شکنجۀ پیشگیرانه از منظر قواعد منع شکنجه و کرامت انسانی
شکنجۀ پیشگیرانه از منظر قواعد منع شکنجه و کرامت انسانی نام مقاله ای است از عقیل محمدی که در شماره سه دوره پنجاه (پاییز 1399) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
ممنوعیت شکنجه به‌عنوان جرمی مستقل در حقوق بین‌الملل، یک قاعدۀ آمره محسوب می‌شود که بر مبنای آن، دولت‌ها علاوه‌بر اجتناب از صدور مجوز یا مشارکت در ارتکاب این جرم، باید از وقوع آن نیز پیشگیری کنند. در دو دهۀ اخیر برخی دولت‌ها از جمله آمریکا به‌ویژه در مبارزه با تروریسم به بهانۀ دفاع از امنیت ملی و حفظ زندگی افراد بی‌گناه، به نوع خاصی از شکنجه تحت عنوان شکنجۀ پیشگیرانه متوسل شده‌اند و اقدام خود را تحت لوای دفاع مشروع و حالت ضرورت توجیه می‌کنند. این مقاله مبتنی بر روش توصیفی - تحلیلی، در پرتو بررسی عملکرد برخی دولت‌ها به بررسی رویکرد حقوق بین‌الملل بشر به مسئلۀ شکنجۀ پیشگیرانه می‌پردازد. در پایان استدلال می‌شود که ارتکاب این جرم به هیچ توجیه‌پذیر نیست و ناقض دو قاعدۀ بنیادین ممنوعیت مطلق شکنجه و لزوم احترام به کرامت ذاتی انسان محسوب می‌شود که همین امر، مسئولیت فرد و دولت را در پی دارد.
کلیدواژه‌ها
- تروریسم
- شکنجه پیشگیرانه
- دفاع مشروع
- ضرورت
- کرامت انسانی
- منع شکنجه
- مسئولیت بین المللی