناسبی با حمله مقتول نداشته و در حالی می توانسته فرار کند یا افراد حاضر در خانه را به کمک بطلبد و یا قبل از برداشتن چاقو از آشپزخانه نزاع و درگیری را فیصله و پایان دهد که مبادرت به این عمل ننموده است و با چاقوی آشپزخانه مرتکب قتل گردیده و فرار متهم از قتل و عدم کمک به متوفی جهت رساندن او به بیمارستان و خلاصی وی از مرگ و با توجه به کلیه امارات و قرائن موجود در پرونده با اکثریت اعضای دادگاه متهم مرتکب قتل عمدی گردیده و اتهام ارتکاب به قتل عمدی آن هم در ماه حرام را محرز و مسلم دانسته و با استناد به بند ب ماده ۲۹۰ -۳۰۱-۳۴۷-۳۵۰-۳۵۱-۳۸۱-۳۸۵-۴۱۷-۴۲۳-۴۳۶-۴۳۸-۴۹۲-۵۵۵ و ۵۵۷ قانون مجازات اسلامی متهم را به یک مرتبه قصاص نفس و پرداخت یک سوم دیه کامل مرد مسلمان در حق اولیای دم متوفی ع. و ع. ت. محکوم می نماید مضافا اجرای حکم قصاص نفس موقوف به پرداخت سهم دیه مادر مقتول از سوی درخواست کنندگان قصاص به مرتکب قتل عمدی است هم چنین به موجب ماده ۵۶۲ و ۵۶۴ قانون آئین دادرسی متهم موصوف را به پرداخت کلیه هزینه های تحقیقاتی و محاکمه و نیز هزینه دادرسی محکوم می نماید. نظر اقلیت اعضای دادگاه به این شرح که با توجه به شهادت گواهان و مطلعین حادثه مادر و خواهر و خاله و شوهر مادر متهم و مقتول که با یکدیگر درگیر شده اند و مرحوم مقتول متهم به قتل را مورد ایراد ضرب و جرح قرار داده و اگر س. ت. ح. را نمی کشت حتما ح. س. را می کشت اقدام متهم به قتل از مصادیق دفاع مشروع موضوع بند ت ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی می باشد. النهایه چون مقتول با صندلی متهم به قتل را مورد ضرب و جرح قرار داده و متهم به قتل با چاقو از خود دفاع کرده نامبرده از دفاع تجاوز کرده است که حسب تبصره ۲ ماده مرقوم محکوم به قصاص نمی شود و عقیده به صدور حکم به محکومیت متهم به پرداخت دیه در حق متقاضیان نفس و نیز محکومیت تعزیری دارم. پس از ابلاغ رأی آقای ع. م. به وکالت از محکوم علیه آقای س. ت. با تقدیم لایحه ای مبنی بر اینکه موکل از خود دفاع مشروع نموده و مشروحا آن را توضیح داده ضم پرونده گردیده درخواست تجدیدنظرخواهی نموده که پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و جهت رسیدگی باین شعبه ارجاع می شود. هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای رضا حاتمی عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای کامران محمد حسینی دادیار دیوان عالی کشور با توجه به گزارش عضو محترم ممیز و نظر باینکه اقدام متهم تا حدی نیست که بتوان آن را دفاع تلقی نمود با توجه به استدلال دادگاه تقاضای صدور رأی شایسته را دارم. مشاوره نموده چنین رأی می دهد :

رأی شعبه دیوان عالی کشور

تجدیدنظرخواهی آقای ع. م. وکیل تسخیری محکوم علیه آقای س. ت. نسبت به دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۱۳۳۱۲۰۰۱۲۳ مورخه ۱۳۹۴/۵/۲۵ صادره از شعبه دوم دادگاه کیفری یک شهرستان ر. وارد به نظر نمی رسد زیرا از ناحیه تجدیدنظرخواه اعتراض موجه و مدللی که موجبات نقض دادنامه معترض عنه را ایجاب نماید ابراز و اقامه نشده است و رأی دادگاه با توجه به اظهارات گواهان حاضر در صحنه درگیری و مدارک بیمارستانی متوفی که نهایتا منجر به فوت، صورت جلسه بازسازی صحنه جرم توسط بازپرسی و بازدید وی از محل نزاع و درگیری منجر به قتل به شرح معاینه جسد در نظریه و گزارش پزشکی قانونی که علت فوت را شوک ناشی از خونریزی داخلی و خارجی به دلیل پارگی آئورت شکمی بر اثر اصابت جسم نوک تیز و برنده و اقرار متهم به وارد آوردن چاقو بر بدن متوفی و مردود دانستن اعضای اکثریت دادگاه بر دفاع مشروع متهم و کلیه امارات و قرائن جوف در پرونده رأی صادره وفق موازین قانونی اصدار یافته و ایراد و اشکالی بر آن وارد نمی باشد با استناد به بند الف ماده ۴۶۹ قانون آئین دادرسی در امور کیفری ضمن رد تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته را عینا تأیید و ابرام می نماید.

رئیس و مستشار شعبه ۲۹ دیوان عالی کشور

نبی اله راجی - رضا حاتمی