سامانه پود
 | |
| بنا نهاده | ۱۴۰۴ |
|---|---|
| بنیانگذاران | پژوهشکده حقوق و قانون ایران |
| خدمات | پژوهشهای ویژه وکلای دادگستری |
| وبگاه | |
سامانه پود (سرواژه «پژوهشهای ویژه وکلای دادگستری») یک چارچوب سازمان یافته برای ارائه خدمات پژوهشی حقوقی به وکلای دادگستری در ایران است که با هدف پشتیبانی علمی از فرآیند وکالت و تقویت رویکرد پژوهشمحور در رسیدگیهای قضایی طراحی شده است. این سامانه وابسته به پژوهشکده حقوق و قانون ایران بوده و با اتکا بر پژوهشگران حقوقی، زیرساختهای فناورانه و سازوکارهای نظارتی، خدمات تحلیلی و مطالعاتی را در ارتباط با پروندههای حقوقی و قضایی ارائه میکند.
معرفی
سامانه پود با الهام از مفهوم «تار و پود» در بافندگی، به عنوان استعارهای از درهم تنیدگی «وکالت» و «پژوهش» شکل گرفته است. در این چارچوب، پژوهش حقوقی به منزله بخش مکمل فعالیت وکالتی در نظر گرفته میشود و هدف آن، تقویت تصمیم سازی حقوقی مبتنی بر داده، تحلیل و رویه قضایی است.
اهداف
از اهداف اصلی سامانه پود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پشتیبانی پژوهشی از وکلای دادگستری در جریان دادرسی
- ارتقای کیفیت استدلال حقوقی و کاهش خطاهای شکلی و ماهوی
- تقویت نگرش دانشبنیان در حرفه وکالت
- ایجاد پیوند میان پژوهش حقوقی و نیازهای عملی دعاوی
پیشینه
ایده اولیه سامانه پود به فعالیتهای پژوهشی از اواخر دهه ۱۳۸۰ بازمیگردد. این فعالیتها پس از طی دورهای از توسعه زیرساختهای اطلاعاتی و فناورانه، در قالب یک الگوی منسجم برای ارائه خدمات پژوهشی تخصصی به وکلای دادگستری ساماندهی شد. این سامانه بهعنوان گام تکمیلی در توسعه خدمات پژوهشی حقوقی و کاربردی معرفی شده است.
ساختار سازمانی
ساختار اجرایی سامانه پود بر پایه یک مدل سهسطحی طراحی شده است:
- سطح راهبردی: سیاستگذاری کلان و نظارت علمی
- سطح میانی: مدیریت فرآیندها، ارجاع و کنترل کیفیت
- سطح عملیاتی: شبکه پژوهشگران و همکاران تخصصی
برای تضمین کیفیت و بیطرفی، شوراها و کمیسیونهای تخصصی متعددی در این ساختار پیشبینی شدهاند.
خدمات
خدمات ارائهشده در سامانه پود ماهیتی پژوهشی و تحلیلی دارند و شامل موارد زیر هستند:
- تحلیل تعهدات قراردادی
- تحلیل ریسکهای دادرسی
- ایدهپردازی حقوقی و طراحی راهبرد دعوا
- اتاق فکر پشتیبان وکیل
- خلاصهسازی و بصریسازی محتوای پرونده
- کارگاهها و نشستهای پژوهشی تخصصی
این خدمات عمدتاً برای پروندههای پیچیده یا چندبعدی طراحی شدهاند.
فناوری و زیرساخت
سامانه پود از ابزارهای مدیریت دانش حقوقی و همچنین فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی و نقشههای ذهنی برای پشتیبانی از پژوهشها استفاده میکند. در این چارچوب، فناوری نقش ابزار کمکی برای تحلیل و سازماندهی اطلاعات حقوقی را ایفا میکند و جایگزین قضاوت انسانی تلقی نمیشود.
منشور اخلاقی
فعالیتهای سامانه پود بر اساس منشور اخلاقی مدون انجام میشود که اصولی مانند بیطرفی علمی، محرمانگی اطلاعات، پرهیز از تعارض منافع، رعایت مالکیت فکری و مسئولیتپذیری حرفهای را شامل میشود. پذیرش سفارشهای پژوهشی منوط به احراز ذینفعی نسبی متقاضی و رعایت ضوابط اخلاقی است.
جایگاه و کارکرد
سامانه پود به عنوان الگویی برای «وکالت پژوهی» معرفی شده و تلاش دارد پژوهش حقوقی را از حوزه صرفاً دانشگاهی به عرصه تصمیم سازی عملی در وکالت منتقل کند. از منظر کارکردی، این رویکرد با هدف ارتقای کیفیت رسیدگیهای قضایی و کاهش دعاوی فاقد پشتوانه پژوهشی دنبال میشود.